Verkamaðurinn - 11.08.1961, Blaðsíða 5

Föstudagur 11. ágúst 1961
VERKAMAÐURINN
5
ÞESSI MYND af Pálínu, ekkju Lúmúm-
bas forsætisráðherra Kongós, og einu
af börnum þeirra er táknræn fyrir
Kongó í dag. Eldri kynslóðin starir
þunglynd og með brostnar vonir í aug-
um út í bláinn, og það býr ásökun í lát-
bragðinu. En yngri kynslóðin er kvíða-
full og hrædd við það, sem framtíðin
kann að bera í skauti. Það er búið að
myrða pabba og marga helztu vini hans
og samstarfsmenn, og stríðið og hungr-
ið er búið að taka fjölda kunningja á
braut. En þó eru margir eftir sem berj-
ast hetjulegri baráttu til að reka heims-
valdasinna úr landi og gera það sjálf-
stætt, sterkt og svart heimkynni Kongó-
búa. Það skal ekki lengur vera gullkista
og þræðabúðir hinna hvítu! — Föður-
landsvinirnir í Kongó hafa ekki látið
merkið niður falla, þótt foringi þeirra,
Lúmúmba, væri drepinn í vetur af ag-
entum belgísku nýlendukúgaranna, held-
ur unnið markvisst og sleitulaust að því
að frelsa land sitt og þjóð undan okinu.
Er þar fremstan í flokki Lúmúmba-sinna
að nefna Gizenga, varaforsætisráðherra, sem hef-
ur stýrt norðausturfylkjum landsins af röggsemi.
Nú í vikunni sem leið tókst Lúmúmba-sinnum að
sameinast um nýja stjórn yfir öllu Kongó undir
forsæti Adúla, en Gizenga heldur sama embætti og
í stjórn Lúmúmba heitins. Er þess að vænta, að
hin nýja Kongóstjórn fái rekið Belgi og leppi
þeirra burt úr námafylkinu Katanga, því að þá
fyrst er friður og hagsæld tryggð í landinu lil
frambúðar. Og þá verður vonandi hægt að birta
fréttamyndir af uppbyggingarstarfi hinna svörtu,
er farið verður að fyrnast yfir sorg þeirra yfir ill-
virkjum hinna hvítu.
★----------------------★
f
hjartA
Afríku
í þúsund ór hefur þú, negri, þjóðst eins og dýr, —
þeir stróðu ösku þinni í vindinn, sem þýtur yfir auðnina.
Fagurgeislandi hof reistu harðstjórarnir
þjóningu þinni og sól til varðveizlu.
Hnefaréttur hrottans rikti, réttur þeirra hvítu til svipunnar.
Þinn réttur var sorgin og dauðinn.
Morgunskíman er hér, bróðir minn, morgunskíman! Horfðu í andlit okkar.
Ný dögun birtist okkar gömlu Afríku.
Brótt er jörðin okkar, vötnin okkar, fljótin okkar.
í þúsund ór drúptir þú höfði, svarti maður.
Leiftrandi sólstafir munu aftur lýsa veg okkar,
þerra tórin í augum okkar, hrókann af andliti okkar.
Um leið og þú brýtur hlekkina, hinar þungu festar,
veiztu, að timar skelfinganna koma aldrei aftur.
Frjólst, tigulegt Kongó mun risa upp af hinni svörtu jörð,
frjólst, tigulegt Kongó — blómstrið svarta, frækornið svarta.
Kvæðið er eftir Patrice Lúmúmba, hinn myrta forsætisráðherra Kongós.
Það er i heild allmiklu lengra, og nefnist Dögun í hjarta Afríku. — S. O. þýddi
úr dönsku.
hafi getað haldið fótfestu í
námuhéraðinu Katanga með
ýmsum bellibrögðum, svo sem
að beita fyrir sig Tsjombe fíg-
úru.
