Alþýðublaðið - 19.07.1963, Page 13

Rakarastofa Sigurðar
Ólafssonar endurnýjuð
íngólfur Davíðsson:
IIR UM SVIP
Á landnámsöld var landið viði
vaxiö miiii ijaiis og fjöru, ritar
Ari iróoi. rjoimorg örnefni
benda í sömu ait og í seinni tíð
beinimis sanna xrjogreiningar, að
skógur neiur verio mjóg útbreidd
ur á Isiandi, þott það væri ekki
,,utan Djorx og hún lítils vaxtar“
eins og Arngrimur lærði segir.
Frjógremingarnar sýna, að mikil
umsKipti han oroiö við landnám-
iö. Bjoritin netur vma horfið fljót
lega, en grastegundijr breiðtet
mjóg út og niyrienai aukizt. Víða
hefur og' iand teKið að blása upp.
Landnámsmonnum mundi bregða
illa i Drún, ei peir sæju landið
eins og það ér nú, bert og nakið.
Þeir mundu saxna sKóganna. —
Vafalaust var gróöurinn grózku-
mciri og samieiidari á landnáms-
öld og gróna iandið miklu stærra
En jurtategundirnar voru samt
mun færri og oili þar mestu um
einangrun iandsins. Samkvæmt
áætlunum ÁsKeis Löve og Stein-
dórs Steindórssonar, hafa senni-
lega vaxið 80-100 tegundum
villtra blómjurta færra hér á
landnámsöld en nú. Okkur kann
að virðast þetia kyniegt, en mjög
sterkar líkur benda til, að svo
hafi verið. — Strax með landnem
unum tóku nýjar jurtategundir
að berast til iandsins, með hey-
leifum o.fi. varningi.
Líklega hefur t.d. arfi borizt
í hlaðvarpa fyrsta landnáms-
mannsins. Varpasveifgrasið, sem
nú vex hvarvetna við hús og bæi,
hefur og eflaust komið snemma;
einnig njólinn, baldursbráin o.fl.
Netla o.fl. e.t.v. flutt inn til
ræktunar. Þá er þistillinn gamaU
slæðingur. Átti hann að hafa
vaxið upp af Tyrkjablóði í Grinda
vík samkvæmt þjóðtrúnni. Yfir-
leitt eru flestar hlaðvarpajurt-
irnar slæðingar, en ekki upp-
runalegar í landinu. Hjartarfinn
er gömul lækningajurt og græði-
súran einnig. Njóli var notaður
bæði til lækninga og matar og
njólastrokkarnir auk þess sem
spólur í vef, jafnvel fram á okk-
ar öld, t.d. í Eyjafirði. Var njól-
inn fyrrum fluttur milli bæja cg
gróðursettur sem gagnjurt. Við
sjáum af þessu að margar al-
gengustu jurtirnar kringum Kús
og bæi eru í raun og veru inn-
flytjendur, sumar líklega élika
gamlar í landinu og þjóðin ejélf,
en aðrar yngri.
En yfirgefum nú hlaðvarp_ann
og göngum út á túnið. Þar róða
grastegundir rikjum. Á- göralu
túnunum eru algengustu té’gund-
ir vallarsveifgras, vingullf-Isnár-
rótarpuntur og língresi, og þkr
eru sennilegast gamlar í lajldinu
miklu eldri en landnámið, á.ntk.
sumir stofnar þeirra. Þessar tfig-
undir eru einnig algengar úti Um
hlíðar, holt og móa. Minna hefur
borið á þeim meðan skógur
klæddi landið. í nýrækt vaxa
auk þess erlendar grastegpindir,
t.d. vallarfoxgras, sandfax o.fl.
— og þar vaxa líka víðast erfend
ir stofnar óðumefndra tegunda
t.d. útlent vallarsveifgras, vingull
o.s.frv. Þannig geta vaxið á sama
túni afkomendur tegunda, sem
eru ævagamlar í landinu og hafa
e.t.v. hjarað þar síðustu ísöld, og
við hliðina á þeim erlendir stófn-
ar sömu tegunda, fluttir inn tyrir
fáum árum, eða kannski í fyrra.
