Alþýðublaðið - 04.05.1962, Blaðsíða 8

EIN merkilegasta og þarf-
asta uppfinning allra tíma
er skriftin, bókstafirnir. —
Fyrir nokkru kom út í
Frakklandi bók um sögu
skriftarinnar.
tígrisdýrs frá sporum Ijóns-
ins.
Þar segir m. a. „Mann-
kynið hefur a.m.k. lifað IV2
milljón ára hér á jörð, en
ekki eru nema um 6000 ár
.síðan fyrstu mennirnir
lærðu að skrifa." Með öðr-
um orðum: Líkjum við þess-
ari einu milljón ára, sem
maðurinn hefur lifað, við
mannsævi, sem nær yfir 100
ár, þá hefur maðurinn að-
eins kunnað að skrifa í rúm
lega hálft ár. Eldri er upp-
ifinning þessi ekki í sögu
mannkynsins, þótt okkur
þyki hún ævaforn.
Það eru áreiðanlega dýr-
in, sem hafa óbeint kennt
manninum að skrifa. Teikn-
ing af dýri í aðvörunarskyni
til annarra meðlima ætt-
flokksins er ef til vill fyrsta
upphaf þess, sem síðar varð
að st^frófi.
Hvað kenndi manninum
fyrst að skrifa? Þessari
svarar bókarhöf-
mótsagnakenndan
máta með því að segja, að
forfeður vorir hafi fyrr lært
að lesa en skrifa.
spurmngu
undur á
Þeir gátu lesið á jörðinni,
hvað dýrin höfðu skrifað
með klóm, hófum, loppum,
þeir gátu t. d. greint spor
Þegar menn tóku að rækta
jörðina og halda húsdýr, —
leið' að því, að nauðsynlegt
var að geta skráð og jafn-
vel reiknað. í daglegu lífi
hafa því í fyrstu verið not-
aðar myndir af dýrum, jurt-
um eða jafnvel verkfærum í'
þessu skyni. Þetta hafa ver-
ið mjög frumstæðar myndir,
en nægt til þess hlutverks
sem þeim var ætlað.
Næsta skrefið var svo
lengi að myndast og erfitt
að lýsa þróuninni til þess,
en gera má ráð fyrir, að hún
hafi verið sú, að myndirnar
urðu í minnkandi mæli
myndir af dýrunum o.s.frv.
heldur fóru að tákna hug-
tök og misstu upphaflega
bókstaflegu merkingu sína.
Þurfi maðurinn t. d. að
teikna tuttugu sinnum á dag

