Alþýðublaðið - 26.09.1965, Qupperneq 4

Á

Rltstjórar: Gylfl Gröndal (áb.) og Benedikt Gröndal. — Ritstjórnarfull-
trúl: Eiður Guðnason. — Simars 14900 - 14903 — Auglýsingasími: 14906.
ASsctur: Alþýðuhúsið við Hverfisgötu, Reykjavik. — Prentsmiðja Alþýðu-
blaðsins. — Askriftargjald kr. 80.00. — I lausasölu kr. 5.00 eintakið.
Utgefandi: Alþýðuflokkurinn.
TVÍBURAR
VARLA LÍÐUR svo ivika, að ekki komi upp nýtt
smyglmál hér á landi. Áfengi og tóbak finnst í skip-
um. Danskt nautakjöt og amerískir kjúklingar finn-
ast í frystigeymslum matvöruverzlana. Og heyrzt
hefur, að jafnvel íslenzku smjöri sé smyglað aftur til
landsins og þyki góður bisniss.
Enda þótt smyglið sé efst á baugi, hafa menn ekki
gleymt hinum tvíburanum, skattsivikunum. Enn
sýndu skattskrár á liðnu sumri, hvílíkt óréttlæti við
igengst, þegar stórefnaðir lúxusmenn sieppa nálega
'alveg við opinber gjöld, en þrælar hins opinbera
(greiða þriðju hiverja krónu aftur í ríkiskassann.
Alþýðuflokkurinn hefur innan ríkisstjórnarinnar
gert kröfu um stóraukna baráttu gegn skattsvikum,
og fengið því til leiðar komið, að sett var upp skatt-
eftirlitsdeild. Á síðasta þingi var lögum um deildina
enn breytt í þá átt að auka vald hennar og gera henni
iéttara að hafa hendur í hári þeirra, sem sivíkja sam-
félagið á þessu sviði.
Alþingi ákvað að veita þeim mönnum frest og náð
un, sem vildu sjálfir gera hreint fyrir isínum dyrum
og byrja skattgreiðslur á nýjum og heiðarlegum
grundvelli. Þessi frestur ivar hváð söluskatt snertir
aðeins einn mánuður og er ekki vitað til, að nokkur
isöluskattsþjófur hafi gefið sig fram og lofað bót og
betrun. Baráttan við söluskattssvindiið heldur nú á-
fram af fullum krafti, en einstaklingar hafa enn
mokkurn frest til að gefa sig fram til að leiðrétta
tekju- og eignaskatta.
Þessi náðun fyrir iðrun byggist á þeirri skynsam-
legu afstöðu meirihluta Alþingis, að leggja meginá-
herzlu á heiðarlegar skattgreiðslur í framtíðinni, en
til þess þurfa sumir að 'geta gert fortíðina upp. Mál
þessi eru öll þannig vaxin, að kallast mundi mikill
árangur, ef meira réttlæti yrði í framkvæmd skatt-
fagningar í framtíðinni, en verið hefur hingað til. -
RÚSSAR
RÚSSAR eru teknir að flytja út Íslandssíld, sem
þeir hafa veitt hér við land. Þetta eru slæm tíðindi
fyrir íslendinga, þar eð Rússar hafa sjálfir keypt af
okkur mikið magn síldar, og verður erfitt að finna
annan markað í þeirra stað, ekki sízt ef þeir gerast
sjálfir keppinautar okkar.
Sovétríkin hafa lagt gífarlega áherzlu á uppbygg
ingu fiskiflota á Atlantshafi og fiskiðnaðar í sam-
bandi ivið hann. Það gera þau án efa bæði af hernað
arlegum og efnahagslegum ástæðum. Hvað sem því
líður, er hætt við, að sú stefna þeirra geti valdið ís-
'lendingum erfiðleikum.
4 26. sept. 1965 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Husqvarna
Husqvarna
-eídaveUn er ómissandi í
hverju nútíma eldhúsi — þar fer saman nýtízku-
legt útlit og allt það, sem tækni nútímans getur
gert til þess, að matargerðin verði húsmóðurinni
auðveld og ánægjuleg. Husqvarna-eldavélar fást
bæði sambyggðar og með sérbyggðum bökunar-
ofni.
Leiðarvísir á íslenzku, ásamt fjölda matarupp-
skrifta fylgir.
GUNNAR A8GEIRSS0N H. F.
SUÐURLANDSBRAUT 16 — SIMI 35200.
Byggingar yfir bókasöfn
orðin aðkallandi
Á ÞESSU ÁRI eru sextíu ár
liðin frá því, er Hannes Hafstein
ráðherra bar á alþingi fram frum
varp til laga um stofnun bygging
arsjóðs og byggingu opinberra
bygginga. En 6. gr. frumvarpsins
heimilaði stjórninni að byggja
bókasafnsbyggingu úr steini fyrir
160 þús. krónur, svo stóra, að
nægði Landsbókasafni og lands
skjalasafni í 50 — 60 ár, en hýsti
jafnframt hin önnur söfn landsins
meðan húsrúm leyfði.
