Alþýðublaðið - 28.02.1965, Blaðsíða 7

Biðlað til jafnaðarmanna
FYRIR bæjar- og sveitarstjórnar-
kosningarnar á Ítalíu í haust lét
leiðtogi ítalskra kommúnista,
Luigi Longo, nokkur ummæli falla,
er gátu bent til þess, að flokkur
hans væri reiðubúinn til að gera
allmiklar tilslakanir í ’því skyni að
koma nánu samstarfi við sósíal-
ista og jafnaðarmenn. Longo
sagði meðal annars, að til mála
kæmi að flokkur hans skipti um
nafn.
Ummæli þessi voru túlkuð á
ýmsa vegu, enda getur hvað sem
er falizt í þeim, þar til foringi
hægri arms kommúnistaflokksins,
Amendola, birti grein í flokkstíma
ritinu „Rinascita”, þar sem hann
lagði beinlínis til, að nýr flokkur
yrði stofnaður.
Amendola lagði áherzlu á þaiJS,
að hann væri aðeins að hefja um-
KASTUÓS
ræður og að miklu máli skipti að
komizt yrði að niðurstöðu um,
hvernig ítalskir verkamenn gætu
bezt náð völdum. Verkamennirnir
gætu ekki sameinazt fyrir tilstilli
kommúnista eða jafnaðarmanna,
þar eð þeir hefðu ekki getað ræðzt
við undanfarin 50 ár. Amendola
vildi með öðrum stofnun nýs
flokks, sem hvorki yrði undir æg-
ishjálmi kommúnista né jafnaðar-
manna heldur stæði mitt' á milli.
Míkið uppnám
Greinin vakti mikið uppnám í
kommúnistaflokknum og hafði á-
hrif í Moskvu, þar sem henni var
svarað með annarri grein í „fræði-
riti” sovézka kommúnistaflokks-
ins, „Kommunist”. Þessi grein birt
ist síðan í febrúarhefti „Rinas-
cita’.
Sóvézka tímaritið leggur engan
dóm á kenningar Amendolas held-
ur lætur aðra um það, eins og oft
er gert, þegar kenningar um frá-
vik frá línunni koma fram. í þessu
tilviki var málinu vísað til tveggja
italskra kommúnistaforingja, Pie-
tro og Romano Ledda. Þeir hafna
öllum kenningum Amendolas af-
afdráttarlaust og ákveðið.
„Rinascita" hafnar hins vegar
ekki kenningunum, en núverandi
ritstjóri þess er Pajetta, sem tók
við þessu starfi af liinum látna
leiðtoga kommúnistaflokksins,
Palmiro Togliatti. Pajetta segir í
formála að greininni úr „Komm-
unist“, að .byltingarkenndar"
hugmyndir Amendolas séu vel
þess virði að um þær sé rætt.
Vert er að hafa í huga, að það
eru þrír menn sem nú ráða mestu
í ítalska kommúnistaflokknum.
Longo, Pajetta ritstjóri og Amen-
dola, sem kom þessum umræðum
af stað. Þetta kom greinilega fram
í forsetakosningunum í desember
s. 1. þegar Amendola studdi fram-
boð jafnaðarmannasins Saragat og
hlaut stuðning Pajetta og flokks-
ritaMns Longa. Ingrao og Alicata.
ritstjöri dagblaðsins „Unita”,
komst í minnihluta og hafa verið
í minnihluta síðan. Saragat var
kjörinn forseti eins og kunnugt er.
Slœmir fulltrúar
Ráðamenn í Moskvu virðast
heldur ekki hafa tekið ákveðna
afstöðu til endurskoðunarstefnu
Amendolas. ítölsk dagblað geta
þvert á móti birt úrdrátt úr sov-
ézka tímaritinu „Fyrir kommún-
isma og friði”, sem hefur birt frá-
sagnir af fundi í Moskvu, þar sem
ítalski kommúnistinn Lueiano
Gruppi sagði meðal annars:
— Um þrjátíu ára skeið höfum
við haldið fram þeirri skoðun okk-
ar, að jafnaðarmenn blekki verka
mannastéttina. Brýna nauðsyn
ætti að bera til að rannsaka nán-
ar, hvers vegna meirihluti verka-
manna hefur fylgt jafnaðarmönn-
um að málum við sum tækifæri.
