Alþýðublaðið - 07.03.1962, Qupperneq 13

Kafiar úr útvarpsræðu
í. Guðmundssonar um
frá Keflavíkurflugvelli
Guðmundar
sjónvarpið
Málið var ekki borið undir Al-
þingi, enda ekki skylt að gera það
Til sjónvarpsreksturs var því
stofnað á Keflavíkurflugvelli fyr
ir sjö árum samkvæmt sérstöku
leyfi utanríkisráðherra Framsókn
arflokksins, útgefnu eftir að rann
sókn hafði leitt í ljós, að það
sæist út fyrir flugvöllinn, og
leyfið var liður I samkomulagi
á milli varnarliðsins og utanríkis
ráðuneytið í upphafi í hyggju
að draga úr ferðum varnarliðs
manna út af varnarsvæðinu.
Haustið 1954 hafði utanríkis
ráðuneytð í upphafi í hyggju
að binda sjónvarpsleyfið því skil
yrði, að það sæist ekki utan
flugvallarins, en í hinu endan
lega sjónvarpsleyfi frá 7. marz
1955 voru þó aðeins sett tvö skil
yrði Sjónvarpsstöðin mátti ekki
vera yfir vissum hámarksstyrk
leika, 50 wött, og skyldi viss
hluti sjónvarpshringsins skyggð
ur. Þau sjö ár, sem sjónvarpið
hefur starfað, hefur styrkleiki
stöðvarinnar aldrei íarið fram
úr leyfðu liámarki, en þegar í
SJÓNVARPIÐ á Keflavíkur-
flugvelli á sér nokkurn aðdrag
anda og vissa sögu. Þegar varnar
liðsmenn komu fyrst til Keflavík
urflugvallar var þar harla ömur
legt aðkomu. Húsnæði var þar
aðeins fyrir lítinn hluta varnar
liðsins. Þorri liðsins varð að haf
ast við í tjöldum og gömlum her
mannabröggum, sem eingöngu
eru notaðir í styrjöld. Koma varn
arliðsins var svo fyrirvaralaus,
að ekki var um neinn sérstkan
undirbúning að ræða. Samkomu
staðir voru nær engir á Kefla-
víkurflugvelli og aðstaða til tóm
stundaiðkana engin. Varnarlið^
merin voru yfirleitt ungir menn,
sem undu því illa að liggja í
hertjöldum eða rölta um flug-
vallarheiðina í frístundum sín-
um. Þeir leituðu því þangað, sem
þcir gátu varið frístundum sínum
með þeim hætti, sem ungs fólks
er háttur, og þar eð þess var
ekki kostur innan vallarins leit
uðu þeir út fyrir hann.
íslendingum og yfirstjórn varn
arliðsins var frá upphafi ljóst,
að það myndi auka mjög á sam-
Guðmundur í. Guðmundsson
búðarvandamálið, ef ekki væru
settar hömlur á ferðir varnar-
liðsmanna út af flugvallarsvæð-
inu og þess vegna var frá upp
liafi reynt að takmarka fei'ðir
þessar sem mest. Hér var hins
vegar nokkur vandi á höndum
um framkvæmd. Fyrirfram var
vitað, og reynslan staðfesti það
síðar, að allar hömlur yrðu báð
um aðilum orfiðar í framkvæmd
nema því aðeins, að þannig yrði
búið að varnarliðinu innan flug-
vallarins, að varnarliðsmenn
mættu una þar hag sínum og
hefðu möguleika til að eyða þar
tómstundum sínum, án þess að
þurfa að leita út fyrir völlinn.
Frá upphafi var þess vegna unn
ið að því, að koma upp íull-
nægjandi samkomustöðum fyrir
varnarliðsmenn innan flugvallar
ins og búa völlinn öðrum þeim
þægindum, sem nauðsynleg þóttu
til að varnarliðsmenn gætu unað
þar hag sínum.
Eitt af því fyrsta, sem gerðist
í þessu efni, var, að varnarliðið
leitaði eftir heimild til að koma
sér upp útvarpsstöð, svo að varn
arliðsmenn gætu hlustað á út
varp, sem þeir skildu, og flytti
efni, sem miðað væri við þeirra
hæfi og óskir. Af íslands hálfu
var veitt leyfi til reksturs út-
varpsstöðvarinnar og tók hún til
starfa þegar á árinu 1951. Ekki
var leitað til alþingis um leyfi
fyrir útvarpsstöðinni, enda bar
engin skylda til þess.
Útvarpsstöðin á Keflavíkurflug
velli hefur þegar starfað í full tíu
ár. Hún heyrist vítt um land og
útvarpar milcinn liluta sólar
hringsins. Engar kröfur hafa um
það heyrzt, að rekstur þessarar
stöðvar verði stöðvaður, og flutn
ingsmenn sjónvarpstillagnanna
fara ekki fram á það.
