Vínland - 01.03.1903, Blaðsíða 3

mikið á sig í því máli: lá í því að kyr.na sír sögr
ráðaneytisins og bera Jvað saman við fyrirkomn-
lagið í öðrum löndum, og svo samdi liann sjálfur
á mörgnm vökunóttum lagafrumvarpið um m'ju
deildina, sem loks var samþykt fyrir hraustiega
framgöngu hans í efri deildinni og vakandi eftir
iit á því í neðri deildinni. .ísamt forsetanum á
liann einnig skilið lieiðurinn af því, að stofnað var
í sambandi við verzlunar- og atvinnumála-deildina
séistök skrifstofu deild til eftirlits með einokunar-
félögum, þvi þólt hann ekki sjálfur semdi lögiu
þar að lútandi (það gerði dómsmálastjóri Knox),
eru þau þó við hann keud—kallast Nelsons við-
aukinn—þar eð hann átti í raun og veru aðnl-hug-
myndina. Á. þennau hátt hefur nafn Nelsons.ver-
íð óafmáanlega skrifað á hina fyrstu verulegu
tilraun stjórnarinnar að liefta yíirgang einokuuar-
félaganna.
Á siðasta þingi valtti Nelson einnig mikla
eftirtekt með framkomu sinni í málinu um inn-
töku territóríauna í sambandið. I þvi múli hélt
hann sex daga langa ræðu og lagði á móti tillög-
unni um að veita territóríunum ríkisréttindi.
Haíði hann varið mjög löhgum tíma til undirbún-
ings og safnað öllutn gögiium málinn áhrærandi.
Faiist flestum, að í rasðu Nelsons vera tekið fram
alt, sem um málið var að segja, hvort lieldur frá
iagalegu, sögulegu eða f járhagsiegu sjónarmiði,
enda suerust allar umræðurnar 1 málinu eftir það
um þau atriði, sem Nelson hafði tekið fram í ræðu
einni. Sagt er, að lijá mörgum starfsbræðrum
hans hafl það valdið undruu, er þeir af ræðu þess-
ari sannfæ.rðust uin hvílikur lögfræðingur Nelson
væri og livílíka liæflleika hanu hefði til þess að
brjóta mál til mergjar.
I'egar samþykt höfðu verið þau þrjú laga-
frumvörp, scm miðuðu að því, að leggja liöft á
einokunarfélögin, gekk Nelson í lið nieð minni
hluta lagauefndarinnar, ásamt tveimur öðrum
republiskum senatórum, Hoar og McOomas. Þessi
minni hluti nefudariunar lagði fyrrir efri deildina
tillögu urn að Littlefields lögin, sem afgreidd voru
frá neðri deildinni,. væru með dálitlum breytingum
samþykt. Þetta tiltæki Nelsons orsakaði talsverða
æsing, og liðfðu sumir það fyrir satt, að liann liefði
orðið saupsáttur við Roosevelt forseta út af því,
að forsetinn lét ekki tilleiðast að tilnefna Mr.
Merriam, fyrverandi ríkisstjóra í Minnesota, í hið
nýja ráðlierra embætti, en því máli hafði Nelson
fydgt fastlega við forsetann. Þessu er þó ekki
þauu veg farið. AuBvitað þótti Nelson það sárt,
að koma ekki vini sínum að embættinu, en hann
lætur það alls ekki koma fram í samvinnu við for
setann að þjóðarmálum. Ástæðan var alt önnur.
Eins og kunnugt er, var það tilgaiugur hinna
fyrirhuguðu Littlefields-laga, eftir að þeim var
breytt, að ná til þeirra einokunarfélaga, seni eru
algerlega innan vébanda eins ríkis og enga full-
trúa hafa út um önnur ríki, en þó selja vörur sínar
eftir pöntunum úr öðrum ríkjum. Til slíkra félaga
ná ekki lögin um milliríkja-verzlanina. Senator
Nelson var ant nm, að ná líka taumhaldi á þeim.
