Alþýðublaðið - 20.09.1962, Blaðsíða 9

ALLSHERJARÞING Samp'i-
uðu þjóðanna er hafið í New
York. Guðmundur í. Guðmunds
son utanríkisráðherra hefur
þar forustu fyrir sendinefnd ís-
lands framan af þinginu, meðan
fulltrúar hinna ýmsu þjóða
flytja framsöguræður sínar og
gera grein fyrir hinum marg-
brotnu vandamálum, sem þjóðir
þeirra eiga við að stríða.
Að þessu sinni koma ekk> til
umræðu í New Yorlt nein mál,
sem sérstaklega snerta ísland
öðrum þjóðum fremur Fyrir 3-5
árum var aðra sögu að segja í
þeim efnum. Þá stóð landhelgis
deilan sem hæst og fulltrúar
okkar notuðu aðstöðu landsins
til að sækja málið á vettvangi
SÞ, eins og sjálfsagt var.
Þegar litið er á utanríkismál
íslands hin síöustu misseri, blas
ir sú staðreynd við, að þar hef
ur ríkt friður og festa. Er þetta
óvenjulegt, því íslenzka lýðveld
ið hefur á stuttum æviferli átt
í mörgum deilum við aðra og
oft orðið að sækja mál sín með
nokkurri hörku.
Guðmundur í. Guðmundsson
hefur gegnt embætti utanríkis-
ráðherra í liðlega sex ár sam-
fleytt og hefur gengið á ýmsu
það tímabil. Þegar hann tók við
starfinu, stóð enn yfir fyrri
landhelgisdeilan við Breta og
alvarlegt ósamkomulag var milli
okkar og Atlantshafsbandalags-
ins vegna samþykktar Alþingis
í marz 1956 um að varnarliðið
skyldi hverfa úr landinu.
Fyrsta verkefni Guðmundar
var að leysa löndunarbannið
og tryggja sigur íslendinga í
fyrra þætti landhelgismálanna.
Var leitað samkomulags með
fulltingi Efnahagssamvinnu-
stofnunar Evrópu í París, og
tókst að lokum að leysa málið,
þannig að íslendingar héldu út-
færslu sinni en brezkir útgerð-
armenn létu af löndunarbann-
inu. Eftir atburðina í Ungverja-
landi sameinaðst íslenzka þjóð-
in um öryggisstefnu og hafnaði
hugmyndunum um að landið
skyldi vera varnarlaust.
Síðan kom útfærslan í 12 míl
ur og allt það sem henni fylgdi.
Þarf ekki að rekja það mál hér
nema minna á endalok þess sem
heimsblöð túlkuðu sem mikinn
sigur íslendinga. Eftir að síðari
ráðstefna Sameinuðu þjóðanna
um landhelgismálin fór út um
þúfur og ekki var útlit á fleiri
slíkum fundum, leitaði Guð-
mundur í. Guðmundsson eftir
samkomulagsleið, sem íslending
ar gætu við unað. Ræddi hann
við brezka utanríkisráðherrann
Home lávarð, í París og London
og fékk til leiðar komið þeirri
lausn, sem samþykkt var. Kom
fljótlega í ljós, að yfirgnæfandi
meirihluti íslendinga taldi lausn
ina hagstæða, og brezk blöð for
dæmdu hana sem brezka eftir-
gjöf. Málið vannst með friði,
og þjóðin hefur unað sigrinum
vel, þótt tveir stjórnmálaflokk-
ar neiti að horfast í augu við þá
staðreynd.
Þá hefur samvinna íslendinga
og Bandaríkjamanna, sem ann-
ast varnir landsins í umboði
NATO, ekki alltaf verið sem
bezt. Sumarið 1959 losnaði mjög
um aga varnarliðsins og kom
til árekstra, sem eru minnisstæð
ir. Leiddu þeir atburðir til þess
að íslenzka stjórnin krafðist
þess, að bandarískur herforingi
væri afturkallaður héðan. Olli
mál þetta ýmsum erfiðieikum,
og nýr herforingi var ekki send
ur til íslands. Nú hafa mál
þessi verið endurskoðuð og
gerðar á þeim breytingar, svo
að framkvæmd þessara mála
er öll önnur en áður var. Málið
hefur verið leyst á farsælan og
friðsamlegan hátt, sem íslend
ingar mega vel við una.
Það hlýtur að vera takmark
hverrar friðsamrar þjóðar
að koma hagsmunamálum sín-
um fram með friði og sem
minnstum deilum við aðra. í
þessum anda hefur utanríkisráð
herra jafnan unniö og náð góð
um árangri, ekki aðeins í þeim
stórmálum, sem að ofan eru
nefnd, heldur og í fjölda ann-
arra mála, sem daglega koma
upp og eru leyst eftir efnum
og ástæðum.
Hins vegar eru til sterk öfl
hér á Jandi, sem vilja ekki frið
við önnur ríki og stefna vísvit-
andi að sem mestum ófriði milli
íslands og grannþjóða. Þessir
menn vilja slíta landið úr
tengslum lýðræðissinnaðra
þjóða og leiða það kúbanska
braut í fylkingu hins alþjóðlega
kommúnisma. Þessir menn eru
ekki að hugsa um hag íslenzku
þjóðarinnar, heldur fórna hon-
um á hinu pólitíska altari sínu.
