Breiðablik - 01.05.1907, Page 11

BREIÐABLIK.
inn vaíi er á því, að mannssálin hefir frá ómuna-
tíð þráð að láta berast á vængjum háleitra hug-
sjóna. Það mun varla ofmikið úr gert, þótt ætl-
að sé, að ýms ákvæði í hinum fornu lögum vor-
um sé knúð frain af undiröldu almenningsálitsins
og eigi upphaflega rót sína að rekja til orða og
áhrifa einstakra manna utan lögréttu. (bls. 50).
*
5. Frásagnarlist fornsagna vorra.
Vér sjáum fióðleiks og þekkingargnægðina í
þeim aragrúa einstakra atriða, er þær hafa að
geyma, snildina í meðferð efnisins, skarpskygn-
ina í mannlýsingum, smekkvísina í hinum fagra
og einkennilega búningi, — og vér finnum ósjálf-
rátt til þess, þótt ærið langt sé á milli, að oss
rennur blóðið til skyldunnar, að þessar söguhetj-
ur, sem elska svo miklu betur en vér, sem hata
svo miklu ríkar, sem harma svo miklu sárar og
dýpra, sem eru yfir höfuð að tala svo miklu sterk-
ari og þróttmeiri og glæsilegri en vér, eru samt
sem áður hold af voru holdi og blóð af voru blóði.
Og einmitt þess vegna eru fornsögurnar og forn-
kvæðin áhrifa- og þýðingarmeiri fyrir oss Is-
lendinga en nokkura aðra þjóð í heiminum. Þess
vegna teljum vér það hiklaust dýrasta tjársjóðinn
í eigu vorri. (bls. 199—200).
*
6. Ræktarsemi.
Þá rækja menn bezt minning hinna látmi, er
þeir taka sér þá til fyrirmyndar í öllu fögru og
Iicija merki þeirra hátt á framsóknarbrautinni.
Minning- feðranna er framhvöt niðjanna. (432).
Jón Jónsson, sagnfr.
ÚR HEIMI FAGURRA LISTA.
2. Frægir myndasmiðir.
Auguste Rodm, frakkneski myndasmiö-
urinn, sem minst var í síöasta blaði,þykir
einkenna hug'arstefnu þessara tíma í list
sinni betur en nokkur annar. Hann hefir
orðið þeim örlögum að sæta, sem ein-
kenna flesta mikilhæfustu atkvæðamenn,
að honum hefir verið kveðið napurt níð af
sumunr, en hafinn til skýj'anna af öðrum.
En nú er hann kominn á tindinn háa upp
úr gilinu og grjóthríðinni og hræfugla-
sönginum, enda er hann nú gamall mað-
ur. Ut af list hans hafa menn rifist stór-
191
kostlega, en nú er ekki til sú meiri hátt-
ar borg í mentuðum heimi, sem ekki
myndi falla honum og list hans til fóta,
þótt áður hafi hann verið hafður þar að
athlægi og skotspæni. Einhverjar helztu
myndir eftir hann eru: Hugsi (Le pen-
seur), Ga/azí-borg’ararnir, Bronsaldurinu,
og Kossinn. Að lýsa lífinu satt og rétt í
list sinni hefir verið hinn mikli nietnaður
þessa manns, hvað sem um hann hefir
verið dæmt.
Einari Jónssyni frá Galtafelli, mynda-
smiðnum ísl. er þannig lýst í fyrirlestri,
er Bjarni Jónsson frá Vogi hefir um hann
flutt og birzt hefir í Ingólji. ,,Hann er
fæddur n.marz 1874 og var sásveinn góð
þjóðhátíðargjöf oss til handa. Faðir hans
var góður bóndi og bjó á Galtafelli í Hrepp-
um. Einar hneigðist til myndlistar, þegar
á ungum aldri og var það hans kærasti
leikur að draga og skera myndir. En er
hann hafði aldur til, vildi faðir hans láta
hann læra til prests og kom honum til
Valdimars prests á Stóranúpi. En hug-
ur Einars stóð allur til listarinnar og vildi
hann með engu móti fara skólaveginn.
Fekk hann vilja sinn fyrir fortölur Valdi-
mars og réðst skömmu síðar til utanferð-
ar. Nam hann fyrst tréskurð og var þá
veittur bústaður í hæli einu dönsku, sem
nefnist Lœrlingehjemmet. Gazt öllum vel
að Einari og var eigi laust við að félagar
hans, danskir, öfunduðu hann. En eigi
þorðu þeir að bekkjast til við hann, því
niaðurinn er rammur að afli. Og er þeir
veittust að Skúla frá Akureyri,félagahans,
þá rétti Einar jafnan hlut hans. Þá er
hann hafði verið rúmt missiri á þessum
stað,fór hann til Stefáns Sindings,mynda-
smiðs, er þá var frægur orðinn og nam
þar myndhöggvaralist. Átti hann að
leggja sjálfum sér til hverfistall. Svo
nefni eg borð eða stall, sem myndasmiðir
láta smíð sína standa á, meðan þeir móta
hana úr leir, og má snúa stallanum sem
bezt hentar. Hverfistallar þessir eru