Hvitsmárinn er gamall í landinu,
þ.e.a.s. sumir stofnar hans, en
aðrir innfluttir eins og rauð-
smárinn.
— Grasfræið hefur lengi aðal-
lega verið flutt inn frá Noregi,
Danmörku og Finnlandi. Sandfax
o.fl. til sandgræðslutilrauna, frá
Bandaríkjunum. Landnámsmenn
fluttu inn korn o.fl. tegundir til
ræktunar. Dg sennilega hafa jurt
ir flutzt inn allar aldir íslands-
byggðar.
Kúmenið ber vott um ræktar-
starfsemi Vísa-Gísla í Fljótshlíð-
inni. Schierbeck landlæknir
flutti inn og gerði tilraunir með
um 40 tegundir matjurta, 100
tegundir trjáa og runna og á
þriðja hundrað skrautjurta, að-
allega frá Noregi og Danmerku.
Og á árunum 1898-1935 gerði
Einar Helgason tilraunir með
margar matjurtir og á sjöunda
hundrað tegunda skrautjurta,
trjáa og runna. Gróðrarstöðvarn-
ar komu til sögunnar, skógrækt-
in, sandræktin og síðar Atvinnu
deild Háskólans. AUir þessir að-
ilar hafa flutt inn fjölmargár
plöntur. Sömuleiðis garðyrkju-
stöðvar og allmargir einstakling-
ar.
Matjurtirnar eru að kalla allar
útlendar, og öll gróðurhúsa- og
stofubiómin. Innfluttar tegundir
skrautjurta, trjáa og runna eru
nú orðnar mun fleiri en hinar ís-
lenzku villtu tegundir í landinu.
Þetta sýnir þróunina. Holt og
mýrar breytast í tún, greni o.fl.
útlendar trjátegundir vaxa upp
í skjóli gömlu birkiskóganna og
leysa þá að nokkru leyti af hólmi
Hlutur ræktaða landsins fer óð-
um vaxandi og gróðursviour
landsins breytist á stórum svæð-
um i byggð. En út um hlíðar,
holt og mýrar heldur „frumgróð-,
ur“ landsins enn velli, þótt - ekt
aða landið fái erlendan gróður-
6VÍp.
Ingólfur DavíðSson
RAKARASTOFA Sigurðar Ólafs (
sonar í Eimskipafélagshúsinu hef-
ur verið endurnýjuð að innréttingu
og öllum búnaði. Hún er nú rekin |
af Páli Sigurðssyni syni Sigurðar.
Stofan var stofnsett 1907 af Sig
urði Ólafssyni og Kjartani heitn-
um Ólafssyni, en þeir voru sam-
tíða í Kaupmannahöfn við rakara
nám árið áður og hélzt samstarf
þeirra tii ársins 1919. Var rakar-
stofa þeirra lengst af í Hafnar-
etræti.
Stofan hefur verið til húsa í
Eimskipafélagshúsinu frá 1921
að húsið var byggt. Raunar hefur
hún verið tengd félaginu nokkru
lengur, því að hún var staðsett í
sama húsi og félagið áður en það
byggði þetta hús, þ.e. meðan skrif
stofan var í Hafnarstræti 18.
Þar í húsinu efldist og óx stof
an undir stjórn Sigurðar, enda
var hann stakur elju- og reglumað-
ur og af þeim eðliskostum, segir
Páll að hann hafi á langri tíð ó-
spart miðlað sér og öðrum, sem
hjá honum hafa lært og starfað
undir handleiðslu hans. 1931 endur
nýjaði hann innréttingu og tæki
stofunnar,' það var fyrir tuttugu
árum réttum, gerðist Páll meðeig-
andi hans. Við stjórn stofunnar tók
Páll svo, þegar hann lét af störfum
fyrir átta árum, þá sjötugur að
aldri, og fyrirtækið eignaðist Páll
að fullu fyrir fjórum árum.
