Alþýðublaðið - 16.02.1965, Blaðsíða 9

)27. Sam-
amót 1927-
tiandrit úr
Yfirbóka-
»fði viljaS
dingu, að.
r, að þeir
safnsins.
sæti átti í
þessu og
gæfu slíka
Ji verið at-
af mikils-
hvort við
t. d. Flat-
Sæmvmdar
frá þessu
var fram
ntáa þing-
kkum þess
íslenzkum
söfnum, sé
mþykkt, en
jafarnefnd-
un var í
ráðgjafar-
4rnanefnd-
i yrði gef-
í nefndina
i tilefni út
)an um ný
, er kæmu
erið í kön-
Samkvæmt
íslands að
, og stjórn
var rætt í
Sgúst 1936.
aáskólaráðs
l Sigurður
jóðs Einar
jlafur Lár-
m. Að öðru
en gerði
Oví folginn,
tti, lagaleg-
útaheimtar.
en hana er
iráðs. Með
öld afskipti
i. Og jafn-
Uan rétt til
báru fimm
Sveinsson,
ur Jónsson,
trsson, fram
s, að skora
irlaust upp
^firvöld um
, skjala og
umsöfnum
enningu ís-
r samþykkt
slenzku ráð-
,’einsson þar
n. ; Dönsku
n. En vegna
síðari heimsstyrjaldarinnar og hernáms'
Danmerkur og íslands féllu umræður um
málið niður.
Eftir endurreisn lýðveld-
is á íslandi árið 1944 voru
auðvitað upp teknar viðræður milli þjóð-
anna um ýmis efni. Á þessum fundum bar
vitanlega handritamálið á góma. Þá skýrðu
fulltrúar íslands frá því, að íslenzka ríkis-
stjórnin liti svo á, að endurheimt hand-
ritanna væri ,,en uadskillelig del af afvikl-
ingen af de to landes forbund”.Hafði Ólafur
Lárusson prófessor undirbúið málið fyrir
íslands hönd. Yar áherzla á það lögð, að
gagnkvæmur skilningur yrði að vera sá
grundvöllur, sem lausn málsins yrði reist á.
Samninganefnd Dana kvaðst ekki hafa lun-
boð til að ræða þetta mál, en gaf stjórn
sinni skýrslu um kröfur íslendinga.
Úr Jónsbók
1945-46
Þetta ár skipaði Danastjórn
nefnd sérfræðinga og stjórn-
málamanna til þess að gera tillögur um
handritamálið, og voru tilmæli þau, sem
frá var greint, tilefni þessa. Nokkrar um-
ræður höfðu orðið um málið. Hófust þær
með grein, sem Sigurður Nordal prófessor
' ritaði í Nordisk tidskrift 1946, en síðar
fjölluðu ýmsir um það bæði hér og í Dan-
mörku óg ráunar víðar.
Árið 1947 sendu 49 lýðskólastjórar
danskir ríkisstjórn Dana opið bréf, þar sem
þeir hvöttu til þess, ;með hliðsjón af sögu-
legum og siðferðilegum rökum, að íslend-
ingum yrði skilað handritunum. Fyrirsögn
bréfsins var „Giv Island sine Skatte til
bage.” Bréf þetta vakti mikla athygli og
hafði mikil áhrif í þá átt að vekja skiln-
ing á málstað íslendinga í Danmörku.
Nefndin, sem Danastjórn skip-
aði 1947, skilaði áliti þetta ár.
Hét það „Betænkning vedrþrende de i Dan-
mark beroende islandske haandskrifter og
museumsgenstahde.” Þetta er á ýmsan hátt
FYRRIHLUTI
gagnlegt rit, og er þar skýrt frá staðreynd-
um á eins hlutlægan hátt og við mátti bú-
ast. Nefndin skiptist í marga hópa, og
vildu sumir láta meira, aðrir minna af hendi
við íslendinga. Hér er ástæðulaust að rekja
þessar tillögur nánara. Þeir, sem um þær
vilja fræðast, geta leitað til nefndarálits-
ins sjálfs, sem út var gefið í bókarformi.
