Alþýðublaðið - 23.08.1963, Qupperneq 4

SEXTUGUR í DAG:
Ásbjörn Ólafsson
Dr. Victor Urbancic
SEXTUGUR er í dag Ásbjörn
Ölafsson stórkaupmaður. Kunnur
maður, ekki einasta hér í okkar
fámenna þjóðfélagi, heldur vel
kunnur víða erlendis, enda mað-
urinn enginn meðal maður á
neinu því sviði, er hann hefur
-siglt lífsfleytu sinni um.
Segja má með sanni, að hann
sé heimsborgari, sem víða hefur
lagt leið sína bæði austan hafs
-og vestan. Hann gerir ekkert það,
óem hann tekur sér fyrir hend-
ur, smátt, heldur vex allt sem
hann heldur um. Hann er „spek-
úlant” mikill, slyngur forretnings
maður, sem sér oft lengra fram í
timann en „kollegarnir,” og hagar
gerðum sínum samkvæmt því.
Sl. ca. 25 ár hefur hann rekið
umboðs- og heildverzlun, sem
vaxið hefur ár frá ári og mun ef-
laust gera undir hans stjórn fram
vegis meðan líf og kraftar end-
ast;
Ásbjörn er einn sá merkilegasti
maður, sem ég hefi kynnzt um
-dagana, stórhuga, fullur af djörf-
um hugmynaum, hjartagóður með
afbrigðum, sem ekkert aumt má
Æjá, nema þá að leggja því lið.
■ Tt’að sýna meðal annars ýmsar
stórgjafir iyrr og síðar til mann-
úðarmála hjá þjóðinni og seinast
nú fyrir rumum mánuði, þegar
hann gaf Va úr milijón til líknar-
starfsemi. En mér er ekki grun-
íaust um, að margar upphæðir
renni í sama farveg, þótt ekki
komi þær fregnir í pressunni, —
onda er hann ekki gefinn fyrir
að haldá slíku á lofti. Persónulega
jpekki ég ýmis dæmi þess, sem
mér varð kunnugt um af tilvilj-
vin einni.
Sjálfur liefur Ásbjörn sagt mér
að þegar hann lætur slíkar gjaf-
ir frá sér fara, komi launin aft-
ur til baka í einhverri mynd, m.
a. í áframlialdandi velgengni í
starfinu. Ásbjörn er stórbrotinn
maður, kunnur meðal landa sinna
<eins og fyrr segir, en líklega
engu síður viða erlendis.
Sögð hefur verið mér sú saga,
að þegar Eimskipafélag íslands
h.f. vildi heiðra einn þekktasta
núlifandi íslending með því að
bjóða honum far með Gullfössi
heim til íslands, og gestinum
voru sýndar vistarverur þær á I.
íarrými, er hpnum voru ætlaðar,
-og í daglegu tali er nefnd forseta-
íbúðin, en þegar forsetinn ferðast
fcneö Gullfossi, býr hann ávallt
Viar, liafi hinum fræga gesti
hrotið af munni, að hann hlyti að
vera hækkaður í mannfélagsstig-
anum fyrst hann ætti að búa í
vistarverum hans Ásbjarnar Ól-
afssonar um borð í Gullfossi. En
hann mun ávallt gista forsetaíbúð-
ina milli landa á Gullfossferðum
sinum.
Gesturinn gleymdi tign hins
æðsta manns íslenzku þjóðarinn-
ar, en mundi í svipinn eftir öðr-
vim íslending, sem einnig er víð-
frægur mjög, en þær frægðarsög-
aur verða ekki raktar hér.
Þessi litla saga, sem getur
verið sönn eða ósönn, sýnir, að
Ásbjörn hefur nú þegar ofið um
sig ævintýraskikkju, sem erfitt
verður að sníða af honum.
Ásbjörn er vinmargur, enda
hafa margir notið gestrisni hans,
hjálpsemi og greiðvikni. Hann er
vel menntur í öllu því, er að hans
starfi lítur, en vel lesinn í ýmsum
bókmenntum, hefur yndi af góð-
um skáldskap og ann þjóðlegum
fræðum og hygg ég þar sé hans
kærkomnasta lestrarefni.