Jafnaðarmönnum hefur óefað tek-
izt að knýja fram kröfur verka-
lýðsstéttarinnar, þegar þannig
hefur verið ástatt, að vísa með mót
sagnakenndum og undarlegum
hætti, um leið og kommúnistum
hefur ekki tekizt að vera áhrifa-
ríkis fulltrúar verkalýðsstéttar-
innar.
Luciano Gruppi gagnrýnir
ítalska sósíalista, en segir jafn-
framt, að sósíalistar hafi tekið
frumkvæðið og hafi það haft já-
kvæðan árangur í för með sér í
valdatíð núverandi samsteypu-
stjórnar. Og Gruppi bætir við:
— Við kommúnistar reynum að
koma á samstarfi, sem einnig á
að ná til jafnaðarmannaflokks Sa-
ragats, Lýðveldisflokksins og fraiú
faraafla kaþólska flokksins.
Hvaða dóm er hægt að leggja á
þetta?
LUIGI LONGO — skipt um nafn?
ítölsk blöð telja sig geta fundið
svarið í „Pravda“, þar sem birzt
hafa greinar í þessum mánuði með
greinilegri „endurskoðunarvið-
horfi' til jafnaðarmanna Evrópu.
Talið er, að greinum þessum sé
einkum beint til ítala. „Pravda"
segir m. a.:
— Að undanförnu hefur orðið
vart stefnubreytingar meðal evr-
ópskra jafnaðarmanna. Tilhneig-
inga hefur orðið vart í átt til hug-
myndafræðilegrar og póiitískrar
sjálfstjórnar, endurfæðingar hins
sósíalistíska anda. Vinstri armar
flokkanna knýja sterkt á, og í ein-
stökum flokkum eiga sér stað
breytingar, sem hafa raunverulegt
gildi. Kosningarnar á Ítalíu, í Bret
landi, Sviþjóð og Danmörku sýna
að okkar dómi greinilegan straum
til vinstri. Og finna má sósíalista,
sem eru fúsari en áður til sam-
starfs við kommúnista, bæði í ut-
anríkis- og innanríkismálum og
einkum í málum er varða stríð og
frið. Hin sögulega þróun hefur
breytt mörgu af því, sem áður að»
skildi kommúnista og jafnaðar-
menn, þar eð hinir síðarnefndu
tóku áður fyrr borgaralega af-
stöðu.
f
,Samvinnufúsir4
„Pravda” heldur áfram:
Það er augljóst mál, að breyt-
ingar þær, sem orðið hafa í heimin
um fyrir atbeina sósíalista, leiða
til þess, að kommúnistar breyta
einnig nokkrum sjónarmiðum sín-
um til ástands þess, sem nú ríkir.
Eins og kunnugt er, hafa komm-
unistar nú aðra skoðun að því er
snertir starf jafnaðarmanna og
leiðina til sósíalismans í kapítal-
istalöndum. Þessi endurskoðun
hófst á 8. þingi Kominterns, en
þróuninni var ekki haldið áfram.
Seinna stöðvaðist' hún vegna
kalda stríðsins og persónudýrkun-
arinnar. Ráðstefnurnar með
bræðraflokkunum 1957 og 1960 og
20. og 22. þing sovézka kommún-
istaflokksins (1956 og 1961) út-
rýmdu að lokum sértrúarskoðun-
unum sem kreddubundnum arfi
fortíðarinnar.
Og „Pravda“ bætir við:
— Kommúnistar veita því at-
hygli, að jafnaðarmenp hafa djúp-
ar og hefðbundnar rætur í vest-
rænni verkalýðshreyfingu og að
þeir eru fulltrúar milcilvægs afls,
sem ekki má hiklaust skýrgreina
„fimmtu nýlendu borgarastéttar-
innar”. Undir vissum kringum-
stæðum hafa jafnaðarmenn túlk-
að markmið verkalýðsstéttarinnar
og forysta þeirra hefur haft já-
kvæðan árangur í för með sér í
þágu verkalýðsins.
„Pravda“ bætir við, að sovézki
kommúnistaflokkurinn vilji gera
allt sem í hans valdi stendur til að
koma á bættum og vinsamlegri
samskiptum við sósíalistaflokkana,
en góður vilji beggja aðila sé skil-
yrði þess.
Carsten Middelthon.
