Alþýðublaðið - 01.05.1962, Qupperneq 2

RLtstjórar: Gísli J. Ástþórsson (áb.) og Benedikt Gröndal. — Aðstoðarritstjóri:
JBjörgvin Guðmundsson. — Símar: 14 900 — 14 902 — 14 903. Auglýsingasími
llf906. — Aðsetur: Alþýðuhúsið. — Prentsmiðja Alþýðublaðsins, Hverfisgötu
6-4-10. — Áskriftargjáld kr. 55.00 á mánuði. í lausasölu kr. 3,00 eint. Útgef-
andi: Alþýðuflokkurinn. — Framkvaemdastjóri: Ásgeir Jóhannesson.
Verkefnin framundan
VERKALÝÐUR Reykjavíkur gengur til hátíðar
(halda 1. maí klofinn í tvær fylkingar. Enn einu
sinni hafa kommúnistar sundrað hreyfingunni,
ékki á faglegum atriðum, heldur á pólitískum mál
aim. Hefði þó mátt ætla, að næg anál væru sameig
inleg til að forustumenn verkalýðsfélaganna gætu
sameinazt þennan eina dag.
Margt hefur unnizt hin síðari ár, og kjör vinn-
andi manna á íslandi eru, hvað sem deilum um dæg
urmál líður, betri en nokkurn mann óraði fyrir,
þegar fyrst var lyft kröfuspjöldum 1. maí fyrir
fæplega fjórum áratugum. Félagslega hafa svo til
allar óskir alþýðunnar frá þeim árum orðið að veru
leika, og nú þarf ekki að bera spjöld eins og þessi:
„Fátækt er enginn glæpur“ — eða „Engan réttinda
missi vegna fátæktar“.
Hvað lífskjörin snerýir hefur breytingin ekki orð
ið minni, enda þótt deilur um skiptingu þjóðar-
tekria séu enn víðtækar og verkalýðsfélögin beiti
Sér að sjálfsögðu mjög á því sviði.
Samfara því, að miðað hefur mjög til hins betra
nm réttindi og kjör vinnandi manna, hefur hin fé
lagsíega þróun innan verkalýðshreyfingarinnar
ekki orðið sú, sem þurft hefði. Því miður hafa bætt
‘lífskjör og aukin réttindi leitt til of mikils kæru-
■leysis um félögin sjálf. Jafnframt árangri af langri
'baráttu 'hafa þau uppskorið kæruleysi félagsfólks-
insð sem sigranna nýtur. Það er alltof sjaldgæft, að
nngir menn leggi sig fram af heiturn áhuga um mál
efni verkalýðsfélaga, kynni sér sögu þeirra, lög og
samninga, og stuðli að félagslegri uppbyggingu
þeirra. Fræðslustarf hefur verið lítið sem ekkert á
vegum hreyfingarinnar. Hún hefur brugðizt því
hlutverki að styrkja andlegan kjama sinn.
Enda þótt lífskjör vinnandi fólks batni verulega
í tíð einnar kynslóðar, er mikill misskilningur að
halda, að hlutverki verkalýðsfélaga sem þar með
lokið. Enn er langt starf framundan, því tækni og
auðlindir geta veitt hverjum manni mun betri kjör
en í dag þekkjast. Þar að auki er ekki hægt að sitja
•auðum höndurn eftir að einum áfanga hefur verið
náð. Það er ærið starf að standa vörð um unna
sigra, og veitir ekki af félagslega þroskuðum hóp
til þess eins.
Verkalýðshreyfingarinnar bíða mikii verkefni.
Hún verður að skilja breytta tíma og-haga baráttu
aðferðum sínum eftir þeim. Það er tilgangslaust að
heyja í dag baráttu eins og hún var fyrir 40 árum.
Ef vel á að fara í framtíðinni, verður hreyfingin að
öuka verulega félagslegan þroska og áhuga, hefja
víðtækt fræðslustarf og tryggja þannig fastan
grundvöll undir starf framtíðarinnar.
f I von um að allt þetta takist óskar Alþýðublaðið
ýerkalýðshreyfinguni friðar og farsældar.
2 1. maí 1962 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
FYRSTA KROFUGANGAN, 1.
maí fyrir þrjátíu og níu árum, var
ekki fjölmenn. En þátttakendurnir
voru einhuga, og þeir vissu hvað
þeir vildu.. Við hittumst í Bárunni
og lögðum þaðan af stað. Verka-
fólkið ruddist inn í húsið, ungt og
gamalt, konur og karlar. Hugurinn
var mikill og skapið gott. Því
fannst að það væri að leggja til
orrustu við skilningsleysi og aftur
liald, rótgrónar venjur, vantrú og
hindurvitni — og það var rétt.
Nafnlaust fólk, umkomulaust og
fátækt, hefur alltaf rutt hugsjón-
unum braut.
