Alþýðublaðið - 10.05.1964, Síða 5

VAXANDI ÁLIT
00 VINSÆLDIR!
„NÁGRANNI MINN EKUR SKODA. HEFUR
ALLTAF EKXÐ SKODA — VILL EKKI
ANNAN BÍL“. Algengustu ummæli nýrra
kaupenda.
★
VERÐ SKODA-RÍLA ER MIKLil
LÆGRA EN VERÐ SAMBÆRILEGRA VÍ-
EVRÓPUBÍLA MIÐAÐ VIÐ STÆRÐ OG
ORKU.
★
SKODA ER EKKI TÍZKU- EÐA STUNDAR-
FYRIRBÆRI. HANN ÐUGAR JAFNT Á
RENNSLÉTTU MALBIKI EVRÓPU SEM
MALARVEGUM ÍSLANDS OG VEGLEYSUM.
'^PMMMtllllllllllllllllll 1111111111 '•JIIIIU/II 1111111111111II11111111111111111111111111111111111111111111111111111
1 TOURIKGSPORT DE LUXE: 5-manna fólksbíll. 53 hestöfl, |
§ gólfskipting, hvítir hjólbarffar. SKÖDA COMBI STATION: i
1 5-manna, 47 hestöfl. SKODA 1202 STATION: 5-6 manna, j
| 47 hestöff, buroarmagn 650 kg.
fu 1111111111111111111111111 iii iiiiiiiiiii iii ii iii iiiiiiiiiiiii n iii ii ■•1111111 nr ii 111111111111111111111111111111111111^
VARAHLUTIR FYRIRLIGGJANDI í MIKLU
MAGNI: GÓÐ SAMRÆMING VARAHLUTA
MILLI ÓLÍKRA GERÐA.
^uiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii-i/iiiiiiiiimiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiMiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiMiiiiiiiiiiiifiiiiuiiiif .
OG ANNAD
m kaupa Skoda
MYNDIR, UPPL. UM VERÐ OG GREIÐSLUSKILMÁLA,
OG LITASPJÖLD PÓSTSENDAR.
Tékkneska bifreiffaumoSið h.f.
Vonarstræti 12, sími 2-1981.
CNGINN talar lengur um Hall-
*■ grímskirkju á holtinu, sem
vex bara og vex; vaxandi múr-
veggir hennar munu nú senn
sjást æ víffar aff úr bænum, og
geta menn svo gert sér í hugar-
limd sköpulag þessa mannvirkis
fullgerffs. Þá er fr.ótJlegt aff líta
til kirkjusmíffarinnar innan ,af
Lönguhlíð effa Miklubraut: hér
er sannarlega að rísa mannvirki
sem bera mun vitni um aldir
andlegri reisn og menningu ís-
lendinga á miðri 20. öld. Mót-
mæiahreyfingin, sem hafin var
gegn kirkjunni í vetur, enn
einu sinni, virðlst hafa lognazt
.út af ósköp friffsamlega eftir
nokkur umbrot í útvarpi og í
blöðum og á mannfundum: aff
minnsta kosti er langt síffan
heyrzt hefur nefnd undirskrifta
söfnunin um endurskoðun
kirkjuáformanna sem þá var
bleypt af stokkunum. Enn sem
komið er uirffast mótmælin
einna helzt iiafa komið kirkju-
smiðunum sjálfum til góða, vak
ið athygli á verki þeirra og
orðið þeim tilefni til að fylkja
liði sínu fastar saman. Þeir
notuðu tækifærið til að hefja
almenna fjársöfnun til styrktar
kirkjubyggingimni, seldu gjafa-
hluti Hallgrímskirkju, eða af-
látsbréfin svokölluðu, í hverju
guðshúsi á landinu og þó víðar,
og auglýstu góðan árangur vel
og rækilega í blöðum og út-
varpi. Nú hefðu mótmælendur
að réttu lagi átt að eiga næsta
leildnn, en ledkur sá hefur lát-
ið standa á sér til þessa, hvað
sem síðar verður. Það skyldi
þó ekki hafa komið upp úr kaf-
inu að almenningur væri tregari
til að mótmæla kirkjusmíðinni
en vonir höfðu staðið til, að
fjöldi fólks vildi raunverulega
fá kirkju sína í fyrirhugaðri
mynd hennar?
