Óðinn - 01.05.1912, Blaðsíða 8

16
ÓÐINN
jafn ójrggjandi og hinar rúmfræðilegu röksemdir Euklids.
Gat hann þess ennfremur, að hann hefði sjálfur i smíð-
um rit eitt guðfræðislegs efnis. Oskaði hann mikilega
aðstoðar Magnúsar til að ljúka við það og mæltist til
að Magnús gjörði sjer þá ánægju að heimsækja sig. En
Magnús átti illa heimangengt svo fjelaus sem hann var.
Nokkurii af vinum Magnúsar komust að þessu. Skutu
þeir saman fje nokkuru í farareyri handa honum, til
þess að hann gæti tekist þessa ferð á hendur, — einu
langferðina, sem Magnús mun hafa farið öll árin írá
því er hann kom ungur stúdent frá íslandi. Meðal ann-
ars var Magnúsi fenginn nýr fatnaður til Stokkliólms-
fararinnar, en það ætlaði ekki að ganga greitt að lá
Magnús til að klæðast hinum nýja fatnaði. Honum
þóttu fötin altof fín lianda sjer. »Hvað ætli menn þó
segi, er þeir sjá mig í slíkum skrautklæðum?« mælti
hann, en ljet þó undan um síðir. Og þessarar dvalar
sinnar í Stokkhólmi mintist Magnús jafnan upþ frá því
með hinni mestu ánægju og það því fremur sem trúar-
stefna lians hafði átt miklu meiri vinsældum að fagna í
Svíþjóð en i Danmörku.
Annars var Magnúsi þvert um geð, að vinir hans
hefðu mikið við hann. Pannig minnist jeg þess, þótt
lítið sje, einhverju sinni er Magnús heimsólti mig í
Slagelse (jeg var þá orðinn forstjóri gagnfræðaskólans
þar í bænum), hversu hann rak i rogastans, er jeg færði
honum sjálfur morgundrykk hans í rúmið. Þetta fanst
honum keyra úr hófi fram og mælti: »Friðrik minn
góður! þetta nær engri átt, þið gerið úr mjer dekur-
drós að lokum! Slíksmáatvik — og þau voru mörg þessu
lík — lýsa manninum. Hjer mætti, mutatis m u t-
andis, segja með Jóhannesi Húss: »0 sancta
s i m p 1 i c i t a s!« (þ. e. O, þú heilaga einfeldni!)
Hin rökfræðislega nákvæmni Magnúsar, er liann
gerði grein kristindómsskoðunar sinnar, var oft þrungin
af eldlegu sannfæringarmagni, bæði þá er hann varði
sínar eigin skoðanir og þó einkum þá er hann rjeðist á
skoðanir andstæðinga sinna meðal guðfræðinganna. Pví
að Magnús var í rauninni geðríkur maður. En hins
vegar átti þó jafnframt barnslegt blíðlyndi heima í sálu
hans. Kom það einkum í ljós þá er Magnús, sem að
eðlisfari var mjög söngelskur maður, annað hvort söng
eða Ijek á fiðlu. Minnist jeg þess sjerstaklega hvernig
hann söng sænska kvæðið: »1 rosens doit, í blomster-
lundens gömma«, sem Gústaf Svíaprins (sonur Óskars
I.)á að hafa ort, bæði texta og lag, til norskrar prests-
dóttur, sem hann unni hugástum, en fjekk ekki að eiga,
slíkir sem hirðsiðir voru þá við sænsku konungshirðina.
Hvort innileiki sá, er kom fram hjá Magnúsi, er hann
söng sjerstaldega þetta kvæði hafi átt rót sína að rekja
til sárra endurminninga um svipuð vonbrigði í lífi sjálfs
lians (eins og sumir hjeldu), — um það fjekk jeg aldrei
spurt Magnús og skal því ekki heldur staðhæfa neitt
um það efni.
Einhvern tíma, þá er konan mín elskuleg, Konstance,
hafði lesið hið litla rit Magnúsar »U m bæ n i n a«, sagði
hún við hann, að hann hlyti að vera búinn hæfileikum
til að rita uppbyggilegar hugleiðingar, og livatti hann
jafnframt til þess að helga þess háttar ritstörfum krafta
sína eftirleiðis, en gera minna að hinu—deiluritunum.
Pessu svaraði Magnús hjer um bil á þá leið, að til þess
langaði sig lika um fram alt, en lil þess að geta bygt
upp, yrði ávalt fyrst að rífa niður, til þess að fá trygga
undirstöðu. Pcssu gat nú konan mín ekki samsint, því
að liún áleit, að ávalt væri næg undirstaða að byggja á.
Þegar Magnús lá banaleguna úti á Friðriksspítali,
heimsótti jeg hann tvívegis. Fyrra skiftið sem jeg kom
til hans var hann býsna þungt haldinn; bjóst hann þá
við því sjálfur, að hann ætti skamt eftir og ljet sjer þá
tilhugsun vel líka. Jeg sje hann enn í huga mjer, þarsem
hann sat upp við koddann og veifaði hendinni til mín
að skilnaði, er jeg gekk út úr sjúkrastoiunni. Pegar jeg
kom til hans síðara skiftið lá hann í einhverju móki
líkast því sem hann svæfi. Hjúkrunarkonan, sem stund-
aði hann, íslensk kona, sagði mjer, að búist væri við
dauða hans á hverri stundu, enda dó hann þá um dag-
inn [3. júli 1881]. Á borðinu við rúmið hans lá bók eftir
stefnubróður hans hinn sænska, skáldið Victor Rydberg,
»0m de yttersta tingen«.
Ljóðþrá.
Pú seiðir mig, hafblámans Hulda,
að hjartanu. Lögin þín
líða eftir loggyltum bárum
mcð ljóðstafi hingað til mín.
Pú átt að segja mjer sögur,
og sj'ngja mjer fögur Ijóð
um háreistar hallir í sænum,
með hvelfingar rauðar sem blóð.
Um ónumin lönd út í ægi,
sem álögin hafa ekki náð,
í Ijómandi lýsigulls klæðum,
sem lengi’ hafa konunginn þráð.
Jeg fer ei með fríðu liði:
Flyt nokkur opin sár,
minning um æskuástir
og ótal saknaðartár.
En fyrir fáeinar sögur
og fáein hljóðklökk ljóð
gef jeg þjer ylinn minn allan
og all mitt hjartablóð.
Sueinn II. Jónsson.
X
Mynti af Friðriki konungi VIII. og Lovísu drotn-
ingu var í 1. tbl. »Óðins« II. árg., og frá íslandsför kon-
ungs eru margar myndir hjer í blaðinu 1907.
Prenlsmiðjan Gutenberg.