Tvennir sinfóníuhljómleikar
TÍUNDU tónleikar Sinfóníunn-
ar voru haldnir í Háskólabíói 18.
feb. s. 1. og var þeim stjórnað af
einhentum Buketoff. Eins og öll-
um landslýð mun nú vera kunn-
ugt varð bljómsveitarstjórinn
fyrir því slysi að’ brjóta eða
bráka hægri handlegginn á
hljómsveitai-æfingu. Buketoff var
því mættur með téðan handlegg
í hvítum trefjum. En hefði ekki
verið viðkunnanlegra, í tilefni
af þessu áfalli, að hengja hand-
legginn í svartan fatla? Slag-
tækni Buketoffs hefui- hingað til
ekki reynst sérlega góð og má
hann vart við því að missa betri
helming stjórntækja sinna og
kom það alloft í ljós á þessum
tónleikum.
Tónleikarnir hófust á Vatna-
svítunni eftir Handel og var
flutningurinn mjög' misjafn og í
heild misheppnaður. Hægu þætt-
irnir voru þó all þokkalega leikn-
ir, en hraðari þættirnir voru í
molum. Á tónleikum þessum
hefði Buketoff gert réttast í þvi
að einbeita sér að nákvæmum
taktslætti í stað þeirra óná-
kvæmu sveiflna sem hann hefur
tileinkað sér. í efnisskrá tón-
leikanna er þess getið að sterk-
ar líkur séu fyrir því að celló-
konsert sé eftir Haydn sem hér
var fluttur, sé alls ekki eftir
hann, heldur eftir samtíða mann

I
C7P
hans; cellóleikarann Anton
Kraft. Þessi þjóðsaga er nú
reyndar löngu dauð, enda hafa
aldrei fundist neinar sannanir
fyrir því að konsertinn sé ekki
rétt feðraður. Einar Vigfússon
fór með einleikshlutverkið og
var leikur hans nokkuð misjafn.
Bezt tókst honum upp í hæga
þættinum, en all mikilla ósam-
stöðu gætti í hinum liraðari og
tel ég ekki ástæðu til að vera
margorður um ástæðuna. Sein-
asta verkið á tónleikum þessum
var Slnfónía nr. 2 eftir Alexan-
der Borodin. Þessi dramatíska
tónsmíð er þannig úr garði gerð
að hún heimtar nákvæmnisvinnu,
bæði af stjórnanda og hljóðfæra
ieikurum. Þ\ú var ekki hægt að
gera sér miklar vonir um að
flutningurinn að þessu sinni yrði
neinum til sóma. Svo varð held-
ur ekki. Af hinum fjórum þátt-
nm verksins var hægi þátturinn
sá eini sem rann áfellulítill í
gegn, ef ég má leyfa mér að taka
þannig til orða. Scherzóið varð
að einskonar grínstykki og ein-
staklingsframtak hljóðfæraleikar
anna var mikils ráðandi í sein-
asta þættinum og ekki varð það
verkinu fremur til góðs en
stjórn Buketoffs.
Sinfóníuhljómsveitin hélt auka
tónleika þ. 24. feb. s. 1. og voru
þeir undir stjórn Igors Buketoff.
Tónleikar þessir voru í stíl við
hina svo nefndu „Pop" konserta
í Bandaríkjunum, en á slíkum
tónleikum er flutt svokölluð „létt
klassísk tónlist. Tónleikum þess-
um er einkum ætlað að ná til
þess fólks sem ekki er gefið fyrir
hina „þungu klassík”, svo og til
þeirra sem telja sig utangátta á
venjulegum tónleikum hljóm-
sveitarinnar. Þessi starfsemi
hljómsveitarinnar er sannarlega
þakkar verð og ættu slíkir tón-
leikar að vera fastur liður í
starfsskrá hennar. Vel má vera
að tónleikar af þessu tagi geti
opnað eyru margra fyrir mismun
andi tónlist og gert þá að stöð-
ugum neytendum þeirrar marg-
víslegu tónlistar sem hljómsveit-
in og aðrir hafa hér upp á að
bjóða. Mér er ekki kunnugt \Hn
að neinum hafi tekist að draga
ákveðna og algilda markalínu
milli léttrar og þungrar tónlist-
ar, svo vtgurinn verður að telj-
ast all greiðfær hverjum þeim
sem kýs að ganga hann. Fagur-
fræðilega séð er tónlist, og ailt
sem því nafni er nefnt, fjarska
afstætt fyrirbrigði og ekki er
gerlegt að framkvæma neitt
gæðamat á því sem algilt gæti
talizt. Smekkur manna og aðrir
eiginleikar leitast við að skipta
tónlist í tvo andstæða flokka
undir ýmsum nöfnum: tónlistin
Framh. á 10. síðu.;
ALÞÝÐUBIAÐIÐ — 28. febrúar 1965 7