Frumvarp þetta er fyrir margra
hluta sakir merkilegt. Það sýnir
að Hannes Hafstein og alþingi
töldu byggingu slíks húss meðal
brýnustu nauðsynja og reistu það
af þeim stórhug, sem raun ber
vifcni.
En fyrst aldamótakynslóðin taldi
sér í fátækt sinni fært að byggja
slíkt hús sem Safnhúsið, hve miklu
fremur ættum vér, sem nú erum
uppi, ekki geta leyst þann vanda,
er nú steðjar að fyrrnefndum stofn
unum, ef vér einungis snúum oss
markvisst að lausn hans. Einn
mesti vandinn er sem kunnugt
er, þrengsli þau er söfnin búa við
og verður hér einkum rætt um
ástand Landsbókasafns í því efni.
Vér skulum fyrst til fróðleiks
rifja upp eftirfarandi ummæli
Jóns Jakobssonar landsbókavarð
ar í minningarriti hans um aldar
sögu safnsins (1818—1918, en þar
greínir hann frá efni bréfs, er hann
sendi stjórnarráðinu 30. okt. 1916.
Jón segir svo m.a.: „Loks var
þess getið í erindinu, að herbergi
það, sem safnið hefði á leigu í húsi
bæjarfógeta Jóns Magnússonar,
væri nú fullt orðið af bókum og
ekki sjáanlegt hvar komið yrði
fyrir ritauka safnsins framvegis, éf
Náttúrugripasafnið og Þjóðminja-
safnið — annaðhvort eða bæði —
yrðu ekki bráðlega látin hverfa
úr bókhlöðunni."
Þegar vér minnumst þess, að
Þjóðminjasafnið var ekki flutt úr
SafnhúSinu fyrr en í árslok 1950
og Náttúrugripasafnið þraukaði
þar til haustsins 1960, er sízt að
undra þótt- eftirmenn Jóns Jakobs
sonar hafi allir sem einn kvartað
sáran undan þrengslunum og hvatt
til róttækra aðgerða. Guðmundur-
Finnbogason hreyfði því þegar í
Morgunblaðinu 27. júlí 1941, að
reisa þyrfti nýtt hús yfir Lands-
bókasafn og Þjóðskjalasafn, og
lagði til að það yrði gert á liáskóla
lóðinni, því að í rauninni væri
fjarstæða að hafa tvö vísindaleg
bókasöfn í Reykjavík. Háskólinn
hefði með því móti fyrir sig þær
bækur, sem hann þyrfti jafnan að
hafa tiltækar, en ætti jafnframt
beinan aðgang að liinu, sem til
viðbótar þvrfti livert sinn. Þess
yrði og betur gætt, að ekki yrðu
kevnt tvö e'ntök af neinu verki,
nema brýn nauðsyn bæri til.
Þessi hugmynd var vakin að
nýju í tillögu þeirri til þingsálykt
unar um sameining Landsbóka
safns og Háskólabókasafns, er sam
þykkt var á alþingi vorið 1957 og
birt var í árbók safnsins 1955—56
ásamt greinargerð bókasafnsnefnd
ar. Formaður hennar var Þorkell
Jóhannesson, en hann hafði í Rita
skrá 1943 kveðið mjög fast að
orði um liúsnæðisvandræðin.
Óþarft er að rifja hér upp hug
leiðingar og tillögur Finns Sig-
mundssönar um þessi mál. Hann
hefur rætt þau rækilega í þessu
riti og bent á ýmis úrræði, enda
enginn kunnugri málefnum safns
ins en hann eftir 35 ára starf í
þágu þess.
Eins og nú standa sakir, virðasfc
tvær leiðir helztar í safnamálun
um. Hin fyrri og skörulegri er
sú að byggja eitt myndarlegt hús
yfir Landsbókasafn, Háskólabóka
safn og Þjóðskjalasafn, og yrði
það eflaust sú lausn, er borgaði
sig bezt, þegar til lengdar léti.
Reisa mætti slíka byggingu í áföng
um, því að hægt væri að geyma
áfram í núverandi geymslum safn
anna þann hluta bóka og skjala
er minnst hreyfing er á. Nýju safna
húsi yrði að velja hinn bezta stað
og ætla því svo mikið landrými, að
Framhald á 10. síðu.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO"
ÁRBÓK LANDSBÓKASAFNSINS 1964 er fyrir nokkru kom
in út. í yfirlitsgrein um málefni safnsins, sem Finnbogi Guð-
mundsson landsbókavörður ritar, ræðir hann meðal annars
byggingamál. Bendir hann á, live aðkallandi sé að byggja yf-
ir Landsbókasafn, Háskólabókasafn og Þjóðskjalasafn, og fjall
ar um ýmsar leiðir til lausnar því máli. Alþýðublaðið birtir
þennan þátt árbókarinnar hér sem heild.
Ioooooooooooooooooooooooooooooooo