Þegar Framsóknarflokkurinn
tók við meðferð varnarmálanna
eftir kosningarnar 1953 hugðist
hann draga enn úr ferðum varn
arliðsmanna út af flugvallarsvæð
inu. Tók utanríkisráðuneytið upp
viðræður við varnarliðið í þessu
skyni á árinu 1954. í viðræðum
þessum hélt varnarliðið því íram
að erfitt myndi reynast í fram-
kvæmd að draga úr ferðum varn
arliðsmanna út af flugvallarsvæð
inu ef ekki væru gerðar samtímis
ráðstafanir til að bæta tómstunda
aðstæður vamarliðsmanna innan
vallarins. Gerðu forsvarsmenn
varnarliðsins grein' fyrir því í
viðræðunum, hvernig þeir hefðu
unnið að þessu frá upphafi, en
töldu þó, ■ að í mörgu væri enn
áfátt. Sérstakiega lögðu þeir á-
herzlu á þýðingu þess, að fá leyfi
til sjónvarpsreksturs á flugvellin
um, ef takást ætti með sómasam
legum hætti að draga enn úr
ferðum varnarliðsmanna. í sam-
bandi við þessar viðræður lét
utanríkisráðherra Framsóknar-
flokksins fara fram athugun á
því haustið 1954, hvort sjónvarps
stöð af minnstu gerð, sem völ
var á, staðsett á Keflavíkurflug
velli myndi sjást utan flugvallar
ins. Niðurstaðan varð sú, að ekki
væri hægt að koma í veg íyrir
að stöðin sæist utan flugvallarins
ef hún ætti á annað borð að sjást
þolanlega innan vallarins. Sér
stök athugun fór auk þess fram
á því, hvort iiltækilegt væri að
binda sjónvarpsleyfi fyrir flug-
völlinn því skilyrði, að um lokað
sjónvarp væri að ræða, þ.e.a.s.
sjónvarp, sem sézt í þeim sjón
Bréfið, sem framsóknarmenn lósu ekki
ÞAt) vakti mikla athygli í útvarpsumræðunum um sjónvarp, að Karl Kristjánsson greip til þess úrræðis til að
fegra málstað sinn að lesa vitlaust bréf frá 1954. Hér birtist rétta bréfið, sem starfsmenn dr. Kristins Guð-
mundssonar sendu til að veita formlegt leyfi fyrir sjó nvarpinu. í þessu bréfi eru engin skilyrði nefnd, nema
50. watta orku og 345 gráðu sendigeiri. Önnur endanlep skilyrði settu framsóknarmenn ekki 1955.
varpstækjum einum, sem tengd
eru sjónvarpsstöð með þræði, líkt
og er um talsíma og rafmagn.
Þetta var ekki talið tiltækilegt
og voru rök sérfræðingsins gegn
lokaða sjónvarpinu svo sannfær
andi, að utanríkisráðuneytið
hreyfði því ekki við varnarliðið
að binda sjónvarpsleyfið slíku
skilyrði. Hugmyndinni um lokað
sjónvarp var því hafnað af utan
ríkisráðuneyti Framsóknarflokks
ins haustið 1954 eftir athugun
sérfræðings.
Samningaviðræður utanríkis-
ráðuneytisins og varnarliðsins
árið 1954 skulu ekki raktar hér
frekar, en niðurstaða þeirra varð
sú, að samkomulag varð um, að
varnarliðið setti sér sjálft reglur
um brottför sinna manna af flug
vallarsvæðinu, en ríkisstjórnin
veitti varnarliðinu á móti leyfi
til sjónvarpsreksturs. Gaf utan
ríkisráðherra Framsóknarflokks
ins síðan út sérstakt leyfisbréf
til varnarliðsins fyrir sjónvarps
rekstrinum, og póst- og símamála
stjóri gaf út samskonar bréf.
upphafi kom í ljós, að skyggni
á sjónvarpshring hafði lítil eða
engin áhrif. Sjónvarp frá stöðinnJ
hefur frá upphafi sézt talsvert
út fyrir flugvallarsvæðið og þar
á meðal í Reykjavík, eins «g
fyrirfram var vitað samkvæmt
rannsókn utanríkisráðuneytisins
gerðri áður en stöðin var leyfð —
Síðan sjónvarpsstöðin tók til
starfa hafa ýmsir íslendingar ut-
an flugvallarins orðið til þess að
fá sér sjónvarp og hefur þeim
farið fjölgandi, sem það hafa gert
Aldrei hafa verið gerðar neinar
tilraunir tii þess að koma í veg
fyrir, að sjónvarpið sæist utan
vallarins og engin rödd hefur
heyrzt í þá átt. Gildir einu hver
hefur verið í ríkisstjórn á þess
um tíma.
í aprílmánuði 1961 snéri varn
arliðið sér til póst- og símamála
stjóra og tjáði honum meðal
annars, að sjónvarpsstöðin væri
SUBJECT: • Televinion iic Keí’lavilf Airport
TO: >' Coramanáer., lofelaird.. Ðefense Poree
1. -Reference io raade ,to various discussions ’ln the
Befenöe Couneii on- che above oubject.
2. The Xceiand Defenpe Foree is hereby teraporarily
untii furfcher notloe. authoriaed to ca-rry out fcest beie~
vision transmissions in the band. i80-l86 Mo/s on. éondifcion
that the vision peak power to the antenna doea nofc exseed
50 wafcfcs, and fchafc fche raaximuin’ radiatlon frora the antenna
is öirecfced fcowartís the radar sifce 1.e. >45 degree.
Por fche Defcartment of Defense.
* Tóraao Arnason
Paii Aog. Tryggyason
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 7. marz 1962 |,3