Natalía úr
Vesturbænum

NATALIE WOOD er
stjarnan í kvikmyndinni
um Söguna úr Vestur-
bænum eða West Side
Story, eins og sagan heit-
ir á útlenzku. Natalie er
að sögn kunnugra á hraðri
Ieið upp til hásætisins í
ríki frægðarinnar í kvik-
myndum og auðvitað þarf
að líkja henni við ein-
hverja aðra og þá er það
Elizabeth Tayior.
Natalie kom fyrst fram
á livíta tjaldinu, þegar
hún var 4 ára gömul. Þá
sást hún aðeins snöggvast
missa niður ísinn sinn og
fara að gráta. Nú er hún
ekki lengur lítil stúlka og
nú missir hún ekki lengur
ísinn sinn, svo allir sjái.
Hún er orðin 23 ára göm-
ul og hefur vitanlega
skilið jafn oft og hún
hefur gifzt, það er einu
sinni.
Ef okkur misminnir
ekki, var hún gift manni,
sem heitir Robert Wagn-
er og er líka í kvikmynda
bransanum. Nú er Nat-*.
alie alltaf með manni, sem
heitir Warren Beatty, en
hann skildi við kærustu
sína Joan Collins til þess
að skemmta Natalie, en
fyrrverandi eiginmaður
Natalie. Robert sefar nú
sorgir sínar með því að
fara út með Joan Collins.
Þetta er aðeins venjuleg
tilfinningaflækja í Holly-
wood.
Sagan úr Vesturbænum
er aldagömul, en samt sem
áður slær hún í gegn í
dag rétt eins og hún sló
í gegn í þann tíð, þegar
Shakespeare reit um ást-
ir Júlíu sinnar og Rem-
eo. En það er einmitt sami
þráðurinn í þessum sög-
um báðum.
mynd af kind, þá teiknar
hann þær ekki allar ná-
kvæmlega, heldur fer hann
að nota meira en áður stöð-
ugt einfaldari tákn, þótt að
form þessi minni ef til vill
að einliverju leyti á kind.
Hin upphaflega mynd verð-
ur því að tákni. Þannig
verða t. d. tölustafirnir
smátt og smátt til.
Svo fara einnig að mynd-
ast samsett tákn, sem eitt
orð nær þó oft yfir. T. d. er
vel hugsanlegt, að orðið hús
dýr hafi verið táknar með
2 myndum, húsi og dýri. —
Þannig hefur skriftin þró-
ast og komið inn í hann
æ meira af táknum, sem
voru huglægs eðlis og alls
engar fyrirmyndir voru til
fyrir í hinum ytra heimi.
Táknin urðu því minna óg
minna myndir en í vaxandi
mæli tákn, unz að því kom,
að þetta tákn-mál varð að
frumstæðu stafrófi. Táknin
urðu eftirmynd talmálsins,
en ekki eftirmynd hlutanna.
Orðtákn hafa svo orðið að
staftáknum, táknum fyrir
einstök hljóð.
Frá Föníkumönnumj höf-
um við erft það stafróf, sem
við nú notum, þótt það hafi
breytzt mikið bæði hjá
Grikkjum og Rómverjum.
Kínverjar hafa hins vegar
til skamms tíma haldið tákna
kerfi því, þar sem hvert
tákn merkir ákveðið orð.
Hin kínverska venja stafar
vafalaust frá því, að flest
kínversk orð eru aðeins eitt
atkvæði.
Kerfi Kínverjanna er erf-
itt, sérstaklega, þegar semia
þarf orðabækur, en er bað
þess vegna nauðsynlega lak-
ara en kerfi okkar? Bókar-
höfundur er ekki viss um
það, ef til vill vegna þess,
að hann er svarinn fiand-
maður allrar stirðnafðrad
hugsunarlausrar vanahues-
unar. Það, sem við höfum
vanizt, þarf ekki endilega að
vera bezt.
ólíkar venjur. Hefðum við
t. d. vanist því, að lesa og
nota spegilskrift, þætti oklc-
ur mörgum það nú hið eina
rétta.
Jafnvel nú á tímum eru
til margs konar letur. Bæði
Rússar og Grikkir halda
fast við sín gömlu letur,
sem okkur finnst „ólæsi-
leg.“ Það er heldur ekki
fyrr en nú á seinni árum,
að Þjóðverjar hafa hætt við
sitt gamla gotneska letur,
sem þeir notuðu nær ein-
göngu á síðustu öld og langt
fram eftir þessari, og líkist
mjög letri því, s
var í Vestur-Evróf
öldum.
Enn eitt frar
er tilkoma stóru
en áður voru allir £
upphafsstafir eins
aðrir stafir. Stóru
urðu fyrst til sem
stafir, og má k(
þakka tilorðningi
hroðvirkni og flýt:
á miðöldum, og a
pári, sem sett va:
hafsstafi, þótt þeí
sjáist ekki svo ai
nú í dag.

Ekki getur það talizt neitt
betra. þótt við lesum bæk-
ur okkar framan frá og aft-
ur eftir, byrjum efst á síðu
og lesum niður eftir, lesum
frá vinstri til hægri o.s.frv.
(Bæði kínverskar og hebr-i
eskar bækur eru lesnar
öðruvísi, en þó á innbyrðis
ólikan hátt. Einnig hafa ver-
ið til skriftarkerfi, þar sem
fyrsta línan hefur verið les-
in frá vinstri til hægri, —
næsta þar fyryir neðan frá
hæeri til vinstri o.s.frv. á
víxl. Allt eru þetta aðeins
15 tegundir af skrift, sem lýsa þróun skriftarinnai
frá 2. öld til 15. aldar. Hin myndin sýnir persnes
skrift frá 19. öld.
! mm
8 4. maí 1962 - ALÞÝBUBLAÐIÐ