Alþýðublaðið - 22.06.1963, Blaðsíða 4

GAGNFRÆÐASKÓLANUM
í KEFLAVÍK SLITIÐ
Gagnfræðaskólanum í Keflavík
var slitið í kirkjunni föstudaginn
31. maí. í skólanum voru skráðir
303 ncmendur í vetur. 76 nemendur
þreyttu unglingapróf, 16 nemend-
ur landspróf miðskóla og 34 gagn-
fræðapróf. Hæstu einkunn í skólan
um hlaut Guðný S. Guðbjörnsdótt
ir 1. bekk 9,38 og bekkjarsystir
Jiennar Þórunn Skaftadóttir hlaut
Jíiæsthæstu einkunnina 9,04. Hæst
á unglingaprófi var Guðbjörg Zak-
aríasdóttir 8,79. Hæsta einkunn á
landsprófi í landsprófsgreinum
var 7,90, sem Runólfur Skaftason
Jalaut. Hæsta eiukunn á gagn-
íræðapróíi hlaut Þuríður Sölva-
dóttir 8.50. Kennarafélag skólans,
séra Björn Jónsson, Óskar Jónsson
kennari og Skrifstofu- og verzlun
arfélag Suðurnesja veittu verðlaun
;fyrir góðan námsárangur, stund-
vísi og góða skólasókn, ástundun
við nám og fyrir störf í þágu félags
; mála.
Gagnfræðingar færðu einni
bekjarsystur sinni, sem var banda-
rískur síuptinemandi á vegum
; Þjóðkirkjunnar, myndabók frá ís-
'landi með árituðum nöfnum sín-
um. Einnig færðu þau skólastjóra
að gjöf skrautlega gestabók með
árituðum nöfnum sínum. Skólan
um gáfu gagnfræðingar veglegt
landabref. Að loknu prófi fór 2.
' bekkur og 4. bekkur í ferðalag.
GYLFI Þ. GÍSLASON SKRIFAR UM
KJARA
TRÚ Á ÆSÍ
Hreint væri það ekki nein fjar- j
íítæða, sem Sigurður A. Magnús- 1
.son vék að í Mgbl. þann 18. apríl
sl. að núverandi biskup kvað eitt
íúnn hafa viljað, að tekin væri hér
itneð einnverjum liætti upp trú á
Æsi, og er ástæða til að ætla, að
,';líkt gæti orðið til meiri heilla
islendingum en flestum mun nú !
iíklegt þykja. Eins og liinn vitr-1
asti maður heíur sagt, þá rofnaði
fiér við kristuitökuna guðsamband,
sem eðlilegra var norrænum mönn-
mm en það, sem upp var tekið, og
sýnir sagan það líka, að því meira
sem verið hefur hér vald kirkju j
■og kristni, því meiri hefur jafnar. j
yerið vesa'idómur þjóðarinnar. — ,
Það sem bezt hefur haldið uppi
íslenzku þjóðerni (málið) og það.,
r>em bezt hefur verið framkvæmt
-af íslenzkum mönnum, hefur að
iangmestu leyti verið heiðinn ari-
xir og á heiðnum arfi byggt, og
ILeggið leið ykkar að
Höfðatúni 2
Bílasala Matthíasar,
kdrfu-
kjúklingiirinn
,• í hádeginu
<»•» á kvöldin
»••••• ávallt
á boröum ••••
•••• £ nausti
eru þar hinar fomu Islendinga-
sögur glöggt dæmi. Því meir, sem
þær eru skráðar í heiðnum anda,
því betri eru þær, og hafa mér
ævinlega fundizt hin kristnu á-
hrif í þeim, þar sem slíkt kemur í
ljós, líkt og óhreinindl í mat. —
NiS mun margur vilja halda því
frarn, að með kristninni hafi
freinur en með nokkru öðru verið
boðuð mannúð og mildi, og skal
því heldur ekki neitað, að margt
buðorð er þar fagurt og gott. En
sé hins vegar reynt að þekkja af
ávöxtum, eins og kennt hefur ver-
iö í kristnum fræðum, þá er síð-
ur en svo, að kristnir menn hafi
í raun ævinlega verið mildari og
mannúðlegri en heiðnir eða lítt
kfistnir. Og séu nú einnig þær
þjóðir, sém voru uppalendur
hinna ríkjandi trúarbragða, born-
ar saman við sumar aðrár þjóð-
ir, þá verður reyndin hin sama,
Gyðingar og aðrir Semítar munu
yfirleitt ekki hafa verið mildari
í hugsun og framkvæmd en t. d.
Persar eða Forn-Grikkir, og er í
meira lagi hæpið að halda því
fram, sem ég nýlega heyrði gert
í útvarpserindi, að ránskapur ís-
lendinga í fornöld hefði verið
verri og lævíslegar framinn en
ránskapur Serkja hér á 17. öld.
Sannleikurinn er, að héðan voru
aldrei neinar ránsferðir farnar
eða gerðar út, þó að íslenzkir
menn tækju stundum þátt í slíku,
og munu þó engar heimildir vera
til um slík fólskuverk þeirra og
sum þau, sem í biblíunni segir, að
ísraelsmenn liafi stundum framið.
