Vínland - 01.01.1903, Blaðsíða 5

eigin kostnað; en í skólunum fyrir
sunnan annast skólarnir sjálfir kenzl-
una peim að kostnaðarlausu.
Þeir peningar, sem nú eru brúkað-
ir til að standa straum af kenzlunni
við skólann í Manitoba, eru teknir
ór sameiginlegum sjóði íslendiuga í
Oanada, N.-Dakota og Minnesota,
peirra, sem standa í iiinu lúterska
kirkjufélagi íslendinga í Vestur-
heimi. Er það gert samkvæmt ráð-
stöfun ársþings þess félags. I>eim
sjóði var safnað í þeim tilgangi, að
koma upp kirkjulegri, lúterskri
mentastofnun fyrir íslendinga hér í
landi. Enn sem komið er hefir
kirkjufélagið ekki séð sér fært, að
ráðast í það fyrirtæki. Nú er þessi
sjóður og það, sem í hann safuast,
að nokkru leyti brúkaður til að kosta
kenzluna við einn skóla í einni ver-
aldlegri fræðigrein, sem að sjálf-
sögðu hefði orðið kend við hinn
fyrirhugaða kirkjuskóla. Ymsir hafa
liaft orð á því, hvort þetta væri leyfi-
legt og tilgangi gefendanna sam-
kvæmt, sem að líkindum liafi aðal-
lega haft 1 liuga að styrkja trúar-
brögð sln með tillögum sínuiu. Um
það skulum vér ekkert segja, Hitt
finst oss ekki dyljast, að nú sé svo
komið, að íslenzku kenzlan sé fyrir
rás viðburðanna algerlega að verða
fráskila við hina gömlu skólaliug-
mynd kirkjufélagsins og komast í
hendur hinum almennu mentastofn-
unum ríkjanna, og má vera, að það
sé bezt. En þá er líka komið á
daginn það, sem Vínland sagði fyrir
í vor sem leið, að síi kenzla yrði að
vera í meir en einu lao-i, hvert ríki
um sig að annast hana. Munu þann-
ig t.d. N.-Dakota-búar sjá um kenzl-
una Iijá sér og þeir í Manitoba
annast einir kenzluna við sína skóla.
Þannig fer málið um kenz.Iu í ís-
lenzku úr höndum kirkjufélagsins
til háskóla ríkjanna.
En hvað verður þá um skólahug-
myndina gömlu og skólasjóðinn?
Dað leiðir tíminn í ljós. En víst er
um það, að kirkjufélagið hefir jafna
þörf og áður á skóla sínuin, enda
þótt aðrir skólar taki að sér þessa
sérstöku tungumáls-kenzlu, sem í
rauninni kemur trúarbragðaskóla-
liugmyndinni ekkert við.
Sjóherinrv Vantfvr Liðsmenn.
Bandamenn hafa aukið mjög her-
skipastól sinn slðan þeir áttu í
ófriðnum við Spánverja. En þeir
liafa aflað sér tiltiilulega fleiri skipa
en inanna svo sjöliðið er nú mann-
fátt. Stjórnin þarf að fá fimtn þús-
und nyja liðsmenn á herskip sin fyr-
ir lok júlímánaðar, og hún hefur því
gert út fimin lieutenanta til þess, að
ferðast um Bandaríkin og velja liðs-
mannaefni. Hver lieutenant hefur
með sér einn herlækni og þrjá eða
fjóra undirforingja eða sjóliðsmenn:
eiga þeir að prófa þá, sem bjóða sig
fram og veita inngönguleyfi þeim,
sem hæfir reynast. t>eir fara ekki
um þau ríki, sem liggja að sjó á
austur eða vestur ströndum landsins,
því reynslan hefur sVnt það, að þeir
unglingar, sem aldir eru upp I sjávar-
þorpum og í borgum eru ekki a:ski-
leg liðsmannaefni, en sveitapiltar frá
vesturríkjunum hafa reynst bezt.