Sé málum svo háttað, eiga
mótmælendur ekki margra
kosta völ: raunverulega engra
nema fella niður andróður sinn
og reyna að una kirkjuhug-
myndinni. Sé það raunv.eruleg-
ur vilii alls þorra Reykvíkinga
að kirkjan verði byggð, eða
láti þeir sér á sama standa, þá
mun hún rísa; kirkjusmíðin
verður áreiðanlega ekki stöðv-
uð nema fyrir mikil og almenn
mótmæli borgarbúa, látin í ljós
í fullri alvöru. Mér hefur. skil-
izt að mótmælin væru vakin í
þeirri trú að allur þorri skyn-
bærra manna mundi reynast
kirkjuhugmyndinni andvígur, e£
þeir hugleiddu hana í fullri al-
vöru, og síðan tilbúinn til að
halda fast við þá skoðun. Þessi
skoðun er einfaldlega sú að hin
fyrirhugaða kirkja sé sá óskapn
aður sem enginn fái unað, krist
inn né ókristinn. En Hallgríms-
kirkja hefði líka mátt verða í
vetur tilefni alvarlegrar um-
ræðu um stöðu og hlutverk
kirkjunnar í þjóðfélagi okkar;
skilningur manna á því efni
hlýtur ævinlega að ráða nokkru
um viðhorfin við kirkjubygg-
ingum almennt' og Hallgríms-
kirkju út af fyrir sig. Þetta hef-
ur ekki orðið: Hallgrímskirkja
hefur ekki vakið upp neina nyt-
samlega umræðu, hvorki um
fagurfræði og byggingalist né
kirkju og kristnihald. Að því
leyti á mótmælahreyfingin gegn
henni sammerkt við margan
mótmælakurr annan, sem
sprettur upp sem sriöggvast,
stendur með írafári nokkra
daga, gleymist síðan án þess
nokkur maður hafi nokkru
sinni tekið mark á honum.
0’ NNUR .mótmæli hafa hugtek-
ið menn í seinni tíð í enn rík
ari mæli en nokkru sinni Hall-
grímskirkja: áskorun 60-menn-
inganna til .alþingis um stöðv-
un hermannasjónvarpsins í
Keflavík. Báðar þessar mót-
mælahreyfingar eiga sammerkt
í þvi að þær eru hafnar á síð-
ustu stund: Hallgrímskirkju er
mótmælt þegar kirkjusmíðin er
komin langt á rekspölinn, her-
mannasjónvarpinu þegar það
hefur viðgengizt í tvö ár og
unnið sér hylli fjölmargra ís-
lenzkra áhorfenda. Ekki hefur
staðið á því að upp kæmi lið
til varnar hermannasjónvarpi
og Hallgrímskirkju; aðrir sem
eru gagnrýnendum sammála í
meginatriffum í öðru hvoru til-
vikinu eða báðum telja engu að
síður öll mótmæli um seinan.
Þessa sinnis er t. d. Sverrir
Kristjánsson í grein um sjón-
varpsmálið í nýlegu Tímarits-
hefti Máls og menningar: „Ár-
ið 1962 var hægt að leysa sjón-
varpsmálið sársaukalaust”, seg-
ir hann: „Nú mundi það senni-
lega kosta götubardaga í Reykja
vík, Kópavogi og Hafnarfirði”.
Og Sverrir vh’ðist álíta að 60-
menningarnir taki undirskrift
sína unair áskorunina miðlungi
hátíðlega: þagað gat ég þá með
sann, þegar hún Skálholtskirkja
brann. „Nöfnin undir Áskorun-
inni taka hana ekki alvarlega”,
segir Sverrir Kristjánsson:
„Þau eru har? í menningarleg-
um mömmuleik".