Ásbjörn er stórvirkur á öllum
þeim sviðum, sem hann hefur
haslað sér völl á, hvort sem er
Asbjörn Olafsson
í vina hópi, þar sem glösum er
klingt og skál • drukkin, - eða í
venjulegum störfum hversdags-
lífsins.
Þegar hann þarf að leysa erfið
verkefni, vaxa honum erfiðleik-
amir ekki í augum, þótt æmir
séu, áfram heldur hann að settu
marki og brýtur allar þær tálm-
anir á bak aftur, sem erfitt
myndi hverjum meðalmanni að
gera.
Eftir þeim kynnum, sem ég
hefi haft af Ásbirni, hygg ég, að
ef hann hefði verið bóndi úti á
landsbyggðinni, myndi hann ekki
hafa sætt sig við annað en eiga
flestar ærnar eða kýmar, beztu
gæðingana í sinni sveit, sem skip-
stjóri á fiskiskipi, aflakóngur. —
Sem sagt, að í hverju því starfi
er hann hefði fyrir sig lagt, á-
vallt viljað vera í fremstu víg-
línu, því Ásbjörn er maður kapp-
samur, sem setur markið hátt og
þá oft hærra en margir sam-
ferðamennimir.
Það telur Ásbjörn gæfu sína,
að hafa gott starfsfólk og traust
í starfi, enda margt sama fólkið
unnið við fyrirtæki hans áratug
eða meira. Mestu gæfu Ásbjöms
tel ég vera, að á annan áratug
hefur hann haft að lífsförunaut
konu, sem er honum afarsamhent
og að mörgu leyti sérstæð hús-
móðir, en það er frú Dágbjört
Eyjólfsdóttir.
Eg vil nota tækifærið og þakka
afmælisbarninu margar góðar og
yndislegar samverustundir, bæði
hér heima og erlendis. Vil ég um
leið bera fram þá ósk honum til
handa, að hann megi halda áfram
að vaxa í starfi sínu og bið heim-
ili hans allrar blessunar um ó-
komin ár.
Óskar Jónsson.
I TILEFNI þess, að dr. Victor
Urbancic hefði orðið sextugur
fyrr í þessum mánuði, hefði hann
lifað, hefur Jón Leifs ritað eftir-
farandi. grein um hann :
Kæru landar!
í tilefni af sextugs afmæli
Victors Urbancic í dag hefi ég
verið beðinn að segja hér nokkur
orð honum til heiðurs og til minn-
ingar um hann.
Mér er það Ijúft. Við áttum
ýmislegt sameiginlegt. Að vísu var
ég erlendis mikinn hluta þess
tíma, sem Victor Urbancic hafði
mestum störfum að sinna hér á
landi, en ég þekkti allar forsend-
ur hans og lærði að meta hann
mikils.
I Vér íslendingar erum svo ein-
kennilega sljóir fyrir þvi sem skeð
ur í kringum oss. Vér vitum að
vísu að tveir heimsófriðir hafa
herjað heiminn, en vér fundum
lítið til þeirra.
Oss finnst ótrúlegt, að lista-
menn hafi vegna venzla orðið
fyrir ofsóknum og atvinnubanni.
Vér trúum því sumir ekki enn,
hve langt slíkar ofsóknir gátu
náð. Vér gleymum því líka oft hví
líkur sársauki hlýtur að fylgja
því, að yfirgefa ættjörð sína og
köllun í þágu hennar.
] Dr. Victor von Urbancic hafði
þegar áunnið sér nokkurt nafn
sem listamaður, þegar atburðir
stjórnmálanna neyddu hann til að
leita sér nýrra heimkynna með
fjölskyldu sinni. Nær allir tón-
listarmenn, sem ég hitti í Mið-
Evrópu fyrir síðari styrjöldina,
þekktu Victor Urbancic og spurðu
Fyr sta í sBer !zSkn
ffCi\ nemí asc< )pe“-
icvil cmyr idin tekin
FYRSTA íslenzka kvikmyndin í
litum og „Cinemascope“ verður
tekiu hér innan skamms. Verður
þetta landkynningarmynd, sem ný-
stofnað kvikmyndafyrirtæki, Geys
ir annast töku á. Myndin verður
kostuð af ýmsum íslenzkum aðil-
um, og ætluð til sýninga erlendis.
Kvikmyndin mun fjalla um land
Og þjóð, en taka hennar hefst í
næstu viku, líklega á Seyðisfirði.
