Alþýðublaðið - 10.05.1963, Blaðsíða 8

ÉG sló því fram í síSustu grein,
aS í nörgum tilvikum sæjust eng
in spor eftir þá fjármuni, er ungl
ingar vinna sér inn nema í aukn-
um opinberum útgjöldum foreldra
þeirra eða forráðamanna. Tel ég
því ekki úr vegi að gefa þessum
jcnálum nokkru nánari gaum. —
! Þaí' munu flestir sammála um,
'að unglingarnir í dag hafi meira
(fé haada á milli en þeim sé hollt.
Sökin er hins vegar ekki ungling-
anna, heldur hinna fullorðnu, for
eldra og annarra þelrra, er fyrir
jxngliiigunum eiga að ráða.
i
Böinum og unglingum er mörg-
ium hverjum ýmist látin í té of-
jgnótt vasapeninga eða leyft að
leyða þeim fjátmunum eftiiiits-
laust, sem þau vinna sér inn..
i Orsakir þessa eru eflaust marg-
iar.
! Ein orsökin er: aukin fjárráð
jalmennings. Ekki skal það lastað,
jað almenningur í þessu landi ha-i
ifengið aukin fjárráð. Einnig má
það til sannsvegar færa, að fyrstu
sæmilega bjargálna alþýðukynslóð
í þessu Iandi, frá fyrstu tíð, sé
nokkur vandi á höndum.
j Fyrir nokkrum misserum heyrði
;ég merkan skóiamann láta í ljós
Iþá skoðun, að margir þeir for-
jeldrar, sem einmitt sjálfir hefðu
jalist upp við fátækt/ og orðið
’æsku að neita sér um margt eða
iflest það, er hugurinn girntist,
ífinni svölun í því að vita börn
?sín njóta sem flests þess, er þeir
■sjálfir fóru á mis, án tillits til
^þess, livort fullnæging allra þess-
íara lingana sé holl og æskileg
eða ekki. En það er langt bilið
milli allsleysis og ofgnóttar í þess
:um cfnum sem öðrum, og því mið-
ur ra a færri foreldrar en skyldi
hinn gullna meðalveg.
Endirinn verður allt of oft sá,
að börnin og unglingarnir skammta
sér fjírmuni til leikja og nautna
jlítt eða ekki mælda og undir hæ!-
(inn lagt, hvort þetta unga fól':
fvinnui’ sjálfu sér skaða með þeim
teða eigi. Hinir fullorðnu gefa hér
fsem oftar hið lakara fordæmið.
•Það er vægast sagt óhugnanlegt,
hvernig fjöldi þeirra manna, sem
teljast verða fullorðnir, sóa fjár-
munum í skemm^anir, ndutnir,
tildur og annan fáráðs hátt.
Hér erum við stödd við enn
eitt þrepið á þessu vandamáli og
þetta þrep er: hin óljósu skil milli
bama og fullorðinna.
Það er hægt að gera of mikið
af því að afsaka glöp æskufólks
með því að nefna hið lakasta í
fari hinna fullorðnu sem fordæmi.
Börnin verða að fá að vera börn,
jafnframt þótt sumt fullorðið fólk
hagi sér eins og óvitar, en til þess
að svo megi verða, þurfa upp il-
endurnir að gera sér grein fyrir
hve lengi barnið er barn og hve-
nær fullorðinsárin taka við.
Enn sem fyrr tel ég, að atvinnu
vegir okkar eigi sinn þátt í vand-
anum. Sveiflurnar í atvinnulífinu
við sjávarsíðuna bjóða upp á thna
bil fljóttekinna fjármuna og að
hinu leytinu bjóða þær upp á
„dauð“ tímabil. Þessi dauðu tíma-
bil eru oft ,,vel“ notuð til að eyða
þeim fjármunum, sem aflast hata.
Það er vægast sagt móðins að nota
þessi tímabil „vel“. Oft er því
pyngjan orðin létt, er næsta fjár-
aflatímabil tekur við. Unglingur-
inn, sem kemur óreyndur inn í
dæmi og þau allt of mörg, að t.
d. piltur, sem ekkert hefur kost-
að eig til náms eftir skyldunám
en sífellt unnið fyrir kaupi, er
ekki hótinu betur settur fjárli_ags
lega með að stofna heimili á nrlli
tvítugs og þrítugs en jafnaldri
hans, sem kemur auralaus belnt írá
prófborðinu að loknu langskóla-
námi.
Það hlýtur að liggja í atigmu
uppi, hvílíkir örðugleikar það
hljóta að vera manni, sem frá ungl
ingsárum hefur eytt fjármunuTn
sínum jafn ótt og hann hefur afi-
að þeirra, að stofna til hjúskapar
og verða að sjá fyrir börnum og
búi af sömu tekjum og hann heí-
ui fram að því eytt í sjálfan sig
— aleinan.
SIGURÐUR
PÁLSSON
3<
atvinnulífið sogast brátt inn í
þessa hri.igiðt ag yrr en varir
er líf hans orðiö kapiililaup, ann-
ars vegar í f.iármunaöflun, hins
vegar f fjármunaeyðslu.
Enginn má taka orð mín svo,
að það, sem ég hef sagt hér að
framan eigi við a!!a unglinga.
Fjöidi unglinga stundar skóla-
nám, sem krefst þess, að þeir verji
fjármunum Sínum af hógværð. —
Hinum, sem fara beint út í at-
vinnulífið, er skyldunámi lýkur,
er hins vegar hættara. Þess eru
Er það þá ekki bara ríka fólkið
sem lætur unglingana hafa of mik-
ið fé handa á milli?