Þeir 60-menningarnir svara
þessu sjálfsagt fyrir gig, beint
eða óbeint; en ekki sýnist það
nema rétt mátulega drengilegt
að telja menn loddara fyrir það
eitt að hafa ekki séð það fyrir
í tíma hve viðsjárvert sjónvarp
ið í Keflavík mundi reynast
eða komið sér að því að mót-
mæla af nægilegu harðfylgi
þegar í upphafi. Og enn síður
er það til þess fallið að leysa
nokkurn vanda að hlakka nú
yfir þessum óförum. Vandamál
ið er alveg ljóst, hvernig sem
við því verður snúizt: sjónvarp-
ið er áhrifamesti múgmiðill
okkar tíma (mass-medium
nefna sumir leiðinlegu heiti
fjöldamiðlunartæki), og við
I)
höfum selt útlendum mönnum
í hendur einkarétt til reksturs
þessa tækis og það áhrifavald,
sem :því fylgir. Hitt er undar-
legt hversu sammála menn
virðast vera um það, mótmæl-
endur sjónvarps sem meðmæl-
endur, að hermannasjónvarpið
verði áldrei stöðvað. Það vcrð-
ur sannarlega fróðlggt að heyra
hverjar undirtektir áskorunin
£ær á þingi og hverjar umræð-
ur vekjast þar upp um sjón-
varpsmál almennt.
Hér á landi hefur fátt verið
rætt um vandamál svokallaðrar
múgmenningar sem annars
staðar hefur orðið ýmsum góð-
um mönnum áleitið umhUgsun-
arefni. Engu að siffur er íslcnzk
múgmenning til og sí og æ að
verða til allt umhverfis okkur,
í stöðugri sköpun og umbreyt-
ingu. Múgmiðlarnir eru álirifa
mestir um mótun og sköpun
múgmenningar, dagblöð og
vikurit, kvikmyndir, útvarp,
sjónvarp, og hinn voldugi
skemmtiiðnaður sem hefur öll
þessi tæki að verulegu leyti í
þjónustu sinni. Metsölubækur
og -kvikmyndir, söngleikir,
dans- og dægurlagastjörnur,
útvarps- og sjónvarpsþættir,
kvikmynda- og sjónvarpsgoðin,
hverskonar tízka, — allt er
þetta þættir í múgmenning-
unni. Við erum öll í daglegri
snertingu við múemenningu,
neytum daglega einhverra af-
urða hennar hvort sem okkur
líkar betur eða verr; sumir fá
öllum ..andlegum” þörfum sín-
um fullnægt af múgmiðlunum.
Það væri vel ef sjónvarpsmál-
ið yrði til að efla áhuga á þess-
um þætti menningarlífs okkar,
öllum aðilum hlýtur að vera
kappsmál að aukist og vaxi
gildi þess sem þar er á menn-
ingarmarkaði. Múgmenningin
er að vísu alþjóðleg og sviplík
livar í landi sem er. Engu að
síður er háskalegt og ástæðu-
laust að leiða þróun hennar
hérlendis hjá sér með kulda
og kæruleysi; og öldungis frá-
leitt að láta það viðgangast að
öflugasta múgmenningartækið
í landinu sé útlent, einhliða
flytjandi vitlendrar skemmtun-
ar, tízku, smekks og skoðana.
Þetta er kjarni sjónvarpsmáls-
ins.
• TILEFNI af 20 ára afmæli
lýðveldisins verður í vor efnt
til listamannaþings, eða al-
mcnnrar listaliátíðar, í Reykja-
vík. Sú hátíð verður væntan-
lega vottur þess hvar íslenzk
list stendur í dag og hvers
hún er megnug og hver afstaða
hennar sé gegn liinni ágcngu
múgmenningu. Margir góðir
menn kvíða því að múgmcnn-
ingin verði beinlínis til að kaf-
færa eiginleg listverðmæti,
eða minnsta kosti til að út-
þynna þau og sneyða gildi sínu,
þau verðmæti sem menn fá ekki
notið nema i einrúmi og næði,
einir með hók í hendi cða
frammi fyrir listaverkinu, í
hljómleika eða leikhússal. Vél-
rænn flutningur og varðveizla
(Framhald á 13. síffu).
f
5 I
ALÞÝÐUBLAÐIÐ — 10. maí 1964 5
I