Þess vegna fylgdi hann Littlefields frumvarpinu
breytta. Og hann vildi enn fremur sýna það með
þessari atkvæðagreiðslu, að löggjöfum um ein-
okunarfélögiii áekki að veralokið. Hann veit, að
forsetinn hefur með sjálfum sér áformað margt í
þessa át.t, sem Jianti aitlar sét- að frainkvæma síðar.
Hann gerði sér að góðu, í þetta sinn, ekki það,
sem hann frekast vildi kjósa, heldur það, sem
hann frekast ga.t t'engið hjá kongressinum, sem í
uppliafi þingtíin-ins varí raun og veru á móti allri
löggjöf um “trusts.” En forsetinn krat'ðist þess,
að eiuhver byrjun í þá átt væri gerð tafarlanst. Og
byrjunin er gerð. Hiu nýja stjórnardeild á að
liafa það verk með höndum, að safna öllum gögn-
um og skýrslum viðvíkjsndi liinnm stóru verzlun-
ar-félögum laudsins; og þegar þær upply’singar
allar eru fetignar ætti að vera auðveldara að
semja lög í þessu vandamáli. Þessi byrjun er
góðs viti, og næst forsetanum er hún mest að
þakka “Knúti norska”, þingskörungnum mikla
frá Minnesota.
SVEITA-F'ÓSTAR.
Óliætt má telja ókeypis pÓ3tsflut.ninginn til
sveita (Itural Free Delivery) eitt af hiuum nyt-
sömustu framfara i'yrirtækjum vorra daga. Þar
sem þetta fyrirkomulag er komið á, eru bréf og
blöð borin daglega heim á sveita heimilin rétt.
eins og á sér stað í borg'um. Þetta kostar bæud
urnar alls ekkert.
Ryrjun í þessa átt var fyrst gerð í West Vir-
ginia í október mánuði árið 1896. Að söniiu hafði
kongrpssinn áður veitt fjárstyrk til slíkra pósts-
flutninga: $10,000 árið 1894 og $30,000 árið 1895;
en þúverandi póstmála ráðherra Bissell geðjaðist
ekki að fyrirtækinu og brúkaði aldrei þessa pen-
iuga. Við lok ársins 1896 voru að eins þrjár póst-
leiðir, sem daglega var farið eftir með póstsend-
ingar he.itn til bæuda; 1897 urðu þær 44; 1898 urðu
þær 128 og 1899 voru þær orðnar 694. Þær náðu
til samans til hér um bil 450,000 uianna. Nú fór
bændalýðuriun utn land alt fyrst að veita þessu
nýja fyrirkomulagi verulega eftirtekt, og úröllum
áttum komu bænarskrár til stjórnarinnar um
þannig' lagaða póstsafgreiðslu. Á sex mánuðum
tvöfaldaðist tala póstsleiöanna og síðan liafa þær
haldið áfram að tvöfalöast að tölu á hverjum sex
mánuðum. Á fyrsta degi livers mánaðar eru
iagðar nj’jar leiðir og er þó aldrei hægt að full-
nægja öllum ljröfum. Stjórnin lagði fram $3,500,-
000 til þessa fyrirtækis á því fjárhagsári, sein end-
aði 30. júní, 1902, og fyrir yfirstandandi fjárhagsár
hefur hún veitt 7,500,000.
Iíver sveita póstur ber póstsendingar til hér
um bil 500 manns að meðaltali, og þar sem nú eru
12,500 slíkir póstar, þá nær þetta til ekki færra en
6-7 miljóna sveitabúa, og er það hér um bil einn
tíundi partur alls bæudalýðsins í Bandaríkjunum.
Þessi daglegi póstsflutningur til sveita heimil-
anna hefur haft það í för með sér, að bændur lesa
og skrifa miklu meir en áður. Á ákveðinni
stundu hvers dags fer pósturinn um veginn, og
það kemst í vana, að láta hann aldrei fara svo
fram hjá, að hann ekki færi manni eitthvað.