Sama ár skipuðu fslendingar prófessor
Sigurð Nordal sendiherra sinn í Kaup-
mannahöfn og lögðu með því áherzlu á, að
handritamálið og lausn þess skiptu mestu
um sambúð þjóðanna.
1U 1 Seint á þessu ári rituðu r.okkr-
* * ^ir danskir háskólakennarar á
móti því, að íslendingar fengju handritin.
Röksemdir voru meðal annars þær, að hand-
ritin væru ekki sérstaklega íslenzk, heldur
það, sem á dönsku nefnist „oldnordisk”
(hugtak, sem enginn skilur), en það átti að
sýna, að þau væru sameign Norðurlanda.
17. janúar - 8. febrúar héldu
Hafnarháskóli. Konungsbók-
hiaða og Þjóðminjasafnið danska sýningu á
íslenzkum handritum án þess aff greta þess,
aff þau væru íslenzk. í sýningarskránni
gátu þó tveir höfundar þess í greinum sín-
um, að handritin væru íslenzk, en vitan-
lega var það á þeirra eigin ábyrgð. Þess
var ekki getiff í dönskum blöðum, aff nafn
íslands hefffi veriff nefnt viff setningarat-
höfnina.
17 Sigurður Nordal hafði gott og
■ * «■/“ gagnlegt samband við danska
valdamenn, sem vildu leysa málið. Voru
þar fremstir í flokki Hans Hedtoft forsætis-
ráðherra og Julius Bomholt fræðslumála-
ráðherra.
Svo óheppilega vildi til, að tillögur þess-
ara mætu manna voru birtar í Politiken 5.
marz, áður en þær höfðu verið sendar ís-
lenzkum stjórnarvöldum Bjarni Benedikts-
son, þá menntamálaráðherra, hafði varað
við þessum tillögum, sem í meginatriðum
fólgnar voru í því, að handritin skyldu vera
sameign Dana og íslendinga og vísinda-
stofnanir í báðum löndum ynnu að rann-
sókn þeirra.
Málið var rætt á fundi í .Alþingi, og varð
niðurstaðan sú, að þetta gæti ekki orðið
„samkomulagsgrundvöllur til lausnar hand-
ritamálinu, þar sem slik sameign mundi
gersamlega brjóta í bága við þjóðartilfinn-
ingu íslendinga og skilning þeirra á hand-
ritamálinu og verða stöðugur ásteytingar-
steinn í sambuð þjóðanna.” Þar næst féll
málið niður um hríð. Sama ár gaf Bjarni
Gíslason rithöfundur út bók um handrita-
málið „De islandske hándskrifter stadig
aktuelle”, og var hún endurprentuð 1955.
N ý
sending af hinum
vinsælu ódýru
bílafeppum
í sérstaklega fallegu litavali.
SVIartelnn Einarsson & Co.
íbúðarhús frá Finnlandi
Útvega tilhöggvin íbúðarhús af ýmsum gerðum frá lieims
þekktum verksmiðjum í Finnlandi. t
. ’ .*) .
Jón Ó. Hjörleifsson
Viffskiptafræffingur
Sími: 32869.
Póst- og símstöðin
í Kópavogi vantar duglegan mann til ýmissa
starfa.
Nánari upplýsingar í síma 41141. frá kl. 9—18.
Stöðvarstjórinn.
Skrifstofumaður
glöggur og lipur óskast.
Skipaútgerð rtkisins.
EIGENDUR
Thames Trader vörubifreiða
Bedford vörubifreiða
Leyland vörubifreiða
JCB þungavinnutækfa
ATHUGIÐ:
Við erum einkaumboðsmenn á
, tSámnd íslandi fyrir SIMMS olíukerfi
og bjóðum yður þjónustu okk-
ar, sem framkvæmd er af sérmenntuðum
mönnum með nýjustu og fullkomnustít
tækjum Varahlutir í olíukerfi og hráolíur
fyrirliggjandi.
Einkaumboð á Islandi fyrir
BJÖRN & HALLDÓR h.f. i
J
Síðumúla 9. — Símar 36030 og 36930. ,,
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 16. febrúar 1965 $