Alþýðublaðið - 22.07.1961, Blaðsíða 4

PETER MOHR DAM, for-
maður Alþýðuflokksins í Fær
eyjum og lögmaður, er rúm-
lega sextugur að aldri. Hann
xer verkamannasonur, en faðir
lians drukknaði þegar Peter
var enn barn að aldri og voru
-systkinin mörg. Peter vann
-öil algeng slörf eins og títt er
um færeyska unglinga — og
"var um íslenzka lengi fram
^ftir, en gekk í kennaraskóla
í -Og lauk prófi þaðan. 'Síðan
l ikenndi hann um skeið í Sunnu
. tbæ á Suðureyri en fluttist
) þaðan til Þvereyrar á sömu
f eyju — og kenndi þar.
Árið 1925 stofnaði hann,
i <ásamt fjórum öðrum, Social-
‘ Demokrata-flokk Færeyja og
’ var flokkurinn stofnaður á
i Suðurey, en um líkt leyti var
Í <leild hans stofnuð í Þórshöfn.
j Voru þetta fyrstu Alþýðu-
> ílokksfélögin í Færeyjum, en
| síðan fjölgaði þeim ört. Peter
i Mohr Dam hafði, áður en
íiokkurinn var stofnaður, —
! gerst talsmaður jafnaðar
; stefnunnar — og árið 1926
i var hann kosinn í bæjarstjórn
ina á Þvereyri og hefur setið
■ í henni síðan. Á Suðurey hef
isr Alþýðuflokkurinn haft
zneginfylgi sitt alla tíð. —•
Árið 1928 var hann kosinn til
lögþingsins og frá 1936 hefur
hann verið forseti bæjarstjórn
-árinnar á Þvereyri.
SKÁLD OG
RAUNSÆI
Peter Mohr Dam vgr kos-
inn formaður Alþýðuflokks-
ins árið 1934 og síðan við vax
andi fylgi og álit. Hann sat
;um skeið einn á lögþinginu
íyrir Alþýðuflokkinn og síð-
an í nokkur ár við annan
xnann, en upp úr því fór afl
flokksins vaxandi á þingi. —
Peter Mohr Dam er skáld og
-hugsjónamaður. Hann er hum
anisti eins og þeir gerast bezt
ir og starfar af brennandi á-
huga og dæmafárri fórnfýsi
rfyrir færeyska alþýðu. Það er
.sagt, að skáld eigi oft erfitt
að binda sig við blákaldar
-staðreyndir og vinna mark-
"visst að uppbyggingu, sem
-ekki er hægt að skapa í einni
-.svipan, en Alþýðuflokkurinn
í Færeyjum hefur átt því láni
að fagna, að skáldið í leiðtoga
hans hefur getað lekið gjör-
hyglina í þjónustu hugsjón-
anna og þó að Peter Mohr
Ðam sé fyrst og fremst hug-
-sjónamaður, er hann varfær-
inn sljórnmálamaður, örugg-
-ur og fastur fyrir — og hrapar
•■ekki að neinu. Hann dreymir
að vísu stóra drauma um að
-.safna saman brolabrotum
■frumstæðs og hörkulegs lífs
.færeysks fólks — og setja
•saman úr þeim öruggt og vel
skipulagt þjóðfélagskerfi, en
hann ræðst ekki til neinna
"foreytinga eða byltinga fyrr en
liann og félagar hans þykjast
hafa búið svo um, að áætlun
in takist Hann er og eldhugi,
sem aldrei ann sér hvíldar og
kemur fátt að óvörum í flokks
starfseminni og færeyskum
stjórnmálum. — Ég hef átt
því láni að fagna að hafa átt
hann að vini í nokkra áratugi
og það hefur sannarlega verið
eftirtektarvert að fylgjast með
því hvernig hann hefur byggt
upp flokk sinn með þeim
glæsilega árangri, sem orðinn
er.
ÁNÆGÐUR MEÐ
SAMNINGANA
Peter Mohr Dam hefur
dvalið hér undanfarna daga
og ásamt öðrum fulltrúum
Færeyinga samið við ríkis-
stjórn íslands um fiskveiði-
réttindi hér við land. Við
ræddum saman einn daginn,
en hann óskaði eftir því að
viðtalið birtist ekki fyrr en
hann væri farinn. Hann flaug
til 'Vestmannaeyja í gær-
kvöldi og ætlaði þar að stíga
um borð í færeyskt eftirlits-
skip. Hann vildi komast
heim fyrir sunnudagskvöld,
því að þá er þjóðhátíð í Eyj-
unum, og ef ég þekki hann
1964. 'Við förum hins vegar
ekki inn fyrir 12 mílna tak-
mörkin með okkar togara
Ef til vill finnst sumum það
slæmt, — og það má vera. En
þá hefðu togaraveiðarnar og
færaveiðarnarr verið tengdar
saman. Eg er stoltur af þess-
um samningum. Þeir eru
líka staðfesting á því sem ég
hef alltaf haldið fram, að
Færeyingar og íslendingar
eru bræðraþjóðir.“
KOSNINGASIGUR
ALÞÝÐUFLOKKSINS.
— Þú vannst mikinn kosn
ingasigur?
“Ekki ég, en við, Alþýðu-
flokkurinn. Eg býst við að
fleirum hafi komið á óvart sá
sigur en ykkur flokksbræðr-
um okkar á íslandi. Eg varð
var við það í Danmörku og
jafnvel margir okkar heima
bjuggust ekki við slíkum
sigri. Sannleikurinn var sá,
að andstæðingar okkar ráku
kosningabaráttuna nær ein-
göngu á grundvelli áróðurs
gegn Dönum, út af erlendum
aðgerðum í eyjunum og þar
fram eflir götunum, en við
aftur á móti bárum fram
kjósendanna og í lögþinginu.
