Alþýðublaðið - 08.12.1964, Page 8

Síðustu fjögur árin hefur hann
starfað í Malajsíu, þar sem fiski
máliastjrlri íand/tins', (Sú^g MSÍn
Kong^ hefúr getað leitað ráða hjá
honum um hvers kyns vandamál
sem varða ræktun og upþeldj á
vatnafiski og krabba. Ein sttíjfc
tegund er hin risastóra rækja,
sem kennd er við Maljsíu og lif-
ir einungis í vötnum. Þessi rækju
tegund hefur lengi verið sérsták
ur uppáhaldsmatur sa>lkera uin
iiiiimmMimiimiiuuiimmmMimmmmmmmmmmiiimimiimmmMM»»imm
LOGI
MARGIR íslendingar kannast
eflaust við Háskólaforlagið —
Universitetsforlaget — í Osló,
sem gefið hefir út margt merkra
bóka. Það gefur út tímarit er
nefnist Naturen. Fjallar það um
vísindi í alþýðlegu formi — er
Populætrviteniskaplig tímhrit.
Naturen er gamalt og gagnmerkt
tímarit, hafa komið út af því 88
árgangar, svo það hefir svo sem
slitið barnsskónum. Ritstjóri Nat
uren er próf. dr. Knut Fægri,
prófessor í grasafræði við Há-
i skólann í Björgvin, og mjög
kunnur maður í sínu fagi. Sumar
ið 1962 tók próf. Fægri þátt í
fundi grasafræðinga og jarðfræð
inga sem haldinn var á íslandi.
A fundi þessum mættu sérfræð-
ingar frá Svíþjóð, Færeyjum Dan
mörku; Noregi, Þýzkalandi Tékkó
slóvakíu, ítalíu, Bandarikjunum,
Kanada og svo að sjálfsögðu ís-
lenzkir menn, enda var próf.
Áskell Löve víst frumkvöðull að
fundahaldi þessu^ en NATO borg
aði brúann.
um fyrir sjónir. Segir hann fyrst,
að þegar grasafræðingur sé á
ferð sé landbúnaðurinn nærri
því eins athyglisverður eins og
náttúrugróður landsins.
Svo kemur sem eins konar
^frumathugun" þessi setning:
„Og Islands landbruk er enná
noe underlig noe“. (íslenzkur
landbúnaður er enn sem komið
er ærið undarlegur).
Svo kemur hver misskilnings-
vitleysan af annarri. Skal ég
ekki rekja það, aðeins nefna þá
fyrstu og fyrirferðamestu, sem
fjallar um íslenzkan heyskap og
og heyrði greinar próf. Fægri
getið, tók ég saman dálítið svar
við greininni og leiðrétti mestu
firrumar. Svar mitt birtizt í dag
blaðinu Nationen 2. júlí 1964,
þar eð torvelt reyndist að koma
því í tímaritið Naturen.
Vart geri ég ráð fyrir að
nokkur íslendingur, að nokkr-
um námsmönnum í Noregi frá
töldumf hafi lesið svar mitt Er
mér það ekkert atriði, og ekki
skrifa ég þessa grein til þess að
vekja athygli á því. Hér er ann-
að í efni. *
eftir Áma G. Eylands
Að fundi þessum loknum ferð-
uðust þátttakendur nokkuð um
og eyddu til þess vikutíma. Mun
meðal annars hafa verið farið
vestur á Snæfellsnes og norður í
Barðastrandarsýslu að Skógum í
Þorskafirði. Ennfremur að Reyk
holti, um Kaldadal, til Þingvalla,
að Geysi og eitthvað víðar.
í tímaritinu Naturen, 5. hefti
1963, skrifar próf. Fægri mikla
grein um fundinn og íslandsferð
sína. Gætir þar margra grasa,
enda er prófessorinn undramað-
ur að því leyti, að hann virðist
geta skrifað um allt milli him-
ins og jarðar, og það sem verra
er, hann gerir það. Grein sína
nefnir hann: Nato-övelse í Saga
land. Alllangur kafi í greininni
fjallar um íslenzkan landbúnað,
eins og hann kemur prófessorn-
heyverkun. Próf. Fægri segir um
búðalaust að heyhlöður fyrir
finnist ekki á íslandi — Láver
eksistert ikke. —“ í þess stað
er heyið látið standa í smásátum
út um túnin allan veturinn. Það
er ekki einu sinni svo vel að
bændurnir stekki heyið úti heima
við hús, eins og tíðkist sums stað
ar á Norðurlöndum.
Að þessu sögðu kemur svo bú
fræðileg hugleiðing um afleið-
ingar þessa slóðaskapar, á þá
leið, að þótt sáturnar séu undir
smá yfirbreiðslum „forsynt med
en kokett liten kyse av en sekk
pá toppen“ — sé auðsætt að
efnatapið í heyinu hljóti að
vera afskaplegt, þar eð veðurfar
ið sé milt og rakt.
