Óðinn - 01.12.1910, Síða 5

ÓÐINN
69
Mannskaðinn á Mosfellsheiði
veturinn 1857.
Nú eru að eins tveir eftir á lífi þeirra 14
manna, sem úti lágu á Mosfellsheiði hina voðalegu
hríðarnótt milli þess 7. og 8. mars veturinn 1857.
Eru það þeir Guðmundur Pálsson á Hjálmsstöðum
og Pjetur Einarsson frá Felli. Flytur nú »Óðinn«
hjer myndir þessara manna, ásamt skýrri og
greinilegri frásögn atburðarins eftir Guðmundi á
Hjálmsstöðum. Mun sú frásögn vera rjett og hlut-
drægnislaust sögð, því Guðmundur er maður stál-
minnugur og óljúgfróður.
Frásögn hans er á þessa leið:
»Að morgni hins 6. mars veturinn 1857 lögð-
um við af stað til sjóróðra átta menn saman úr
Laugardalnum. Var þá snjódrífa og lausamjöll
mikil, en þó frostlítið.
Við lijeldum sem leið liggur út Lingdalsheiði.
þegar við komuni út í svo nefnt Barnaskarð,
komu til samfylgdar við okkur sex menn úr Bisk-
upstungum, sem einnig voru á leið til sjávar. Tal-
aðist þá svo til milli okkar, að við yrðum allir
samferða, úr því við á annað borð áttum allir
samleið.
Þess skal getið, að í öllum þessum hóp voru
að eins menn á besta aldri, flestir á þrítugsaldr-
inum, að eins einn fyrir innan tvítugt, og flestir
voru mennirnir duglegir og vel frískir.
Þenuan dag höfðurn við upphaflega ætlað okk-
ur að komast að Kárastöðum og Heiðarbæ (ystu
bæjum í Þingvallasveit). En vegna ófærðar og
dimmveðurs komumst við ekki nema að Vatns-
koti og Þingvöllum, og náðum við ekki þangað
fyr en um háttatíma. Skiftum við okkur svo nið-
ur á þessa tvo bæi til gistingar.
Á báðum þessum bæjum var okkur tekið eftir
föngum, þurkuð af okkur vosklæði eins og hægt
var og eftir föngum einnig veittur beini.
Út af gistingu okkar á þessum bæjum spunn-
ust ýmsar sögur, ýktar og ósannar, t. d. það, að
ekkert hefði verið liirt um sokka okkar og við
hefðum farið í þá jafnblauta að morgni eins og
við hefðum skilið þá við okkur kvöldið áður. En
þrátt fyrir góðan vilja fólksins, sem við gistum
hjá, voru föt okkar stamdeig, og við alt annað en
vel við því búnir, að taka móti þeim ósköpum, er
við áttum fyrir höndum.
Morguninn 7. mars1 lögðum við snemma upp
frá Þingvöllum. Var veður þá allgott, ljettur á
vestur- og útsuður-loftið, en þykkur og dimmur í
austrið. Frost var
ekki mikið þá um
morguninn.en snjór
var mikill á jörðu,
svo að ófærð var
fyllilega í linje; sótt-
ist ferðin þar af
leiðandi afarseint.
Þegar við komurn
út í svonefnda Vil-
borgarkeldu, fór að
byrja að hvessa, og
herti þá jafnframt
mjög frostið, svo
fötin stokkgödduðu
á okkur Og áttum Guðmundur Pálsson.
við því enn erfið-
ara með að komast áfram.
Á svonefndum Moldhrekkum, næstum því á
miðri Mosfellsheiði, var sæluhúskofanefna, og töl-
uðum við þegar um, er veðrið versnaði, að reyna
að finna kofann og láta þar fyrir berast. Þegar
við hugðum okkur komna svo langt, dreifðum við
okkur til að leita kofans, en gátum með engu móti
fundið hann, enda
var þá komin blind-
hríð með feikna
frosti og fannburði
af hánorðri. Var
þá eina lífsvonin
úr því sem komið
var, að reyna að
ná til bæjar í Bring-
unum, en þangað
var enn löng leið
. fyrir höndum. .
Hjeldum vdð svo
áfram skáhalt við
veðrið og liöfðum
nóg með að halda
hópinn og tvístr-
ast ekki hver frá öðrum.
í kring um sólarlagið fórum við að halda
Pessi mánaðardagur er víst rjett til greindur. l’vi í »Pjóðólfi«
sem út hefur komið mánudaginn 9. mars 1857, er þessa atburðar get-
ið á þcssa leið: »7. þ, m. lögðu 14 sjóróðramenn vestur j'fir Mosfells-
lieiði, náðu 8 þeirra bygð morguninn eftir. flesfir að fram komnir,
en 6 urðu úti. — M. G.
Pjetur Einarsson.