Að kosningum loknum hóf-
ust samningar um landsstjórn
og loks tókst að koma á sam
vinnu milli okkar, sambands-
flokksins og Sjálfstæðisflokks
ins. Sá fyrri er konservativ-
ur, en ekki beinlínis hægt að
segja það um þann síðari. —
Við itókum þrír sæti í stjórn
inni og formaður Alþýðu-
flokksins varð lögmaður eins
og við nefnum okkar forsæt-
isráðherra. Samstarfið hefur
gengið snurðulaust. Að
minnsta kosti höfum við kom
ið mörgum góðum málum
fram. Eg vil segja það, að við
Alþýðuflokksmenn mörkum
stjórnarstefnuna. Áður hafði
ekki tekist að fá fé til fram-
kvæmda, en okkur tóksit það.
Á þessum stutta tíma, sem
við höfum setið við stjórn,
höfum við skapað almanna-
tryggingar, sem jafnast á við
þær beztu á Norðurlöndum.
Við höfum unnið ötullega að
endurnýjun fiskiskipaflotans.
Þegar eru komnir 15 nýir
línubátar og 5 nýir togarar.
Annars störfum við sam-
kvæmt 5 ára áætlun — og
takmarkið er, að áður en sá
rétt, mun hann verða meðal
fólksins á götum Þórshafnar
annað kvöld og dansa þar
fram undir morgun, glaður,
reifur og syngjandi við raust
forna, færeyska dansa, sem
hann kann urmul af.
Eg spurði hann hvort hann
væri ánægður með úrslit
samninganna við íslendinga?
— Já, svaraði hann, — við
erum ánægðir. Hins vegar
liggur það í augum uppi, að
þegar tveir semja, fær hvor
ugur allt. Að vísu höfðum
við allt að vinna, því að fátt
getum við Færevingar látið
í staðinn, nema vinsemd okk
ar, og það varð hlutverk ís-
lendinga að sýna okkur til-
hliðrunarsemi. Við megum
því vel við una, enda fund-
um við hlýjuna og bróður-
huginn í viðræðum og úrslit
um. Við fáum að fiska á færi
á sömu svæðum og að sömu
takmörkunum og brezkir tog
arar. Erlendu togararnir eiga
að hætta slíkum veiðum
gagngerar tillögur, áþreifan-
legar tillögur um alþýðu-
tryggingar, endurnýjun skipa
stólsins, húsabyggingar,
sjúkrahúsmál, vátrygginga-
mál og menntamál. Við höfð
um þannig gómana á slagæð
þjóðlífsins meðan hinir öskr
uðu sig hása og reyndu að
píska upp hatur og ótta. Við
fórum, ef ég svo má segja, í
barm fólksins og fylgdumst
með hjartslætli þess, enda
er það víst, að það er allt af
rétt — og sá flokkur, sem
ekki gerir það, vinnur ekki
markvisst fyrir fólkið sjálft
— á ekki tilverurétt. Foringj
ar slíks fólks eiga að hætta
— og gerast í þess stað kaup-
menn eða bara hænsnarækt-
armenn fyrir eigin reikning.
FIMM ÁRA
ÁÆTLUN.
— Já, við unnum mikinn
sigur, urðum ailt í einu
stærsti flokkurinn meðal
Peter Mohr Dam
tími er liðinn höfum við feng
ið 70 nýja línubáta. Og féð
er þegar fyrir hendi til þeirra
framkvæmda. Við höfum
skipað nefnd lil þess að koma
upp frystihúsum, og fram-
kvæmdir eru þegar hafnar.
'Við komum upp skipasmíða-
stöð. Við störfum eftir þjóð-
hagslegri áæitlun hægt og bíL
andi og (stig af stigi. Það
hefur aldrei fyrr verið gert í
Færeyjum. Eins skal ég enn
ge!a. Við höfum tekið { okk-
ar hendur allar vátryggingar,
ailar tryggingar skipa, húsa,
farartækja, yfirleitt allt nema
líftryggingar. Þetta hefur gef
is framúrskarandi vel. Gróð
inn á þessum tryggingum fyr
ir þjóðina er orðinn 25 millj
ónir króna (færeyskra). Hann
var sl. ár 2 milljónir kr. —
Þarna fáum við fé til marg-
víslegra framkvæmda, þar á
meðal skóla, íbúða og sjúkra
hússbygginga. En auk þess
höfum við tekið lán lil bygg-
ingastarfseminnar. Við bein-
um nýjum atvinnutækjum
þangað sem þörfin er mest,
en atvinnuleysi hefur verið
í ýmsum byggðum eins og
næstum því er eðlilegt þar
sem atvinnuvegirnir eru svo
fábroitnir. Færeyskt þjóðfé-
lag er ekki slórt. Við erum
aðeins um 35 þúsundir, en við
þurfum að eiga okkar stofn
anir, allt, sem lífið krefst,
— og það er dýrit fyrir fáa.
Þetta ættuð þið íslendingar
ekki síður að þekkja en við.
Verkalýðshreyfing okkar er
nokkuð frumstæð. Hún virð-
ist og vera það hér á íslandi.
Það er eins og hreyfingin sé
varla komin af unglingsaldr-
inum og berjist enn við sína
barnasjúkdóma. En þó stefn-
ir í áttina. Frumstæð verka-
lýðshreyfing getur valdið
tjóni fyrir verkafólkið — og
gerir það.
Þjóðartekjur Pakistan juk
ust um 11 prc. við síðustu
fimm ára áællun, þótt reynd
Framhalcl á 14 síðu.
4 22. júlí 1961 — Alþýðublaðið