Alþýðublaðið - 23.12.1965, Blaðsíða 16

Tíminn hefur reiknað út,
að jólamaturinn kosti 5000
krónur. Ja, dýrt er drottins
orðið, það má nú segja.
, í tíu ár hefur kallinn ver
ið með öllu iráðalaus og ekki
'haft hugmynd um hvað hann
' ætti að gefa kellingunni í
. jólagjöf, Og á Þorláksmessu
þegar hann er farinn að ör
vænta og búinn að fá sér
einn, fær hann alltaf sömu
l hugmyndina: náttkjól. Og
' nýtt ár héfst alltaf eins hjá
kellingunni: Hún þarf að
skipta náttkjólnum. . .
FÁAR SKÁLDSÖGUR hafa vak-
ið jafn mikla athygli og nýútkom-
in skáldsaga ungs höfundar, Eymd
arlíf. Alls konar kjaftæði og kvik-
sögur hafa farið eins og eldur í
sinu um borgina síðan bókin kom
út: Sagan á ekki að vera annað en
samfellt níð um ýmsa fyrrverandi
samstarfsmenn höfundar, hag-
lega samansettar slúðursögur, per
sónusköpunin í því einu fólgin
að breyta nöfnum, atburðir og at-
vikalýsingar sannir viðburðir, mið
ur fagrir, sem nýlega hafa gerzt.
Ýmsir ritdómarar hafa gefið þess-
um sögusögnum byr undir báða
vængi, en þeir hafa sumir hverjir
hreinlega spýtt galli. . Mun langt
síðan bókmenntapáfar og slefber
ar hafa lagzt á eitt til að kæfa
skáldverk í fæðingu.
Við snerum okkur í tilefni af
þésjsu til höfundarins til a'ð
kynnast áliti hans á þeim geðofsa
og úlfáþýt, sem bókin hefur vald-
ið. Honum fórust meðal annars
oi-ð á þessa leið:
— Auðvitað hefur sagan fyrir-
myndir. Það er ekki hægt að skriffi
skáldsögu án þess að hafa ein-
hverjar fyrirmyndir, en það er
ekki hlutverk skáldsagna að fást
við staðreyndir, það er verkefni
sagnfræðinnar. Sagnfræðin er
nefnilega eins og uppstoppaður
lirafn, en skáldsagan er hrafn á
flugi.
Annars er ekkert að marka, þótt
^jtdómararnir okkar ! þafi farið
heldur slæmum orðum um bók-
ina. Þeir vita að þeir gætu aldrei
skrifað annað eins snilldarverk
sjálfir og þessi bók mín er, enda
er slíkt ekki á færi nokkurs manns
nema mín, og þess vegna fyllast
þeir öfund og skrifa dóma sína
af svo glórulausu ofstæki, að þeir
missa ritdómaraæruna fyrir vikið,
hafi liún þá einliver verið. Mér er
t.d. vel kunnugt um það, að þeir
rottuðu sig saman og héldu með
sér deleriumfund að |næturþeli
til að ræða um þessa bók og leggja
sameiginlegan grundvöll að þeim
ofsóknum, sem ég hef orðið fyrir,
og á þessum fundi stæltu þeir
hver annan upp og lögðust á eitt
um að níða bókina. Hins vegar
tekst þeim ekki betur en svo að
rangfærslurnar og mótsagnirnar
vaða uppi í öllu, sem þeir skrifa,
enda eru þetta heldur ógreindir
menn og fram úr hófi illa innrætt-
ir. Þeir virðast t.d. alls ekki hafa
skilið söguna, ef þeir halda að
snillda’'verk eins og þetta eigi að
lilíta einhverjum lögmálum, sem
gilda um miðlungsverkin. Snilld
arverk hljóta að vera sjálfum sér
lögmál.