Kingað verður fenginn franskut
kvikmyndatökumaður, en mynda-
tökunni stjórnar Reynir Oddsson,
sem að undanfömu hefur starf-
að við frönsk kvikmyndaver. Þá
verður og íslenzkur kvikmynda-
tökumaður með í hópnum, Gisli
Gestsson. Framkvæmdastjórj við
tökuna verður Gestur Þorgríms-
son.
Er áætlað að taka myndarinnar
standi yfir í tvo mánuði, en tek-
ið verður á allt að 10 þúsund fet
af 35 mm. filmu. Eins og fyrr seg-
ir, verður líklega byrjað á Seyð-
isfirði, og þá auðvitað á síldinni,
er. síðar verður farið víðar um
landið.
Dr. Victor Urbancio
mig um líðan hans á íslandi. Hann
gerðist þá brautryðjandi í landi,
sem var mjög skammt á veg kom-
ið í tónlistinni. Hér var þá allt
gert af vanefnum í tónlistarmál-
um, en hann tók hér að sér hin
vanþakklátustu störf oftast án
viðurkenningar eða þakklætis.
Hann þjónaði listinni af auðmýkt,
fómfýsi og samvizkusemi, alltaf
'reiðubúinn að hjálpa og aðstoða
i og reiðubúinn til að afsala sér
heiðrinum í hendur öðmm. Mér
er kunnugt um að hann vann
sleitulaust daga og nætur, — gekk
með almanakið í vasanum, þar
sem skráð var fyrirfram vinna
hverrar stundar. Hann var fjöl-
menntaður maður, organleikari,
píanisti, söngstjóri, hljómsveitar-
stjóri, tónskáld og vísindamaður.
Hann æfði söngfólk og söng-
flokka, stjórnaði fyrstu óperusýn-
ingum hér á landi og alls konar
söngverkum. Eftirminnilegastur
er mér flutningur hans á „Jó-
hannesar passíunni” eftir Bach og
,,Davið konungur” eftir Honegg-
er, — flutningur, sem var þess
vel verður að endurtakast oftar
en úr varð. Frágangur Urbancic
á „Jóhannesar passíunni” með
aðlögun sálma eftir Hallgrím
Pétursson og íslenzkra biblíuorða
mun verða til fyrirmyndar um
langa framtíð.
Þegar vér söknum Victor Urb-
ancic og minnumst hans í dag,
þá hugsum vér til ekkju hans og
barna, sem hafa ekki síður en
hann orðið hinir ágætustu íslend-
ingar, og vér minnumst Victors
Urbancic ekki eingöngu hans eig-
in vegna, heldur vegna þess for-
dæmis, er hann hefur sýnt oss,
um að leggja oss alla fram til að
styðja þróun og þroska íslenzks
tónlistarlífs án tildurs og flokka-
dráttar með fullri fómfýsi og auð-
mýkt gagnvart liinni heilögu köil-
un listarinnar.
Reykjavík, 9. ágúst 1963.
Jón Leifs.
YFIRLÝSING
Eftirfarandi yfirlýsing var blað-
inu send fimmtudaginn 22. ágúst:
Þar sem vissir aðilar hafa á-
nægju af því að búa til sögur,
vegna bifreiðaslyss, sem mjólkur-
eftirlitsmaður ríkisins lenti í,
þykir rétt að upplýsa það rétta í
málinu:
1. Þann 15. júní sl. var keyrt á
bifreið Mjólkureftirlits ríkisins
R-6996, Chervolet-station, árgerð
1955, á Rangárvöllum, skammt frá
Hellu.
2. Bifreið eftirlitsins eyðilagðist
í árekstrinum.
3. Mjólkureftirlitsmaður ríkis-
ins keyrði ekki bifreiðina, en sat
í framsæti hennar.
4. Mjólkureftirlitsmaður ríkis-
ins var um 3 vikur á sjúkrahúsi,
vegna áverka scm hann hlaut í
bifreiðaslysinu.
Reykjavík 22. ágúst 1963
Mjólkureftirlit ríkisins
SMURI BRAUÐ
Snittur.
*>pið frá kl. 9—23.30.
SímS16012
Brauðstofan
Vcsturgötu 25.
VELJID VOLVO
4 23. ágúsf 1963 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