í öðru lagi er hervæðingin
þungur baggi á þjóðarbúskap
Belga eins og hjá öðrum þeim
ríkjum, sem taka á sig fullar
skyldur gagnvart Atlantshafs-
bandalaginu. Þessi árin eru út-
gjöld til hernaðarþarfa upp und-
ir 20 milljarða belgískra franka
árlega, en það var einmitt sú
upphæð, sem Eyskens ætlar að
taka með sparnaðarlögunum.
Undanfarin 10 ár hafa útgjöld
til hernaðar numið samtals 172
milljörðum franka, og á sama
tíma hafa ríkisskuldir aukizt
um 163 milljarða. Með öðrum
orðum, stríðsundirbúningur
NATO-s í Belgíu er að mestu
greiddur með aukinni seðlaút-
gáfu, svo að stöðug verðbólga
hefur verið í landinu og kaup-
máttur launa minnkað. Það er
því ekki að furða, að hlutur
verkalýðsins í þjóðartekjunum
hefur minnkað.
En þeir sérstöku erfiðleik-
ar, sem nú allra síðustu árin
steðja að belgíska auðvald-
inu og gera það svo tillits-
laust og grimmt í garð al-
þýðuhreyfingarinnar í land-
inu standa í sambandi við
MaAJcaðsbandalag Evrópu,
það hið sama og Gylfi og í-
haldið œtla að narra okkur
Islendinga inn í. — Belgía
hefur verið talin eitt af stór-
veldum álfunnar á efnahags-
sviðinu. Hún er tiltölulega
auðugt land vegna öflugs
iðnaðar, hárrar framleiðni í
járn- og stálbrœðslu og vél-
smíði og stórkostlegrar rán-
yrkju á auðlindum Kongós.
Þjóðarframleiðsla á nef
hvert er í Belgíu 5% meiri
en í Frakklandi og 18%
meiri en í Bretlandi. Af þess-
um sökum treystu einokunar-
hringar Belgíu því, að þeir
myndu standast keppinaut-
unum snúning í návíginu inn-
an Markaðsbandalagsins. En
það hefur sýnt sig, að þeir
reiknuðu skakkt. Hinn marg-
lofaði belgíski iðnaður
reyndist ekki samkeppnisfœr
í markaðsbandalagi við ris-
ana, Frakkland og Vestur-
Þýzkaland. f rauninni kom
það í Ijós, að belgíski iðnað-
urinn svarar ekki kröfum nú-
tímans. Kolanámið, dúka-
verksmið jur, skinnaverlc-
smiðjur og yieiri iðnaðar-
greinar ásamt samgöngunum
búa við úrelta tœkni. Smá-
iðnaðurinn er allt of dreifð-
ur til að vera nokkurs megn-
ugur. Því hefur Belgía tapað
leik í Markaðsbandalaginu og
af því sýpur alþýðan seyðið.
Belgía, eins og önnur auð-
valdslönd, einkennist af mjög
misjafnri þróun framleiðslu-
greina og héraða. Einokunar-
hringarnir leitast við að draga
sér enn meiri gróða með því að
þróa einungis þær iðngreinar,
sem markaðshorfurnar eru hag-
stæðar fyrir í þann og þann
svipinn, en minnka framleiðsl-
una í öðrum, sem ekki eru
gróðavænlegar og mikið auð-
magn þarf til að koma á ný-
tízku tæknistig. Þannig hugsa
kapítalistarnir einungis um
stundarhag sjálfra sín en ekki
um framtíðina né hagsmuni
fólksins.
