Óðinn - 01.01.1914, Blaðsíða 1
OÐINN
Einar Hjörleifsson
er orðinn þjóðkunnur fyrir löngu fyrir skáldsög-
urnar sínar; þau ritstörf hafa látið honum einkar
vel, og sumir kaflar í þeim bera af flestu í síðari
bókmentum vorum. Jeg skal því til stuðnings
minna á kaflann í
Ofurefli »Mjer
heyrist einhver vera
að gráta«, á »Vista-
skifti« í Frá ýms-
um hliðum. í
Gulli eru það tveir
kaflar, sem öðru
fremur hafa fesl sig
i mitt minni: »01-
æði Karls keisara«
á veitingahúsinu, og
»æfintýrið« á síð-
ustu síðum bókar-
innar. »Æfintýrið«
liggur mjer alt af
við að taka fram
yfir alt annað, sem
jeg hef lesið á mínu
eigin máli.
Gústaf Freytag
hefur að minni
hyggju gefið bestu
reglurnar fyrir leik-
ritagerð frá því
Aristoteles leið.
Hann segir, að hver
mentaður maður sje
fær um að Skrifa Einnr Hjörleifsson.
skáldsögu, en gefur
í skyn, að svo mikill vandi sje að skrifa leikrit —
fyrir leiksviðið — að það sje eins og að dans éftir
slökum kaðli, án þess að missa jafnvægið, eða
misstíga sig. Reglurnar, sem leikskáldið ekki tná
brjóta, eru auðvitað fjölda margar. En flestar eru
þær þess eðlis, að tilfinningin hvíslar þeim að
þeim, sem skrifar, ef liann þekkir vel leikhúsið.
Sje höfundurinn þeirri gáfu gæddur, að sjá það
lifandi fyrir sjer, sem hann er að skrifa, þá lag-
ast atriðin einhvern veginn svo, að þau verða sjá-
leg fyrir áhorfendurna. Það, sem leikið er, verður
líka að vera eitthvað fyrir augað, því leiklistin og
leikritaskáldskapurinn útheimtir tvö skilningarvit,
sjón ogheyrn; allar
aðrar listir láta sjer
nægja með annað-
hvort þeirra.
Ljenharður fó-
geti er frumsmíði
E. H., þar sem hann
hefur aldrei skrifað
leikrit fyrr. Leikrit-
ið er óbrotin lofgerð
til kvennfólksins frá
upphafi til enda. Það
þarf ekki annað en
benda á hugrekki
ýngisstúlkunnar frá
Selfossi, drengskap
og móðurlund hús-
freyjunnar í Klofa,
ákafa Snjólaugar frá
Galtalæk til að liefna
þeirra óvirðinga, sem
hún jafnvel ekki veit
hverjar eru, og föð-
urlandsást Ingiríðar
frá Hvammi, sem
vill, þó hún sje orð-
in áttræð, fórna ætt-
jörðinni báðum son-
um sínum. Jafnvel
það, sem heyrist um
veslings svívirtu konuna á Kotströnd, sýnir að
liún er tífalt meiri manneskja en Freysteinn bóndi
hennar. Ekkert er sagt eða bent til neins, sem henni
verður lagt til lasts, annars en óhamingjunnar sem
hún liefur orðið fyrir.
Fyrsti þátturinn í »Ljenharði Fógeta« er vel
saminn; höfundurinn leiðir þar saman allar helstu