Frækorn - 26.08.1904, Page 5

F R Æ K O R N.
}i. M- Stan/ey.
Hann lézt í Lundúnum io. maí 63 ára. Fá-
ir ferðamenn veraldarinnar hafa verið honum
j^fn-frægir.
Fjórtán ára gamall fór hann til Vestur-
heims og hafði þá engan eyri í vasanum,
heldur vann fyrir sér á leiðinni.
1861 var hann í Bandaríkjaóíriðnum í liði
Norðmanna. Svo fór hann til Tyrklands og
Litíu-Asíu og ritaði þaðan greinar til ýmsra
blaða. Upp frá því varð hano fastur fregn-
ritaii »New York Heralds«, og fyrir það blað
var liann í leiðangri Englendinga gegn Theo-
dor konungi í Abyssiníu. f’ví na st var hann
lengi fregn.ritari blaðsins á Frakklandi og
Spáni.
í Október 1859 fól eigandi blaðsins Gor-
don Bennet, honum á hendur að standa fyrir
leiðangri til þess að Ieita að Livingstone. f*á
liafði ekkert til hans spurzt um 2 ár, en
menn vissu, að hann var einhverstaðar langt
inn í Afríku. Eftir 10 mánaða ferðalag um
Afríku og afskaplegustu mannraunir fann hann
Livingstone 3. nóv. 1871 í Ujiji á strönd
Tanganyikavatnsins. Stanley Iýsir þeim fundi
í sinni nafrfrægu bók: »Hvernig eg fann
Livingstone«, og atburðurinn er heimsfrægur.
Árið 1874 lagði Stanley á stað í aðra af
sínum miklu Afríkuferðum. Gordon Bennet
og »Daily News« í Lundúnum kostuðu það
ferðalag. Hann 'agði upp frá Zanzibarströnd
mcð 300 manna, meiri hlutann svertingja, til
þess að rannsaka uppland Afríku. Rannsókn-
ir hans á upptökum Nílar og ýmissa vatns-
falla í hitabeltinu, einkum Kongofljótsins,
gerðu hann að einum af alba-merkustu land-
kanncrdum veraldarinnar, og enginn einn
inaður hefir meira unnið að því en hann að
ryðja Norðurálfu-menningunni braut í Afríku.
Loks lagði Stanley upp í þriðju og síðustu
stórferðina 1887 til þess að leita- að þýzka
landkannandanum Emin Pascha, sem menn
héldu að væri í nauðum staddur Iangt inn í
Afriku. Stanley fann Emin, en hlaut. misjafn-
ar þakkir fyrir. Þjóðverjar héldu því fram,
að Einin hefði alls ekki þurft á neinni hjálp
að halda og að »Iiðveisla« Stanleys helði í
rauninni ekki verið annað en enskt ofbeldis-
verk til að leggja undir sig lönd þar syðra.
í þessari ferð rataði Stanley enn oftsinnis í
133
mestu hættur og mannraunir, og hvað eftir
annað komu fregnir um andlát hans til Norð-
urálfu. Hann var rúm 2 ár í þeirri ferð.
Á siðasta áratug æfi sinnar fékst Stanley
við stjórnmál á Englandi og var þingmaður
frá 1895 til 1900. Á þingi þótti Iítið að hon-
um kveða.
Flestir, sem kyntust honum nákvæmlega,
segja, að hann hafi verið harðiyndur maður
og lítinn skdning haft á hugsjónaöflum mann-
lífsins. En jirekið var obilandi og þráin eftir
baráttu og æfintýrum óseðjandi. Fyrir þá
sök hafa fáir lagt meiri skerf til heimsmenn-
ingarinnar en hann. (Nl.)
Jlótf.
Nú ríkir kyrð í djúpum dal,
þótt duni foss í gljúfra sal,
í hreiðrum fuglar hvíla rótt,
þeir hafa boðað: Góða nótt.
Nú saman liggja blómsturblöð
er breiddu faðm mót sólu glöð,
í brekkum fjalla hvda hljótt,
þau hafa boðað: góða nótt.
Nú hverfur sól við segulskaut
og signir geisli hæð og laut;
cr aftanskynið hverfur hljótt
það hefur boðað : góða nótt.
Skógdal.
Xoöldhugsun
IJá sól að beði sævar hnígur
og síðstu geislum laugar grund
og nótt af dular djúpi stígur
og dróttum færir væran blund.
Vér minnumst kvöldið æfi á
þá allir vimr hverfa frá.
Tví biðjum vininn himin hæða
oss hverja stund að dvelja hjá.
Vor syndameinin mýkja’ og græða
unz myrkur dauðans fellur á,
og leiða’ oss friðar landið í
þar ljós guðs hylja’ ei sorgar ský.
Þorst. Firinbogason.