En þó að norræn trúarbrögð væru
eðlilegri norrænum mönnum en
hebreslc, þá kæmi auðvitað ekki
til mála, að beinlínis yrði þar
horfið til þess sem var. Það, sem
verða ætti og verða á, er að v's-
indi komi í stað trúar og vantrú-
ar, og væri býrjun þess sú, að
menn yrðu nokkru raunsærri og
| sjálfstæðari í hugsun en þeir yf-
irleitt eru. Það, sem verða á, er
að uppgötvað verði, að guðir og
aðrar æðri verur, séu meira en
eintómur hugarburður, og að fund-
in verði æ betri leið til mögnun-
ar þaðan, sem hollast reyndist og
bezt hverri manntegund fyrir sig.
Þannig yrði þá auðvitað sjálfsagt,
að Gyðingar leituðu sambanda og
samneytis við Jave, framliðna spá-
Samkomulag það, sem ný-
lega náðist milli verkalýðsfé-
laga norðanlands og vinnuveit-
enda, markar að sumu leyti
tímamót í þróun kaupgjalds-
mála á íslandi. Æðsti maður ís-
lenzkrar verkalýðshreyfingar,
forseti Alþýðusambands íslands,
Hannibal Valdimarsson, hafði að
vísu skömmu áður hótað
stéttastríði, allsherjar baráttu
undir forustu Alþýðubandalags-
ins gegn þeirri stjórnarstefnu,
sem þjóðin hafði tveim dögum
áður lýst ótvíræðu fylgi sínu
við í kosningum. Fyrst Hanni-
bal Valdimarssyni og skoðana-
bræðrum hans hafði ekki tek-
izt að fá meirihluta þjóðarinnar
til þess að hafna þessari stjórn
arstefnu, þá skyldi henni
hnekkt með stéttabaráttu.
Vinnufriður skyldi ekki haldast,
forseti Alþýðusambands íslands
boðaði stríð.
En verkalýðsforingjarnir,
sem sátu við samningaborðið,
reyndust vitibornari og þjóð-
hollari en forseti Alþýðusam-
bandsins. Þrátt fyrir stríðsyfir-
Iýsingu hans söindu þeir frið.
Þótt kröfur þær, sem gerðar
höfðu verið í upphafi, hefðu
jafngilt um það bil 30% kaup-
hækkun og því verið algjör-
lega óraunhæfar, þá var samið
um 7l/z% hækkun. Ríkisstjórn-
in hafði beint þeim eindregnu
tilmælum til samningsaðila að
halda samningum sínum um
kauphækkun innan þeir.-a
marka, sem telja mætti, að efna
hagskerfi þjóðarinnar þyldi.
Eðlilegt er að líta á samning-
ana sem jákvætt svar samnings
aðilanna við þessum tilmælum
ríkjsptjórnarilnnar. Þeiir viirð-
ast telja efnahagskerfi þjóðar-
innar nú þola umsamda kaup-
hækkun. Ríkisstjórnin hlýtur þá
um leið að skoða það sem skyldu
sína að gera allt sem í hennar
valdi stendur, til þess að svo
mikill hluti þessarar kaup-
hækkunar, sem mögulegt er,
verði raunveruleg kjarabót. Því
má að vísu auðvitað ekki gleyma
að samkvæmt gildandi lögum,
sem að stofni til eru orðin meira
en 15 ára gömul, eiga bændur
rétt á hliðstæðum kauphækkun-
um og launþegar í bæjum
semja um, svo að verð á öllum
landbúnaðarvörum hlýtur «5
hækka í kjölfar þessarar kaup-
bækkunar eins og allra ann-
arra kauphækkana. Nokkur
hluti hækkunarinnar hverfur
því mjög fljótlega í hækkun á
verði innlendrar landbúnaðar-
vöru. Raunar ber til þess brýna
nauðsyn að endurskoða hað
fyrirkomulag, sem samkvæ nt
gildandi lögum er á verðlagn-
ingu innlcndra landbúnaðar <f-
urða, enda eru aðstæður nú rð
mörgu Ieyti orðnar mjög brey-‘t
ar frá því, sem var, þegar þetta
skipulag var lögtekið. En ]<að
er önnur saga.
Þá er nauðsynlegt að vekja
sérstaka athygli á því, að mikl-
um erfiðieikum er bundið að
koma í veg fyrir hækkanir á öðr
um innlendum vörura og þjón
ustu, þegar jafnmikil breyting
á kaupgjaldi á sér stað og 714%
kauphækkun er, einkum og sér
í lagi þegar á undangengnu ári
hafði átt sér stað 14% kaup-
hækkun verkamanna og jafn
vel ennþá meiri hækkun hjá
sumum öðrum starfshópum.
Nauðsynlegt er að vara sér-
staklega við þeirri skoðun, að
verðlagseítirlitið geti komið í
veg fyrir, að slíkar kauphækk
anir valdi verðhækkunum. Verð
lagseftirlitið er lögum sam-
kvæmt skylt að taka tillit til
afkomu hlutaðeigandi fyrir-
tækja, og geta þau sýnt fram á
að um taprekstur yrði að ræöa,
kemst verðlagseftirlitið ekki
hjá því að leyfa verðhækkaniz.