Þá hefur það vakið undarlega
öfund, að aðalsögupersóna sög-
unnar skuli njóta einhverrar kven
hylli. Mér finnst það þó satt að
segja lágmark, að 4 konur í 40
þúsund kvenna borg skuli geta
liugsað sér að hafa eitthvert sam
neyti við söguhetjuna. En hérna
kemur til öfund kreppusagnahöf
unda, sem í æsku fengu orð fyrir
að vera náttúrumiklir, en nú farnir
að efast um sinn eigin pótens. Það
er heldur ekkert titökumál, þótt
söguhetjan sé látin vera fjölgáfað
glæsimenni. Þessi aðalpersóna er
að (sjálfsögðu sniðin eftir mér
sjálfum, og þess vegna er alls ekki
hægt að lýsa henni öðruvísi. Það
vita allir, að sjálfur er ég fjölgáf-
að glæsimenni og það væri óheið
arlegt, ef staðgengill minn í sög
unni væri það ekki líka.
En ég þarf annars ekki að vera
að f jölyrða um þetta. Ritdómararn
ir dæma sig sjálfir með skrifum
sínum. Þeir ráðast með offorsi
á snilldarverk mitt, af því að þeir
finna til vanmáttar gagnvart mér,
sem stend þeim svo langtum fram
ar að andlegu atgervi og líkamlegu
raunar líka, eins og bezt kemur
fram í þeirri öfund, sem kven
hyllj söguhetjunnar hefur skapað
Eins og öll snilldarverk sprengir
þessi bók af sér allar formúlur um
það hvernig bók éigi að vera,
en þessir blessaðir ritdómarar sjá
hins vegar ekkert nema formúlurn
ar sínar, og þegar þeir rekast
á skáldsögu, sem sprengir formúl
urnar reyna þeir að troða henni
inn í formúlurnar aftur, en það
®r bara ekki hægt, það er eins
og að reyna að troða einhverri
vitsmunagetu inn í hausinn á þeim
sjálfum.
Ég vil aðeins að endingu taka
þetta fram: Ég hika ekki við að
fullyrða, að bókin mín sé merki
legasta bókmenntaverk, sem lief
ur verið sett saman á þessari öld.
ef ekki frá upphafi vega. Hins
vegar hefur borið á tregðu manna
til að viðurkenna snilldina, enda
er hún kannski engum eins vel
ljós og mér sjálfum, því að auðvit
hef ég mesta og bezta dómgreind
til að meta verkið, þótt ekki væri
af öðru en því, hye langtum fram
ar ég stend öðrum mönnum að
gáfum og vitsmunaþroska og skiln
ingi.
cx>oo oooooooooooooooooooooooooooo*
Jólasveinar einn frá átta.
Kátt er um jólin, koma þau enn.
Að völdum sitja á ísla(ndi viðreisnarmenn.
Að völdum sitja kappar, sem virða sín heit.
Hvergi finnst nein djarfari sjö manna sveit.
Hvergi finnst nein ríkisstjórn vönduð jafn vel.
Hann Bjami fór í sumar til Israel.
Hann Bjami hafði áður í Ameríku gist,
farið upp i stiga og forsetann kysst,
farið upp um sveitir með mildi og magt,
Hafstein hefur bandóðan bjöm að velli lagt.
Hafstein er sem ráðherra röggsamur mjög,
gallalaust hann framkvæmir guðs og manna lög.
Gallalaus er Emil við utanríkismál,
leiðir hann Krata af lífi og sál,
leiðir hann Ihaldið með Eggert sér við hlið,
sendir landsins aflaklær út á fiskimið.
Sendir út til Afríku saltfisk og skreið.
Maðurinn er lærður á múrsleif og skeið.
Maðiu’ einn við landbúanað lengst hefur átt,
hann Ingólfur á HeUu, við alla menn í sátt.
Hann Ingólfur er bændanna bjargvættur enn.
Gylfi er í fýlu við framsóknarmenn.
Gylfi hefur á margan hlut gjörva hönd lagt.
Bankar keyptu Skarðsbók og skenktu hans rnagt.
Bankar sýna fræðum landsins fagurt hugarþel.
Loks verður að geta um Magjnús á Mel.
Loks verður að geta um ljúflinginn þann,
enginn er á fjármuni jafn fastheldinn og hann.
Enginn er um jólin með æðru og sultarvæl.
Yiðreisnin er lífseig — og verið þið sæl.
Kankvís. y
0
->0000000000000000000000000000000