Nú hefur Páll endurnýjað stof-
una í hólf og gólf — í samræmi
við þær auknu kröfur, sem á síð-
ustu tímum eru gerðar til hvers
kyns þjónustu. Nú starfa hjá hon
um aldrei færri en fimm menn, svo
að afgreiðslan geti gengið sem
fljótast, menn hafa að vonum
minni og minni tíma til að bíða.
Guðmundur Jónasson arkitekt
teiknaði innréttinguna og hafði
yfirumsjón með verkinu, en Jón
Pétursson húsgagnasmíðameistari
smíðaði alla innréttingu og kveður
Páll sig mjög ánægðan með verk
þeirra beggja og samstarfið við
alla iðnaðarmennina sem að verk-
inu hafa unnið. Lokg lætur Páll
í ljós þakklæti til stjórnar Eim-
skipafélagsins fyrr og síðar og
þeirra framkvæmdastjóranna, Guð
mundar Vilhjálmssonar og Óttansi
Möller, fyrir vinsemd og velvilja
í garð fyrirtækisins. j
©Æú&IB
RÚMAR ALLA
FJÖLSKYLDUNA
KYNNIÐ YÐUR
MODEL 1963
S»«i«n^B3ÖRNSSON * co. p o.
JÓNSDÓniR
F. 2. 2. 1889 D. 22. 6. 1963
Kveðja frá Þóreyju
frænku
Aldrei gleymi ég, góða frænka
mín
gleðistundum okkar fyrri daga.
í mildum aftanblæ ég minnist þín,
í morgunroða er skráð þín ævisaga
Því vorsins barn þú varst um ævl
aila
Nú ertu kölluð burt til Drottins
halla.
Að mögla var þér fjarlægt frænka
min.
Þú fluttir með þér birtu á vegum
þínum.
Hve undur traust og hlý var
höndin þín,
þú liafðin mikið rúm í fórum
mínum.
Ég dáði þig og unni af heilum
huga,
og harma, þótt ég láti ei sorg jnig
buga.
Og þér var nauðsyn þraut að
hverfafrá.
Þú varst leidd til ástvinanna
þinna.
og Guð þig blessar æðri vegum á,
þar ævilaunin réttu muntu finna.
Og fyrir allt, ég þakkir þér vil
færa
já þúsundfaldar, Petrína mín
kæra.
Mót bindindismanna
að Húsafelli 3.-5. ág.
Sími 24204
BOX 1386 - REYKJAVfK
Ákveðið hefur verið að hið ár-
lega bindindismannamót verðu um
verzlunarmannahelgina að Húsa-
felli 3., 4. og 5. ágúst. Þetta er
fjórða bindindismannamótið í röð,
tvo hafa áður verið haldin að
Húsafelli og eitt að Reykjum í
Hrútafirði.
Fengið hefur verið leyfi land-
eigenda fyrir að halda mótið. Til
þess að standast óhjákvæmiiegan
kostnað við framkvæmd mótsins,
verður nokkurt mótsgjald, erj í
því eru innifalin skemmtiatriði
og dans bæði kvöldin.
Lagt verður af stað frá P.eykja
vík og Hafnarfirði eftir hádegi á
laugardag og mótið sett um kvöld-
ið, verða þá ýmis skemmtiatriðl,
varðeldur og dans. Á sunnudag
verður skoðað umhverfi Húsafeils
og síðdegis er hugsað'að hafa úti-
leiki, varðeld og dans. — Upplýs-
ingar varðandi mótið verða gefn-
ar í Bókabúð Æskunnar í Reykja-
Framh. á 14. síðn
SMURSTÖÐIN
Sæfún/ 4 - Sími 16-2-27
Bíllinn er smurður fljótt og veL
Seljum allar tegundir af smurolín.
■+f
ALÞÝOUBLAÐIÐ — 19. júlí 1963 |,3