Alþýðublaðið - 30.01.1964, Blaðsíða 8

Alþýðublaðið - 30.01.1964, Blaðsíða 8
 .■••.••V.VA'.W/.V.’ÝV.v: . •' §§£ /?''/'/. % ,s PP^ WMM ■■ ■■■■■:M W& m Wmm wmmMi . Í * iPÍÍIl ý/XÍíí V iv.-X-^/vvvX-íXyv.-I-y^v'.’Xyíxííy/'/vvÁÍ'ÁX;: ::»p;:ÍÍ||ÍÍ;||É«Í ur íorðað tekur sjórinn við og ber uppá klappir. Þar verður úr þeim spýtnahrúga. Þessi hafa'orð- ið örlög a. m. k. fjögurra biskupa, þeirra Ögmundar, Brynjólfs, Giss urar og Þorláks, en þó að 6 bát- ar hafi þannig borið spýturnar í fjörunni í Þorlákshöfn síðan árið 1950, hefur á sama tíma ekkí far- izt nema einn maður þar í höfn- inni. Hann tók út af báti, sem var að koma úr róðri Frá Þorláksh. hafa verið útróðr ar frá alda öð'i, staðurinn liggur sérlega vel við miðum, bæði mið um Ve tmannaeyinga og Grinda- víkur. Eftir langt niðurlægingar- tímabil hefst útgerð í Þorlákshöfn árið 1934 og s.óð til 1940. Á því tímabili voru gerðir út 12 bátar þegar flest var. Ekki hef ég heim- ildir eða þekkingu til að greina nánar frá þessu tímabili staðarins, en 1950 endurvakti Egill í Sigtún. um Þorlákshöfn. Hans draumur og tilgangur var að gera þessa gömlu verstöð að einskonar hafnarborg Selfoss og Suðurlandsundirlendis ins. Hinsvegar til þess að þessi draumur Egi’s verði að veruleika, vilja sumir menn meina að það meira að segja allflestir, að brú verði að koma yfir Ölfusá hjá Ós- eyrarnesi að austanverðu og Hafn arskeiði að vestanverðu. Þar er stutt haf á milli, en strengur í ánni. Þorlákshöín er alltaf að stækka. Hún sprettur upp eins og gorkúla á haugi. Ótrúlegasta fólk yfirgef- ur lönd og óðul og flyzt til Þor- lákshafnar og húsnæðislaust fólk flyzt tii'Þorlákshafnar, vegna þess að hvergi á landinu, við álíka mögu leika á ’ífsbjörg, mun ódýrara að byggja þar. Húsnæðisvandræði eru atvinnusiúkdómur á staðnum. Þess vegna verður sá heimilisfaðir sem ákveður að retja þar niðux bú sitt að byggja fyrst hús. * Aðaldrffiöðrin á staðnum er Meitill h.f. Ég verð að vísu að við- urkenna, að ég veit ekki nánarl deili á fyrirtækinu. Þó skilst mér að það sé allt í öllu. geri út bróð- urpartinn af bátunum og verki hér um bil allan Hskinn. Svo gef- byggja þar. Húsnæðisvandruði eru SUMIR segja að fyrr á öldum — líklega í pápískum sið, hafi heitið þar Elliðahöfn en einn dag hafi bóndinn verið á sjó og hreppt 01- viðri. Þegar hann sá ekkert fram- undan annað en opinn dauðann, greip hann trúarhiti, eins og títt er um íslendinga við þær aðstæð- ur og hann hét því á heilagan Þorlák að skíra jörð sína eftir hon- um, ef hann næði landi heill. Biskupinn sæli hjálpaði svo upp á sakirnar að bóndi gat staðið við heit sitt. Síðan heitir sá staður Þorlákshöfn. Nú eru ekki allir sammála um til komu nafngiftarinnar. Aðrir segja að Þorlákur hafi eitt sinn staðið á hól einum ofanvið höfnina og bless að hana og er sennilegast að karl- inn hafi haft þaðan útispjót til fiskifangs. Hann hafi því blessað höfnina húskörlum sínum til ör- yggis. Eins og kunnugt er voru blessanir og vígslur biskupa, þeirra tíma slysavarnir, hitt er svo annað mál, hvort þeirra himnesk- ir gúmmíbátar reyndust eins vel og þeir sem nú eru notaðir. Allt um það munu flestir menn sammála um að ekki hefði veitt af blessun dýrð- linga kirkjusögunnar til að gera Þorlákshöfn að þó ekki væri nema sæmilegri höfn og sumum er jafn- vel til efs að Efrafalli takist bet- ur upp. Þorlákshöfn er ekki aðlaðandi staður við fyrstu kynni. Leiðin þangað niður eftir er flöt og svört af sandi. Tætingslegir mel- gresi brúskar eru eini gróðurinn og sumsstaðar uppúr sandinum gægi t svört hraunstroka. Þorpið kemur ekki í ljós fyrr en kemur upp á hæð eina. Húsin eru lítil ein býlishús, vinaleg og snoturlega byggð. Þau síanda í réttum röð- um við fimm götur sem eru að- greindar með stafróinu. Nýjasta gatan heitir því E-gata. Þetta skipulag er að vísu ákaflega ein- fa t og í rauninni nokkuð snjallt, en það hefur sína galla eins og allt annað. Ég vildi t. d. ekki þurfa að segjast eiga heima á A-götu. Segja má um Þorláka, að þeir hafi gefið pápískri villu langt nef, en ailt um það er sáluhjálp Texti: GRÉTAR ODDSSON Myndir: JÓHANN VILBERG þeirra í stöðugri hættu, ekki síður en bátarnir þeirra, eða stæði það ekki illa í lúterskum guðsmönn- um að lofa því fólki eilífri sælu sem byggir hús sín á sandi? Þó er sá sálarháski lítils metinn á móti því hagræði sem hafa má af því að steypa veggi húsanna úr þeim sandi sem grafinn er úr grunnin- um. í Þorlákshöfn: eru uppundir 400 fasiir íbúar, en á vertíðinni eru þar 5-600 manns. íbúatalan hefur tífaldazt á 9 árum, því að 1955 voru þar ekki nema 40-50 sálir. Ekki hefst undan að stækka barna skólann. Árið 1956 sót.u hann 4 börn, nú eru þau 65, i fyrra voru þar 45 börn. Á þessu má sjá að gott er að geta gripið sandinn upp í snarheitum. í vor á enn að stækka skó ann. Þorlákar byggja allt sitt á sjó- sókn og nútímasjósókn byggist á góðri höfn og þar hefur hnífur- inn staðið í kúnni. Mesta illviðra- áctin hér suðvestanlands er suð- austanátt og fyrir henni liggur Þorlákshöfn galopin. í verstu hrinunum er ekki um annað að gera en að forða sér með bátana á aðrar hafnir, gjarnan Grinda- vík, en þeim bátum, sem ekki verð Nýtízkuleg og falleg hús eru einkenni Þorláks hafnar. Þar sjást engir gamlir kumbaldar. g 30. jan. 1964 — ALÞYÐUBLAÐIÐ

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.