ÞAÐ ÁTTI að ganga langa leið
Mér verður að fyrirgefast þó að ég
nefni það, að ég ætlaði alla leið
byrjaði því í broddi fylkingar, en
var orðinn aftastur þegar hún var
komin lengd sína. Fólkið gekk
hratt. Það kunni að vísu ekki að
ganga í skrúðgöngu hvað þá her
göngu. En það var svo ákveðið, að
því fannst að það yrði að ganga
hratt.
FORYSTUMENNIRNIR í flokkn
um gengu fyrstir, næstir á eftir
Kjartani Ólafssyni og Sigurði Sig
urðssyni. Kjartan var aðalfánaber
áin, en Sigurður átti að hvíla hann
ef til kæmi. Fylkingin var þétt,
ekki slitrótt. Ég held næstum því
að það hafi verið samanþjappaðasta
kröfuganga, sem ég hef séð í öll
þessi ár. Ef til vill stafaði það af
því að fólkið bjóst við árásum.
Á GANGSTÉTTUNUM stóð fólk
meðal þess voru hvítliðar frá 1921
og verkfallsbrjótar, en engar mann
verur þóttu okkur fyrirlitlegri í þá
daga. Það var öskrað af gangstétt
onum. Formælingum, klámi og
köpuryiðum rigndi yfir þátttakend
ur, en þeir skeyttu því engu. Skít
og grjóti var kastað að þeim, fán
inn var skorinn niður af Alþýðu
húsinu, litla timburhúsinu þar sem
nú stendur Gamla bíó.
RÆÐUR VORU FLUTTAR af
grjóthrúgunni, sem verkamenn og
verkakonur höfðu sprengt og
höggvið í sjálfboðavinnu í grunn
undir Alþýðuhúsið. Iíallgrímur
Jónsson kennari, mikill og heitur
hugsjónamaður, flutti aðalræðuna.
Hún var áreitnisláus við aðra, en
heit af hugsjónaeldi og þrá eftir
jöfnuði og bræðralagi. Hávaxinn
yg grannur stóð hann efst á grjót
inu og talaði.
HALLGRÍMUR VAR fátækur
maður. Kennaralaunin > voru lág
eins og þau eru raunar enn. Kona
hans liafði reynt að drýgja tekjurn
ar með því að hafa hænsni í kofa
upp í holti. Þegar að var komið um
kvöldið, var búið að snúa öll hænsn
in úr hálsliðnum ... Þetta er eins
og endurtekning á sögu allra nýrra
hreyfinga í upphafi. Einkennin
segja alltaf til sín.
MÖRG ÁR ERU LIÐIN. Allt er
gjörbreytt. Kjörin hafa batnað.
Frelsið aukið. Afkoman betri.
Nýr heimur hefur skapast — og
fyrst og fremst fyrir atbeina fólks
ins, sem hóf merkið á loft. Mál
efnalega höfum við sigrað, en
skuggar fylgja. Hefði einingin frá
1. maí 1923 fengið að þróast í þeim
farvegi, sem brautryðjendurnir
lögðu, þá væri hér annar andi,
sterkara og heilsteyptara þjóðfélag
Þá liefði verklýðshreyfingin mótað
efnahagskerfið öruggari dráttum
en nú er. Það var mikil ógæfa fyrir
þjóðina í lieild þegar kommúnism
inn rauf eininguna. Það hefði hon
um aldrei tekist hefði íhaldið ekki
stutt hann til skemmdarverkanna
á hreyfingunni — og þar með þjóð
félaginu öllu.
EF TIL VILL er nú leitað jafn
vægis. Sundrungaræfintýrið er að
hjaðna. Trúin á ofstopann er að
minnka. Mönnum er að skiljast I
æ ríkara mæli, að það gildir ekki
önnur regla um samtök og upp
byggingu þjóðfélags en liver ein
staklingur fer eftir þegar hann
leggur grundvöllinn að sínu' eigin
heimili. Kyndillinn, sem Iýsti 1923
lýsir enn fram á veginn.
Hannes á horninu
v
Verðhækkun
á Coca-Cola
Samkvæmt lögum um hækkun ,tappagj alds“ á
öli og gosdrykkjum, hækkar verð á Coco-Cola
1. maí um 20 aura fyrir hverja flönsku.
VERKSMIÐJAN VÍFILFELL F.H.
Hafið þér athugað:
1. að það er tiltölulega mjög ódýrt að ferðast með strand-
ferðaskipum vorum í kringum land, en fátt veitir betri
kynni af land og þjóð.
2. að sigling m.s. „Heklu“ að sumrinu til Færeyja, Nor
egs, Svíþjóðar og Danmerkur er mjög skemmtileg og
fargjöldin hófleg.
SKIPAÚTGERÐ RÍKISINS