Auk þess verður að minna á,
að um langt skeið hefur ýmsu
verðlagi verið haldið mjög lágu
með opinberum aðgerðum, og
má í því sambandi sérstaklega
nefna ýmis flutningsgjöld skipa.
Eftir því sem lengra hefur lið
ið, hefur þetta haft alvarlejrri
afleiðingar fyrir hagkvænan
rekstur og skynsamlega fjár-
festingu, en fyrr eða síðar verð-
ur ekki hjá því komizt að ge.-a
hér ólijákvæmilegar leiðrétt-
ingar.
Hið sögulega við kaupgjalds-
samningana um daginn var þó
að mínu viti ekki það, að samn-
ingsaðilar reyndust hafa áhuía
á að varðveita vinnufrið og virt
ust vilja halda umsaminni
kaupliækkun innan raunhæfari
marka en olftast hefur áður
tfðkazt undir slíkum kringum-
stæðum, heldur hitt, að nú komu
verkalýðsfélög og vinnuveitend
ur sér saman um að láta fara
fram sameiginlega athugun á
því, hversu mikil kauphækkun
gæti orðið, án þess að jafnvægi
þjóðarbúskaparins yrði stefnt
í voða. Var þetta samkomulag
gert samkvæmt tilmælum rík-
isstjórnarinnar, sem boðið hafði
aðstoð sína við slíka rannsókn,
m.a. með því að greiða kostnað
liennar. Eitt af því, sem einna
helzt hefur liáð heilbrigðri þró-
un launantála hér á landi, er,
að upplýsingar hafa verið af
skornum skammti uhi raunveru
legí gjaldiiol atvinnuveganna
og engin samstaða um það
milli stéttarfélaga, vinnuveit-
enda og ríkisvalds að láta athug
anir í þeim efnum fara fram,
þann g að úr því fengist skorið
með hlutlausum hætti, hversu
hátt kaupgjald atvinnuvegirnir
í raun og veru geti greitt sam~
fara því, að hæfileg endurnýj
un og aukning framleiðslutækja
sé tryggð, og án þess að kaup-
gjaldshækkun leiði til almennr -
ar verðlagshækkunar og þannig
til minnkandi verðgildis krón-
unnar og veröbólgu. Nú hefur
orðið samkomulag um, að slík
atliugun skuli fara fram á
næstu mánuðum. Því ber að
fagna sem einu heilladrýgsta
spori, scm lengi liefur verið stig
ið í íslenzkum kaupgjaldsmálum
Launþegar ciga auðvitað að fá
réttmætan skerf að þjóðartekj
Unum. Atvinnuvegirnir e!ga að
greiða fólkinu, sem við þá vinn
ur, það kaupgjald, sem afrakst
ur þeirra frekast gerir þeim
kleift, auðvitað þó án þess að
stofna afkomunni í hættu eða
gera endurnýjun, endurbætur
og aukningu óframkvæmanlega,
því að slíkt dregur úr atvinnu,
þegar fram í sækir. Á aian
bóginn á ekki að hækka kiup-
gjald almennt meira en svo,
aö af kaupgjaldshækkununum
þurfi ekki að leiða almennar
verðlagshækkanir, því að þá er
kauphækkunin tekin af faunþeg
unum aftur í minnkuðu verð-
gildi hverrar krónu. Þá er
afleiðingin verðbólga, halla-
rekstur, gjaldeyrisskortur og
öli þau vandræði, sem við höf
um því miður kynnzt of vel
á undanförnum áratugum. Hið
ánægjulegasta við nýju samn-
ingana er, að þeir virðast bera
vott um skiining beggja aðila
vinnumarkaðsins á því, að tíma-
bili hinna óraunhæfu kaup-
hækkana á ísfandi verði að
Ijúka. Það væri án efa of mikil
bjartsýni að staðhæfa nú, að
fullur skilningur sé hvarvetna
orðinn á grundvallarvandamál-
um kaupgjaldsmálanna og skeiði
óraunhæfra kauphækkana sé
lokið. En sterk von hefur vakn
að um, að í kaupgjaldsmálum
séu bjartari tímar framundan
en að baki.
íslendingum gæti nú • Htt
orðið til nieiri gæfu en það,
að sú von rættist.
menn sína og ættingja. En reynd- J asta, að þegar á rétta leið væri
ist norrænum mönnum hins vegar komið hér á jörðu, leið samtaka
hollara að leita sambanda við Æsi og samstillingar, að hvað verði
og aðra framliðna frændur, þá látið bæta annað upp án þess þó,
væri á sama hátt sjáifsagt að þeir að samgrautun yrði um of. Það,
gerðu það. Annars er hið líkleg- að hvað eina haldist aðgreint á i
réttan hátt, er undirstaða hinna
réttu samtaka, en ekki öfugt, eins
og margir virðast nú ætla.
Apríl 1963.
Þorsteinn Jónsson
frá Úlfsstöðum.
4 22. júní 1S63 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