Vínland - 01.03.1902, Blaðsíða 5

lnus, fvrir jafn lágt kaup og hingað
til liefur verið jroldið vinnuhjftum á
íslandi, vegna ]>ess að afurður lands-
ins vex ekki að hlutfalli við kostnað
umhðtanna, |>á er landbftnaðinum
vissuleo-a liætta bftin. JÞað mun
ekki fjarri sanniað meiri hluti ábflis-
jarða á íslandi sé svo ófrjðtt land,
að jarðabætur boroi sio ver en um-
bætur, sem gerðar eru með sama
kostnaði í i'iðrum atvinnuvegum. og
afleiðingin er sft. að rnenn lrverfa frá
landbftrraðinum til annarar arðsanrari
atviunu.
Hverjar sem lrætturnar eru í raun
og veru, ]>á er |>að víst, að hðf.
greinarinnar í “Norðurlandi” hefur
enga peirra nefnt; alt senr ltairn tel-
ur hættur fyrir landbftnaðinn eru r
raun og veru afleiðingar ]>ess, að
landbftnaðurinn á íslandi er lélegur
atvinnuvegur, og er nft langt á eftir
tímanum vegna |>ess hann er sjálfur
of-lasburða til að vera samferða.
Um lrina priðju lrættu, er höf.
nefnir, getum vér sagt ]>að eitt, að
oss er ]>að óskitjanlegt, hvernig
nokkur tnaður, sem ann framförum,
getur talið [>að liæ'ttulegt fvrirfranr-
farir, sem í ratrn og veru er aðal til-
gangur og augnamið allra framfara,
—]>að er að auka pægindi lífsitrs—
•kröfur manna til þess eru ]>ær
livatir, er knvja ]>á til framfara.
Vér getum ekki sagt meira um
þctta nrál að sinni sökunr rftmleysis,
en oss ]>ótti |>örf að gera dálitla at-
hugasemd við ]>essa greiri í “Norð-
urlandi” af ]>ví oss virðist hirfundur
hennar, sem er nranna færastur til
pess að rita vel um málefni íslands,
liaír hér vandað sig miður en skvldi,
]>ar sem pó er ttnr að ræða annan
hinn helzta atvinnuveg ]>jóðarinnar.
Fyrsta Skyldan.
Vér lifunr í [>ví landi, ]>ar sem
lyðstjórnar lmgmyndin iiefir náð
mestri fullkomnun og er orðin að
mestunr virkileika. Vér erum [>egn-
ar hins ágætasta 1 vðveldis. sem til er
e.ða nokkurn tíma hefur verið til.
Bandaríkin hafa hlotið ]>að ætlunar-
verlc að kenna öllum heiminum,
hvernig mennirnir geti verið frjálsir
menn og hvernig ]>eir eigi að fara
að því að stjórna sér sjálíir.
Og nf ]>essu leiðir ]>á, að ]>vi
fvlgir hin mesta ábyrgð að vera
meðliinur og meðráðandi í sliku lyð-
veldi, eins og hver einasti maður er.
sein hlotið hefur pegnréttindi í pessu
landi, hvort sem hann er að uppruna
innlendur eða fttlendur, livort sem
hann erríkureða fátækur. Borgara-
stöðunni í lyðveldinu fylgja skyldur.
miklar og lreilagar skyldur.
Fvrsta og stærsta skylda livers
borgara er að kvnna sér svo vel
stjórnmál landsins, að liann geti
tekið skvnsamlegan pátt í liiggjöf
og stjórn pess með atkvæði sínu.
En hvernig á maður að aukaskiln-
ing sinri á landsmálum. svo maður
geti dæmt um ]>au viturlega?
Því miður láta margir blekkjast
af fordómafullum flokks blöðuin og
leiðast af eigingjörnum flokksfor-
ingjum. Flokkaskifting er að sönnu
nauðsvnleg, en blind flokkstrft er
skaðleg.
