Alþýðublaðið - 15.08.1965, Blaðsíða 8

Alþýðublaðið - 15.08.1965, Blaðsíða 8
i t i ‘ t i i I í I f } f f Verðbólga veldur Krag erfiðleikum VERÐBÓLGA veldur dönsku stjórninni miklum erfiðleikum. Framfærslukostnaðurinn hefur aukizt og vísitalan er nú 112 stig miðað við 100 í janúar 1963. Vísi- töluhækkunin stafar af launa- hækkunum verkamanna og opin- berra starfsmanna og útgjöldum til félagsmála, er nema 8400 millj- ónum ísl. króna og mun þetta enn auka verðbólguna. Minnihlutastjórn jafnaðar- manna er því í erfiðri aðstöðu, því að hinn nýi leíðtogi Vinstri flokksins, stærsta andstöðuflokks stjórnarinnar, Poul Hartling, er staðráðinn í að fella hana. Hann hefur átt í viðræðum við aðra flokksleiðtoga og reynt að fá þá til að neyða stjórnina til að segja af sér. POUL HARLING: fellir hann stjórnina? Hartling hefur farið þess á leit við Róttæka flokkinn, sem hefur mikil áhrif þótt lítill sé, að gera grein fyrir skilyrðum, er hann mundi setja fyrir stuðningi við Vinstri flokkinn. Róttæki flokk- urinn mun bráðlega svara Hart- ling. Róttækir hafa stutt stjórn Jens Otto Krags, en síðustu verð hækkanirnar hafa valdið óróa í flokknum, sem telur sig alltaf hafa tapað á samvinnu við jafnað- armenn. Stjórn Krags hefur aðeins eins atkvæðis meirihluta á þingi, og ef andstöðuflokkar stjórnarinnar á- kveða að taka höndum saman kann svo að fara að Krag verði annað hvort að efna til nýrra kosninga, þótt tíminn sé óhentug- ur fyrir jafnaðarmenn, eða fá stjórnartaumana í hendur Vinstri flokknum ef Hartling tekst að afla sér nógu mikils fylgis. ★ Skattaumbætur Margt er komið undir því hvort Krag tekst að fá meirihluta við tillögur sínar um breytingar á skattakerfinu, sem ætlazt er til að þingið fjalli um á aukafund- um í næsta mánuði. Stjómin hef- ur lagt til að gerðar verði breyt- ingar á óbeinum sköttum þannig að núgildandi veltuskattur („gros- omsen”) verði lagður niður og svokallaður verðaukaskattur („meromsen” eða „momsen") inn- leiddur í staðinn. Verðaukaskatt- urinn á að færa stjóminni meiri tekjur en veltuskatturinn og draga úr halla á fjárlögum. Nýi skatturinn á að taka gildi 1. janú- ar n. k. En óvíst er talið, hvort skatta- umbæturnar nái fram að ganga. Látnar hafa verið í ljós efasemd- ir um, hvort unnt verði að fjalla nógu rækilega um málið á þeim KASTLJÓ stutta tíma, sem er til stefnu, þ. e. áður en þing kemur saman í október. í umfangsmiklum um- ræðum um skattamál, sem fram fóru á þingi í vor og lauk með því að lagðir vora á nýir skattar, bentu ummæli stjórnmálamanna til þess, að menn úr öllum flokk- um væru hlynntir verðaukaskatt- inum. En síðan hafa bæði Vinstri flokkurinn og íhaldsflokkurinn látið í ljós efasemdir. Þeir vilja bíða og sjá hverju fram vindur og að ekki verið rasað um ráð fram. Þeir telja, að ekki sé unnt að framfylgja eins umfangsmikl- um umbótum í skattamálum og stjórnin hefur á prjónunum á þeim stutta tíma, sem hún tiltek- ur. Þó telja ýmsir, að meirihluti muni fást við áformin um verð- aukaskattinn á septemberþing- inu, og er þá gert ráð fyrir sam- stöðu „þríhyrningsins“ svonefnda, þ. e. jafnaðarmanna, róttækra og hinna tveggja klofningsmanna úr Vinstri flokknum. En einn helzti leiðtogi Róttæka flokksins, Hilm- ar Baunsgaard, hefur sagt, að vegna hins nauma meirihluta stjórnarinnar megi ekki koma á svo róttækum breytingum á skatta kerfinu. Þetta túlkar blaðið „In- formation” þannig, að hér eftir sé mjög vafasamt að gera ráð fyrin samstöðu „þríhyrningsins og að róttækir muni að minnsta kosti ekki stuðla að því að verðauka- skattinum verði komið á. ★ Aðrir möguleikar Vakið hefur athygli, að málgagn verkalýðssambandsins, „Lön og Virke', hefur haldið því fram í forystugrein, að tillögur stjórnar- innar séu svo umfangsmiklar og flóknar að áhættusamt væri að framkvæma umbæturnar á þeim stutta tíma, sem hefur verið til- greindur. Blaðið telur hyggilegra, að komið verði á smásöluskatti og að stjórnirini beri einnig að at- huga aðra möguleika. Síðan hefur forseti verkalýðs- sambandsins, Eiler Jensen, lagt á það áherzlu í „Aktuelt”, að miklu máli skipti fyrir verkalýðs- sambandið í sambandi við verð- aukaskattinn, ef jafnframt væri mögulegt að veita launalágu fólki skattaívilnanir og veita félagsleg hlunnindi. Að öðrum kosti geti verkalýðssambandið ekki fallizt á verðaukaskattinn. Spurningin um jafnhliða lækk- un á beínum sköttum og form slíkrar skattalækkunar snertir hina pólitísku hlið vandamálsins og í svipinn getur enginn neitt um það sagt hvort þingnefnd sú, sem tekur aftur til starfa 17. á- gúst, getur fundið málamiðlunar- lausn. ★ Deilt um vísitölu. Verðaukaskatturinn er því enn á umræðustigi, en í Danmörku eru verðhækkanir helzta umræðuefni manna. Verðhækkanirnar hafa leitt til þess, að launþegum hefur verið veitt svokölluð dýrtíðarupp- bót. Þetta hefur orðið til þess, að borgaraflokkarnir hafa gagnrýnt vísitölukerfið, sem þeir segja að sé undirrót verðbólgunnar. Þessu svarar forseti verkalýðs sambandsins því til, að dýrtíðar- uppbótin komi í kjölfar verðhækk ana, sem þegar hafi átt sér stað, og að hið sjálfvirka vísitölukerfi valdi ekki í sjálfu sér verðbólgu. Vísitalan verndi heldur ekki að öllu leyti launþegana. Hins vegar hefði verkalýðshreyfingin kosið, að tekizt hefði að halda verðlag- JENS OTTO KRAG: samkomulag í liaust? inu svo í skefjum að uppbætur hefðu ekki verið nauðsynlegar. Eiler Jensen sagði, að æskilegt væri að koma á traustu verðlags- og hagnaðareftirliti svipuðu því og fólst í hinni svokölluðu allsherj arlausn á sínum tíma. Krag forsætisráðherra hefur látið svo um mælt um vísitöluna, að launahækkun sú, sem af henni leiðir, sýni glögglega þörfina á að dregið veðri úr þenslu og kom- ið verði í veg fyrir að eftirspurn aukist.. Hann mun bjóða fulltrúum vinnuveitenda og launþega til fundar við sig til að ræða efna- hagsstefnuna í heUd áður en þigg kemur saman í september. g 15. ágúst 1965 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.