Sovétvinurinn - 01.01.1937, Side 15

[Sovétríkin 20 áral
um og næringarefnafræðilegum rannsóknarstofum
o. s. frv. - i ‘
í þessum mötuneytum eru oft stofur, sem selja
sérstaklega tilbúið fæði mönnum, er að áliti lækn-
is þarfnast sérstaks matarhæfis, vegna magasjúk-
dóma, berkla, nýrnasjúkdóma og annarra kvilla.
Á mötuneytunnm geta menn fengið sumar eða all-
ar máltíðir sinar eftir vild. Húsakynnin eru nú
víðast orðin góð; sumstaðar ágæt. Venjulega eru
smáborð fyrir 4—6, dúkuð hvítum líndúkum. Oft
eru borðin blómskreytt og á annan hátt reynt að
gera staðina sem vistlegasta.
I Moskva er starfandi skóli, sem hafði 1000 nem-
endur 1936 og er ætlað að mennta menn til að
taka að sér forstöðu þessara mötuneyta og annarra
svipaðra stofnana. Þetta er 5 ára vísindalegt nám
og er auk þess krafizt góðrar undirbúningsmennt-
unar, enda veltur mikið á, að vel hæfir menn hafi
á hendi stjórnina, og er hlutverk skólans, að búa
þá undir bæði heilsufræðilega og fjárhagslega Iilið
starfsins.
Með þessu öllu virðist vera fengin sú bezta trygg-
ing, sem fáanleg er, bæði fyrir heilnæmi og rétta
samsetningu fæðisins.
Viðvíkjandi fjárhagshliðinni hefir verið reiknað
út, hve mikið sparist í vinnu og eldsneyti, miðað
við heimamatreiðslu. 1927 var gert yfirlit yfir elds-
neytiseyðslu í ýmsum borgum frá júlí til septem-
ber, en þann tíma er hún næstum eingöngu vegna
eldunar, eins og gefur að skilja. Niðurstaðan var
sú, að venjuleg fjölskylda (4.36 manns) eyddi 9.20
rúblum. Árleg eldsneytis-útgjöld á mann vegna
heimasuðu vrðu þá 9 rúblur. Á mötuneytunum var
hún hinsvegar 4.1 rúbla á mann yfir árið.
Mönnnm reiknaðist til, að með heimasuðu þyrfti
1370 vinnustundir á dag til að matreiða handa
1000 manns, en aðeins 120 v.st. á mötuneytunum.
Enu er þess að geta, að tækni mötuneytanna hefir
stórum batnað, síðan þessi samanburður var gerður.
Áætlað var, að með gamla laginu færu 86.000
milljónir vinnustunda í matreiðslu, þvotta og barna-
gæzlu í öllum Sovétlýðveldunum. Þó gert væri ráð
fyrir 10 st. vinnudegi, þyrfti 25.(X>0.000 manna lil
að vinna þessi störf.
í Stórarússlandi einu voru 4,5 millj. sífellt vinn-
andi að matreiðslu í heimaliúsum. 1 mötuneytun-
um þarf aðeins % af þessum hópi. Þar mundu því
tæpar 3—4 millj. manna til að létta þjóðfélaginu
önnur störf, leita sér hvíldar og menntunar.
Ein lilið málsins er enn óskoðuð. Fellir fólkið
sig við þetta fvrirkomulag, eða vill það borða á
heimilum sinum, þó það kosti margfalda fyrirhöfn
og frelsi konunnar til að gefa sig við áhugamálum
sínum. Þessu getur reynslan ein endanlega svarað.
Hin öra þróun í áttina til mötuneytanna síðustu
ár gefur þó ákveðna bendingu. Þess má geta, að
stjórn landsins hefir ekki viljað grípa inn til að
örva þessa þróun með neinum beinum ráðstöfun-
um, vegna þess að þessi mál eru og verða að svo
miklu leyti einkamál hvers og eins.
(Aðalheimild: Men, Medicine and Food in the U.S.S.R.
by F. le Gros Clark B. A. and I.. Noel Brinton B. A.).
15