íslenzkir stúdentar í Osló
vöktu athygli mína á hinni um-
ræddu grein i Naturen. Þótti
þeim illt að fjarstæðunum í grein
inni væri ekki mótmælt. Sökum
þess, og ennfremur fyrir tilmæli
Ingólfg Jónssonar landbúnaðar-
ráðherra, sem var á ferð í Osló
Próf. Fægri er viðurkenndur
sem mikill grasafræðingur, og
fiest það er hann segir um þá
hluti í ritgerð sinni er vafalaust
gott og gilt, en um það er ég
ekki dómbær. Á honum sannast
ennfremur, góðlátlega sagt, að
oft ratast kjöftugum satt af
munni, er hann ræðir um íslenzk
mál. Hann víkur nokkuð að Há-
skólanum, nefnir meðal annars
að geologi og biologi séu vís-
indagreinar sem svo sé ástatt um
að rannsóknir á því sviði verði
að stunda við staðbundnar að-
stæður, þ. e. heima fyrir. Væri
því æskilegt að Háskóli Islands
gæti sinnt þessum greinum sem
hafi ærna þýðingu fyrir þróun
aðalatvinnuvega landsins. Og
hann segir meira, sem mér virð-
ist vera svo mikill sannleikur
og eðlileg ábending, að þess sé
vert að ummæli prófessorsins
um þá hluti — jarðfræðina komi
Islenzkum fræðimönnum og öðr
um fyrir sjónir, fleirum en þeim
fáu (?) sem lesa tímaritið Nat-
uren. Próf. Fægri segir, laus-
lega þýtt:
..Einkennilegast af öllu er þó,
að við Háskóla íslands skuli
ekki fyrir löngu hafa verið efnt
til kennslu í („fátt en lærerstol")
í jarðfræði (geologi), hafandi í
huga að landið er allt ein risa-
vaxin jarðfræði tilraunastofnun
(laboratorium), og að útlendir
jarðfræðingar hafa flykkst til ís
lands ættliðir eftir ættlið. Um
nokkra íslenzka jarðfræðinga er
að ræða, en flestir starfa þeir
við venjulega skóla, enginn
þeirra er kennari við Háskól-
ann.“
Svo minnist próf. Fægri á At-
vinnudeild Háskólans sem sé á
undarlegan hátt utan við Háskól
ann, og loks segir hann: „Út-
koman af þessu er sú að ungir
menn íslenzkir sem stunda vilja
náttúruvísindi verða að sækja
til útlanda til að menntast. Þótt
þessu fylgi sá kostur að þeir
geta valið um beztu kennara
sem vöi er á, er það þó ekki hið
sama eins og að eiga þess kost
að geta lært að rannsaka (stúd-
ere) íslenzk vandamál á íslandi“.
Eru ekki þessí ummæli próf.
Fægri athyglisverð, þótt sumt
sem hann segir um Háskólann sé
miður gott? Mér finnri þau vega
töluvert á tekjuhliðina á móti
búfræðivitBeysunum sem hann
hefir því miður látið á þrykk út
ganga, og rangt væri að geta
þeirra einna. — Meðal annara
orða; og spurt af leikmanni á
þessu sviði: Hvers vegna er ekki
efnt til jarðfræðikennslu við Há-
skólann, þegar náttúran — land
ið okkar — leggur til slíkar
„námsbækur" í faginu eins og t.
d. Surtsey, til viðbótar öllu sem
áður var og er.
Framhald á 10. síðu
ÆÐARFUGLINN okkar, sá fal-
legi fugl, hefur einu sinni komið
á ísl. frímerkjum. Það var fugla
og fiska seríunni, sem kom út
25. nóv. 1959. Æðarhjónin voru á
tveimur merkjum, 90 aur. svart
og brúnt og tveggja krónur merki
svart og grænt. Tökkunin er 14.
Þetta eru allstór og falleg frí-
merki. Laxafrímerki voru með í
þessari seríu, tvö að tölu.
Æðarfuglinn er velþekktur og
vinsæll fugl hér á landi. Margir
munu þeir, sem minnast hans,
þegar þeir á köldu vetrarkvöldi
draga dúnsængina upp að höku
og njóta þess að finna notalega
hlýjuna úr æðardúnssænginni,
stórri sæng, en fisléttri, því að
æðardúnssængur eru viðurkennd-
ar beztu og léttustu yfirsængur,
sem völ er á.
Æðurin hefur þann hátt á, að
þegar hún er opin á vorin, tínir
hún dúninn af sjálfri sér og setur
í hreiðurkarfuna kringum egg
sín. Þessum æðardún safna þeir
sem vörpin eiga, hreinsa hana og
Sagan
umar
DR. SJAÓ-WEN LING er einn
af fremstu fiskifræðingum ver-
aldarinnar. Hann hefur starfað
að tækniaðstoð á vegum FAO
(Matvæla- og landbúnaðairstofn,-
unar Sameinuðu þjóðanna) í van
þróuðum löndum og miðlað
kunnáttu sinni víða, m.a. í Thai-
landi, á Ceylon og nú síðast í
Malajsíu. Starf emi hans hefur
leitt til þess, að nú eiga neyt-
endur í þessum löndum kost á
‘mun meira magni af fiski og
fleiri tégundum en nokkru sinni
fyrr. Dr. Ling er hins vegar ekki
sérlega mikið gefinn fyrir fisk
meti sjálfur. ^
Síðan Surtsey kom til sögunnar er óvíða betri að stæður til jarðfræðirannsókna en hér á landi.
MIMIIIlllllMMIIIlllMllllllMIIIIUIIIIIIIMlllllillllUJIIllMlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUIIII.UIMIIllllUlllllÚllUlllMlllllllllllllUIIMMIIIIIIIIIIllllUmmUIIIUIIIIllllHlllllllllllllllllllÍlíÍlllÍÍllÉlÍlÍrtÍÍlÍllHMlílílMllÍlllMÍllllMliÉníllÍlMlUímH^
g 8. des. 1964 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