Deir kostir, sem mest er utn vert að
nyirliðsinenn hafi erhreysti og óspilt
siðferði, En flestir unglingar ujip-
aldir við sjó læra meir af því, sem
Ijótt or en jafnaldrar þeirra upp til
sveita, og þeir, sem hafa verið sjó-
menn á verzlunar- og flutnings-skip-
um þykja óhæfir fyrir sjóherinn.
Sjóliðið þarfnast alls konar iðnað-
armanna t. d. trésmiða, málara, elda-
rnanna, baka'ra, seglgerðarmanna,
skrifara, o. s. frv. og laun þau, er
þeir fá, oru frá $30 til $00 um ntán-
uðinn auk fata, fæðis og læknis-
hjálpar. En mest þörf er fyrir ung-
linga til að la:ra sjómensku og her-
þjónustu.
Unglingar þeir, sem stjórnin vill
fá fyrir sjóliðið verða að vera 15 til
17 ára gamlir, heilsuhraustir og lfta-
lausir að líkamsskapnaði, ekki minna
en fiinm fet og fjórir þumlungar að
hæð og níutíu pund að þyngd. t>eir
Verða að s^na skriflegt sainþykki
foreldra eða fjárhaldsmanna, og vott-
orð um óspilt siðferði. I>eir verða
að vera borgarar Bandaríkjanna og
bæði lesandi og skrifandi. Ef þeir
segja ekki rétt til sín eða sverja
rangan eið sæta þeir þungri hegn-
ingu. Ef siðferði þeirra er spilt,
eru þeir sendir lieim aftur undir eins
og það komst upp um þá. I>eir
verða að skrifa undir samnino-. er
O
skuldbindur þá til að þjóna í sjólið-
inu þangað til þeir eru 21 árs gaml-
ir. Kaup þeirra er fyrst $9 um mán-
uðinn en síðar $15 til $21. Auk
þess fá þeir fæði, klæðnað, og alla
hjúkrun í veikindum, og meðan þeir
eru á heræfingaskipunum er þeim
kend sjóinenska, heræíingar og bók-
mentir.
Eftir að þeim er veitt móttaka
eru þeir þegar settir á heræfinga-
skipin í Newport, Norfolk eða San-
Francisco, og eftir sex mánaða dvöl
þar eru þeir sendir í leiðangur með
einhverju herskipi. I>egar þeir koma
aftur til Bandaríkjanna er þeim skip-
að rúm meðal sjóliðsmanna á stærstu
herskipunum, og eru eftir J>að á ferð
með þeim til og frá um heiminn. A
því ferðalagi eru þeir látnir æfa sig
í að lesa og skrifa og þeim er kent:
reikningur, saga, landafræði, sjó-
menska, rafmagnsfræði, mannvirkja-
fra:ði og herþjónusta. I>eir heim-
sækja flesta helz.tu hafnabæi í heimi,
og fá þar leyfi ti! að vera á landi og
dálítið skotsilfur fyrir skemtanir.
Guðsþjónusta er Iialdin á hverjum
sunnudegi og sunnudagsskóli áeftir.
I>eir, sem þannig komast inn í
sjóherinn, geta með tímanum náð
góðri stóðu, því flestir undirforingj-
ar, sem nú eru á herskipum Banda-
manna, eru úr þeirra flokki. Sjó-
liðsmenn nú á tímum eru að flestu
ólíkir vanalegum sjómönnum. Skip
þau, er þeir eru á, eru samsteypa af
hinum margbrotnustu vélum og verk-
færum, og þeir menn, semvinnameð
þeim, verða að hafa mikla mentun,
en stjórnlausir drykkjurútar eiga
þar ekki lieima.
Lieutenant Ryan verður með sín-
um mönnuin í Minneapolis og St.
Paul frá 23. feb. til 7. marz til þess,
að prófa þá, sem vilja ganga í sjó-
liðiö. í Grand Forks, N. I). verður
hann 9. til 14. marz og i Fargo 1(>.
til 21 marz.
t>oir, sem vilja komast í sjóherinn
geta ekki búist við að hafa neitt
g'ott af því nema þeir liafi óspilt sið-
ferði, einbeittan og sjálfstæðan vilja
og liafi hug og áræði til að mæta
hættum og torfærum.