Sá maður, sem vill fá réttan skiln-
ing á stjórnmálum, ætti pví aldrei
að byrja á pví að lesa um landsins
mál í einhliða flokksblaði, og látasér
pað lynda og slá pví föstu sem sann-
leika án frekari rannsókna. Þá er
hætt við að maður verði ba>ði ein-
hliða og pröngsynn. og er pað borg-
uruin 1 vðveldisins ósamboðið og lýð-
veldinu sjálfu hættulegt.
Eina ráðið til þess að ná peim
skilnings-proska, sem fttheimtist til
pess að geta leyst af hendi sínar
borgaralegu skvldur, er að lesa
óhlutdrægar frásagnir af pví, sein
gerist. í stjórnmálum og draga af
peiiil sínar eigin ályktanir. Menn
ættu allir að halda eitthvert gott,
óháð tímarit, ]>ar sem öll mál eru
sögð fordómalaust og frá pví skvrt.
hverjar ástæður séu færðar með og
móti liverju sérstöku máli.
Islenzkir borgarar lýðveldisins!
Verðið aldrei blindtrftaðir borgarar.
Varist alla fordóma. Aukiö skilning
yðar á málum vors kæra nvja fóstur-
lands.
F rétteLgreinir.
“Vlnland” óskar að fá sem flestar
fréttagreinir frá Islendingum hér í
landi. En vér vilduni gefa iill-
um, sem fréttir rita, ]>á bendingu,
að blanda aldrei saman fréttum og
hugleiðingum ftt af fréttunum. I>ess
konar lnigleiðingar ættu ao vora sér-
stakar greinir. En sjálfar fréttirnar
ættu að vera ómeingaðar af' skoðun-
um mannsins, sem fréttirnar ritar."
Um frain alt [>urfa fróttirnar ávalt
að vera óhlutdrægar. Uíka purfurn
vér að biðja alla, sem senda fréttir,
að segja pær í fáum orðum—líkt
<>g fréttir eru sagðar í hérlend-
um blöðum. En ritið oss pað—pó
ekki sé nema á einu pösts-spjaldi—
þegar eitthvað ber við í yðar ná-
grenni.
Það er sannarlega “gaman og ó-
vænt æra,’’ að sjá hvað sum blöð á
Islandi eru orðin “ameríkaníseruð”.
Hvert ]>eirra ber fyrir brjósti hið
mesta velferðarmál pjóðirinnar—
|>au eru næstum eins mörg og blöð-
in. Jafnframt ]>ví, er ]>au ræða
pessi mál, snfta pau sér að mótstöðu-
manninum, og sýna hann alveg eins
og þeir vilja að aðrir sjái hann, og
taka svo ofan í lurginn á honum í
auka-greinum pegar færi gefst. Er
]>etta ekki sönn eftirmynd peirrar
blaðamensku, er var í smábæjum á
vesturjiiðruiu Bandaríkjanna fyrir
hálfri öld síðan?
Margir helztu menn landsins
borguðu hundrað dollara hver, fyrir
að éta eina máltíð með Hinriki bróð-
ur Þýzkalands keisara, ]>egar hann
var í New York. Ohicago var sóp-
uð og pvegin í prjá daga, áður en
hann kom pangað. f Milwaukee
töluðu menn um, að afnema alla
bjórtolla, áður hann kæmi par.—-
Samt eru margir menn hér í landi,
sem segja, að heimsókn hans hátign-
ar sé ekki stórmerkur viðburður.
Eldsbruni hefur gert 100,000
króna eignatjón á Akurevri; eftir
frásiigum að dæma, mest vegna pess,
að bærinn hafði ekki annáð en óæfða
menn með vatnsfötur til pess að
slökkva eldinn. Ef fslendingar láta
sér petta að kenningu verða, er
skaðinn að nokkru bættur.
Þó gullið gleyunist í Alaska og
olían þrjóti í Texas ættu menn ekki
að örvænta,—nóg land er til i Dak*
ota.