Það er mikilsvert að þjóðin
skilji hvers eðlis utanríkismál
eru, og hversu mikla þýðingu
þau hafa og hversu nauðsyn-
legt er að fara á annan hátt
með þau en innanlandsmál.
Það var erfitt og tók langan
tíma að vinna fullt frelsi fyrir
þjóðina. Það kostar stöðuga ár-
vekni og mikið starf að varð-
veita frelsið. Til þess verður
þjóðin að koma fram á virðú-
Iegan og ábyrgan hátt á alþjóð-
Iegu sviði, en hafna ábyrgðar-
Ieysi og ævintýramennsku.
umsvifalaust settar á aukameð-
r limaskrá!
ð Mönnum er enn í fersku
u minni hvernig ástandið var í
t Iðju, er kommúnistar misstu
þar völdin fyrir 5 árum. Kom-
a múnistar liöfðu árum saman
u neitað að láta fara fram alls-
r. herjar atkvséðagreiðslu í fé-
p laginu. Stjórnarmenn félags-
>t ins og fulltrúar á þing ASÍ
n voru ætíð kosnir á fámennum
r félagsfundum. En þar kom
i að kommúnistar treystu sér
k ekki til þess að standa gegn
a lögmætri kröfu um allsherjar
a atkvæðagreiðslu við stjórnar-
r kjör í félaginu og slík atkvæða
- greiðsla fór fram 1957. Og
t- kommúnistar féllu og hafa
a ekki komið inn fyrir dyr á
skrifstofum Iðju síðan. Lýð-'
ræðissinnar fengu 524 atkvæði
við stjórnarkjöríð 1957, en
d kommúnistar fengu 498 atkv.
i Það munaði því ekki nema 26
atkv. er kommúnistar biðu sinn
fyrsta ósigur í Iðju. En æ síðan
hefur bilið farið breikkandi og
við stjómarkjörið sl. vetur
munaði 471 atkv. Við fulltrúa-
kjörið í Iðju nú gerðist það í
fyrsta sinn, að kommúnistar
treystu sér ekki til þess að
bjóða fram og listi lýðræðis-
sinna varð sjálfkjörinn. Kom-
múnistar voru einráðir í Iðju
í 15 ár og þetta félag var þeirra
traustasta vígi ásamt Dagsbrún.
Hvað hefur gerzt í félaginu?
Það, sem hefur gerzt, er ein-
faldlega það, að eftir að lýð-
ræðissinnar höfðu unnið þar
einar kosningar, gátu þeir
veitt fullmörgum aukafélögum
full réttindi, svo og tekið inn
í félagið fjölmarga, er haldið
var utan við það. Félagið hafði
í rauninni verið lokað áður
öðrum en þeim, er fylgdu
kommúnistum. Nú var það
opnað og lýðræðið hélt innreið
sína í félagið. Kommúnistar
þola ekki að horfast í augu
við lýðræðið. Þess vegna bíða
þeir ósigur, er þeir eiga að
sætta sig við leikreglur lýð-
ræðisins. Og þannig hefur það
verið í Iðju. í rauninni er á-
standið nákvæmlega eins í
Dagsbrún og það var í Iðju.
800-900 verkamönnum er þar
ætíð haldið á aukaskrá, en auk
þess er mikill fjöldi verka-
manna alls ekki í félaginu. Eð-
varð Sigurðsson sagði á fundi
Dagsbrúnar sl. sunnudag, að
rúmlega 3300 verkamenn væru
í Dagsbrún og þá taldi hann
með aukameðlimina, sem aldr-
ei fá að kjósa. En I Reykjavík
munu vera 4000-5000 verka-
menn. Þannig að stór hluti
verkamanna er alls ekki í Dags
brún. Og starfsmenn Dagsbrún-
ar hafa engan áhuga á að fá
þessa verkamenn inn, þar eð
Framh. á 11. síðu
SÍÐBUXUR telpna
og unglinga.
Stærðir frá 6 ára.
![|j[ Aldrei meira og fjöl-
breyttara úrval.
BÚÐIN
Aðalstræti 9 — Sínii 18860.
Fyrir skólann
TÖSKUR
Ný sending: Svínaskinnstöskur, seðlaveski, buddur, lykla-
veski, ódýrar kvöldtöskur, skólatöskur, skjalamöppur. Allt-
af nýjar gerðir af kventöskum.
TÖSKU OG HANZKABÚÐIN
Bergstaðastræti 4.
jjjjj
»>■■■
Viljum ráða
nokkrar röskar og laghentar stúlkur til iðnaðarstarfa.
GUDOGLER H F.
Skúlagötu 26, inngangur frá Vitastíg.
«■■■■
■ ■■Sa
■ ■«»■
• ?>!•■
Kópavogur - vinna
Karlmaður og nokkrar stúlkur óskast í vinnu
strax.
Niðursuðurverksmiðlan ORA
Símar 17996 og 22633-
GABOON 16—19—22 og 25 m/m
SPÓNAPLÖTUR 18 og 22 m/m
HARÐTEX V*“, 4‘ x 9‘
KROSSVIÐUR, beyki 3 og 4 m/m
TEAK 2“ og 2 V2”.
HÚSGAGNASPÓNN: Teak, Eik, Maghogný-
Nýkomið.
Hjálmar Þorsteinsson & Co. H.F.
Klapparstíg 28 — Sími 11956. >j
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 20. sept. 1962 $