Bóndinn fer og kaupir dagblaðið og fær það hvern
dag nýtt og ferskt heim til sín. Þetta liefur i för
með sér breytingu á ölium hugsunarhætti og tali á
heimi.'inu. Allir geta fylgt með í rás viðlnirðatina
í heiminum. Mentun og meiniing eykst að mikl-
um mun, auk þess hve mikil ánægja er þessu sam-
fara.
Þessi póstafgreiðsla út um alt latid ltanu í
sumum tilfellum að spilla l'yrir þorpum ogsmábæj-
uni. Bóndinu vorður þorpunuin óiiáð.u'i. Hann
þarf nú ekki lengur að eyðatíma sínum tilað fara
til kaupstaðarins baratil nð fá fréttir, og slæpast
þar í búðumog veiting^húsum svo harm fái að vita
hvernig heiminum líði. Fyrir þetta verður líka
bóndinn miklu sjáifstæðari 1 öllum viðskiftuin.
Hann sér daglega i blöðunum markcðsskráruarog
veit um verð allrar vöru. Ilann lærir að kaupa
beint af stórkaupmönnum án milligö.igumama.
Árið, sem leið, voru lagðar 4,000 ny'jar póst-
leiðir út um land á hverjum timui mánuðum.
Skýrslur pósteijórnarinnar sýna, að tekjur póst-
húsanna, sem póstsendingarnar eru bornar til og
frá, fara sívaxandi. Síðan byrjað var á þessu
fyrirkomulagi liefur stjórnin sparað $650,-.
000 með þvi að leggja niður póstflutning milli
pósthúsa, sem óþarfur varð, eftir að farið var að
afhenda póstsendingarnar í hverju húsi. Sömu-
leiðis hefur verið hætt við 2,000 póstluís og hefúr
á þatin háU verið sparað $150,000. Póststjórnin er
svo átiægð yfir því, hvernig þessi sveita póstaf-
greiðsla heiur hepnast, svo langt sem komið er, að
húu býst við að geta innan mjög lítils tíma komið
á þessu fyrirkomulagi um allar bygðir Banda-
ríkjanua. Nú þegar ná póstferðir þessar til 300,-
000 ferhyrningsmilna. Eftir að búið vu-ður að
leggja þær líka um þær 700,000 ferhyrningsmílur-
sem eftir eru, þá er áætlað, að allnr kostnaður við
póstflutninginn heim á bæuda heimili nemi $24,-
000,000. Stjórnin hefur látið þáð álit sitt i ljÓ3, að
fyrir þetta fyrirkomulag muni bréfaviðskifti og
pÓ8tsendiugar ankast svo mikið, að þær tekjur,
sem af því leiða, meir en jafuist við þann kostnað,
sem því fylgir.
Þett.a nýja framfara spor póstflutningnum við-
víkjandi og raunar alt fyrirkomulag póstmálanna,
knýr menn til að hugsa um það, hvort ekbi sé
bæði æskilegt og liyggilegt, að öll flutningsfæri sé
eign stjórnarinnar og í hennar höudum. Hvers
vegna ætti stjórniu ekki að geta átt járnbrautirnar
um landið og sporvegina í bæjunum rétt eius og
hún getur svo hagfeldlega fyrir land og lýð annast
póstflutningana og látið þá borga sig jafnvel þó
burðargjaldið sé eins lágt eins og allir vita? Enda
virðist nú svo komið, að fjölda margir málsmet-
andi menn séu orðnir sannfærðir um, að margt af
því, sem ætlað er til almennings brúks og þarfa,
en er þó í höndum fárra manna, er á þvi græða
stórfé, ætti að vera í höndum stjórnarinnar, svo
almenningur gæti notið þess jafn ódýrt og þægi-
lega eins og póstsins.
Yonandi er það vísir til annars meirá, þessi
fríi póstflutningur út um sveitir og inn á hver*n
bóndabæ. Bændur eru líka farnir að fá málþráð-
inn heim í hús sín og bráðum fá þeir að líkind-
um enn meiri þægindi lífsins.