Belgíska stjórnin hefur tekið
á sig þær skuldbindingar gagn-
vart Markaðsbandalaginu að
minnka kolaframleiðsluna í
samræmi við þá hlutdeild í kola-
framleiðslu svæðisins, sem yfir-
stjórn bandalagsins hefur
skammtað landinu. Árið 1960
var lokað námum, sem geta gef-
ið yfir 2 milljónir tonna árlega
(kolaframleiðsla landsins var
fyrir nokkrum árum 29 milljón-
ir tonna árlega, en er nú stórum
minni). En auk hinnar fyrir-
skipuðu minnkunar kolanáms-
ins er um mikinn samdrátt að
ræða vegna þess að kapítalist-
arnir veigra sér við að leggja í
þann kostnað, sem endurbygg-
ing námanna og námuútbúnað-
arins krefði. Þetta allt saman
hefur verið afar mikið áfall fyr-
ir íbúa kolanámuhéraðanna. Á
undanförnum tveim árum kola-
kreppunnar hefur 37500 námu-
mönnum verið sagt upp. Á yfir-
standandi ári minnkar atvinna
um 60%. í hinu svonefnda aðal-
námusvæði og Borinage-námu-
héraðinu, en um þriðjung í Li-
ége- og Charleroi-héraðinu. —
Fólkið í þessum landshlutum er
dæmt til eymdar og fátæktar og
verður að flytja burtu, en hvert
veit enginn. Það er engin furða,
að einmitt fólkið í þessum hér-
uðum var harðskeytt og duglegt
í verkföllunum í vetur. Það var
að berjast fyrir lífi sínu og gegn
landauðnarpólitík einokunar-
hringa og Markaðsbandalags.
Einokunarhringar Belgíu (en
þeirra stærstur og voldugastur
er Société Générale de Belgique,
bókfærðar eignir 40 mrð. bfr.)
gerðu ráð fyrir því við inn-
göngu i Markaðsbandalagið, að
jafnvel þótt þeir 'færu halloka
gagnvart keppinautunum á sviði
tækni og iðnvæðingar, þá gætu
þeir alltaf náð sér upp á Kongó.
Nú er sá möguleiki að hverfa,
og þá er þrautalendingin að seil-
ast í vasa almennings í heima-
landinu. Gg það gera þeir líka
ósvikið með sparnaðarlögunum.
En sj álfstæði Kongós var
þó ekki annað en yfir-
varp að sparnaðarlögunum,
því að Kongó hefur ekki lagt til
ríkistekna Belgíu nema um 5%
(4—5 mrð. bfr.). Hér var ein-
ungis um það að ræða að bæta
einokunarhringunum það tjón,
sem þeir verða fyrir vegna hinn-
ar afturhaldssömu og þjóð-
hættulegu pólitíkur, sem þeir
reka í hermálum og markaðs-
málum. Og hér skyldi þess get-
ið, að Markaðsbandalagið er
ekki annað en efnahagsleg sam-
steypa þeirrar draugafylkingar,
sem hefur svarizt í vopna-
bræðralag í NATO.
*
Belgísku verkföllin mega telj-
ast mjög glæsilegur vottur um
skelegga stéttabaráttu öreiganna
í auðvaldslandi. Dáðir belgísku
verkfallsmannanna eru enn þá
meiri skoðaðar í ljósi þess, að
foryzta verkalýðsins í landinu
er í höndum hægri sinnaðra
afla. Verkalýðssamböndin eru
tvö og hafa hvort um sig nær 7
hundruð þúsund meðlimi, ann-
að kaþólskt en hitt sósíaldemó-
kratískt. Kaþólska sambandið
var eindregið á móti hvers kyns
verkfallsaðgerðum, en margir
hinna óbreyttu meðlima þess
stóðu sig samt eins og hetjur,
þótt þeim væri hótað öllu illu
bæði þessa heims og annars. —
Foryztumenn kratasambandsins
voru í rauninni andvígir að-
gerðunum, og gerðu allt til að
spilla fyrir samstöðunni, þó að
þeir drægust að vísu af afli
fjöldans á tímabili. Hinir einu,
sem voru heilir í afstöðunni til
fjöldahreyfingarinnar voru
kommúnistar. Þrátt fyrir þenn-
an fjandskap og í öllu falli veik-
leika foryztunnar sýndi belgíski
verkalýðurinn mikið sameinað
afl. En hvað hefði ekki áunnizt,
ef foryztan hefði verið jafnrót-
tæk fjöldanum?