Það skyldi nú vera.
Hinn ytri búnaður segir exki
ætíð allt um fjárhagsafkomu fó ks,
en fátt hygg ég vera hæpnari
mælikvarða á efnahag heimilanna
en fjárráð barnanná og ungling-
anna.
Á undanförnum árum hefur ýrn
islegt vö.rið gert til að stuðla að
bættri ^neðferð fjármuna meðal
æsKuíólfe. Má þar til nefna spari
fjársöfnún .skólabarna og skyldu-
sparnað \ unglinga. Hvort tveggja
eru þettþ góðar og skynsamlegar
ráðstafariir en þær leysa vitan-
lega ekki allan þann vanda, er
hér blasir við.
hverfinu. — Þannig, að þau geti
ekki farið fram úr ákveðnu há-
marki á hverjum stað.
Hér þýðir ekki að koma með
valdboð ofan frá. Slík breyting
verður að koma frá fólkinu sjálfu
— frá foreldrunum sjálfum.
Auðvitað má segja, að þessar
ábendingar séu reykur einn og
hugarórar, slíkum allsherjar sam
tökum verði séint eða aldrei komið
á á íslandi. En ég hef ekki trú
á annarri leið til varanlegra úr-
-bóta og- verði hún ekki farin í
einhverri mynd, er ég hræddur
um, að úrbæturnar séu langt und
an landi.
Þessi leið hefur líka þann kost,
að fólki er jafnan ljúfara að hlýða
þeim reglum, er það skapar sér
sjálft, heldur en þeim reglum, er
koma frá einhverjum valdhöfum.
Margir góðir foreldrar eiga í
örðugleikum, er þeir reyna að
halda í við börn sín, hvað fjár-
eyðslu snertir einmitt vegna þess
að aðrir krakknr í nágrenninu
hafa svona og svona mikla pen-
inga handa milli og geta keypt
sér næstum að segja hvað, sem
þeim dettur í hug og oft néyð-
ast þessir foreldrar til að láta
börnum sínum í té meiri ijár-
muni en þeir vita að þeim er hoilt,
til þ<
börn
hópm
kasti.
Lög :
Ein
stöku
mönn
Ráðst
geta
beina
hópi
um.
Þes
hópir
ráðst
ríkar:
HMHmUHHUHttUMHimHMHMHMtMVi) WWWWWWMWWtW
Ef þessi mál eiga að komast í
gott horf, þarf bæði að koma til
af hálfu hinna fuilorðnu endur-
mat á fjármunum og gildi þeirra
og endurmat ýmissa uppeldislegra
viðhorfa. Ég er vantrúaður á, að
þessi mál verði leyst nema á grund
velli víðtækra samtaka foreidra
og annarra uppalenda. Ég á við,
að samtök þessara aðila í þorpum,
kaupstöðum og hverfum komi'
hreinlega á skipulagningu í þess-
um málum.
Ég á við, að frjáls foreldra- og
uppalendasamltök ákveði fjíírráð
barna og unglinga við þennan skól
ann, í þessu þorpinu eða þessu
RAMSOKN
ÞEGAR nýsköpunarstjórnin svo-
nefnda sat aö völdum 1944—46,
gerði Aiþýðuflokkurinn kröfu til
þess, að stjórnin beitti sér fyrir
stórfelidum endurbótum á trygg-
ingakerfinu. Höfðu þeir Jón Blön-
dal hagfræöingur, Jóhann Sæ-
mundsson yfirlæknir og fleiri sér
fræðingar undirbúið máiið vand-
lega. — Hinir stjórnarflokkarnir
kröfðust þess, að nokkuð væri
dregið úr tiliögem Albýðuflokks-
ins, en genp síð-n inn á þær,
og vár málið afrrpitt vo,,ið 1946.
Þá má seeí?, sð +-'"r'rj>!gakerfið
hafi venð end,"'r'-,,'’'>ð.
Þau ótrú'pnfi tí«ti-rf| aerðust á
alhingi, að FrpropA'"v>rmenn ftjku
unn sl<»rii,’o,-n'>'S( Mirn hessu
mikla míPi b',,r pA" < ,"'í alls kon
ar annmarka, töldu það illa und-
irbúið og reyndu að hindra af-
greiðslu þess. í efri deild flutti
Kermann Jónasson frávísunartil-
lögu, og hið sama gerði Eysteinn
Jónsson í neðri deifd. En þeim
tókst ekki þessi aðför gegn endur
bót tryggingana, sem betur fer.
í ræðum sínum gegn frumvarp-
inu sagði Hcrmann Jónasson, að
komið væri aftan að þjóðinni með
sésíaliserrgM og áætlunarbúskap,
að tekjuskiptingin væri alltof mik-
il, að fólk m’,,’di misnota trygg-
ingarnar, t-''*i "m ..skuggahliðar
þeirra" oof p'“' fr,,mvegis.
Eysteio" "*"pp<>n t-o'di, að „eng-
in vito-ló"" f sambvkkt á
slíku fn,m—-: • p»m bað hefði
miilión^,''t~"■,•, f ,með sér.
Hann
samle
auðhe
mönn
þeir
tryggi
semi
Fra
tryggi
bændi
ríkíð.
tryggi
alt fó
harnn
Try
ing.
er all
skiptí
menn
WWWWWWMWWWWWMWWMWWMWWWWWWWWWWWWWel£l V
etja, ’
8 10. maí 1963 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ
i