Vísir - 18.03.1960, Blaðsíða 4

VfSIB
Föstudaginn 18. marz 1960
Flu§ferðir Loftleiða, eru
AS þyrnir í auga.
Vinnur það gegn því, að ísland fái hiiðstæð
réttindi og það sjálft vill fá á meginlandinu.
Viðræður um lendingarrétt íslands
í Svíþjóð og Noregi fyrir dyrum.
„Höires pressebyrá" hefur
sent eftirfarandi yfirlitsgrein
til um 50 blaða:
„Enginn veit enn hver verður
niðurstaðan af samkomulags-
umleitunum milli Vestur-
Þýzkalands og Norðurlanda um
flugsamgöngur. Seinasti leikur
SAS á taflborðinu, að bjóða
samstarf milli Lufthansa og
SAS, hefur vakið nokkra undr-
un í V estur-Þýzkalandi, en
sennilega er þetta tilboð nú til
athugunar þar.
Það, sem menn verða að gera
sér ljóst í þessu máli, að ekki
er við Vestur-Þýzkaland eitt að
eiga, því að Lufthansa er í hinu
svonefnda Loftferðabandalagi
(Air-Union), og það er ekkert
leyndarmál, að frá Frakklandi,
Ítalíu og Belgíu hefur verið lagt
fast að Vestur-Þýzkalandi í
þessu máli, öll félögin í banda-
laginu líta á SAS sem hættu-
legan kappinaut, og þau sjá sér
öll hag í því að þoka SAS burt
að meira eða minna leyti af
þýzkum markaði.
Undrunin í
Vestur-Þýzkalandi
, stafar sjálfsagt af því, að því
er ráðið verður af þýzkum
blöðum, að menn geta ekki gert
sér grein fyrir hvað SAS hyggst
fyrir. Er þetta tilraun til að
komast inn í Air-Union, eða til
þess að fá Lufthansa til sam-
starfa í einhverju öðru formi?
Þessu er ekki auðvelt að svara.
Það verður tíminn að leiða í
ljós.
En það, sem er enn alvarlegra
í þessu máli er það, að það er
ekki einvörðungu frá þessum
löndum, sem lagt er fast að
(Vestur-Þýzkalandi), því að
Bandaríkin hafa leitað hófanna
um samkomulagsumleitanir,
og það lítur út fyrir, að einnig
verði krafist samkomulagsum-
leitana frá Japan, Suður-Afríku
og löndum í Suður-Ameríku.
Þess er að vænta, að stormur-
inn sligi ekki SAS, því að verði
réttindi þess takmörkuð (á
meginlandinu) kemur það til
með að hafa mjög alvarlegar af-
leiðingar fyrir félagið.
En það, sem kemur óþægilega
við mann, þegar er menn fara
að hugleiða þessi máls, er sú
hliðin
hvernig SAS, hvernig skand-
inavisku löndin, koma fram
við veikari aðila, þegar hann
biður um réttindi
Að því er þetta varðar verða
menn því miður að láta í Ijós
nokkurn efa um skandinavisku
löndin, vilja þeirra til þess að
veita litlum löndum þau rétt-
indi, sem þau sjálf biðja stóru
iöndin um,
Við eigum hér við skandina-
yisku löndin og þá sérstaklega
afstöðu Svíþjóðar til fyrir-
spurna af íslands hálfu um
lendingarréttindi (í Svíþjóð!.
Fyrir fimm árum sagði Sví-
þjóð upp loftferðasáttmálanum
við ísland. Hann hefur ekki
verið endurnýjaðar, en Loft-
leiðir hafa getað látið flugvélar
sínar lenda í Gautaborg með
bráðabirgðaréttindum, og hef-
ur samkomulag verið endur-
nýjað ár frá ári.
Nú stendur til, að því er
Höires Pressebyrá hefur fregn-
að, að
nýjar samkomulagsumleitan-
ir muni hefjast í þcssum
mánuði og Islendingar séu
kvíðnir um hversu fara
muni.
ísland hefur gert loftferða-
sáttmála við Noreg, sem veitir
því (íslandi) viss réttindi, en
það getur til þess komið, að hér
I verði líka teknar upp sam-
komulagsumleitanir.
Þyrnir í
auga SAS.
Loftleiðir hafa sem kunnugt
er flugvélar í förum til New
York. Það er þetta sem er þyrn-
ir í auga SAS. Það er þetta, sem
hefur leitt til vandræðanna.
Menn (SAS) hafa verið hrædd-
ir við samkeppnina.
Og það þrátt fyrir það,
að Loftleiðir raunverulega
hafa náð til sín í loftferðirn-
ar nýjum farþegum, fólki,
sem annars hefði ekki haft
efni á að fljúga. Hinir raun-
verulegu keppinautar Loft-
leiða hafa frekar verið
skipafélögin en hin flugfé-
lögin. En nú hafa Loftleiðir
fengið betri flugvélar og aft-
ur verður gengið til sam-
komulagsumleitana.
Sænsk gagnrýni-
árásir á V.-Þ.
Menn hafa veitt því athygli
í seinni tíð, að Vestur-Þýzka-
land hefur sætt gagnrýni í
sænskum blöðum. Um árásir á
það hefur verið að ræða vegna
afstöðu þess til SAS, og skyldi
af þessu mega vænta, að Svíar
væru sjálfum sér svo sam-
kvæmir, að það léti Islandi í
té réttindi.
Og ekki aðeins það. Hvar
eru nú öll liin fögru orð um
norrænt samstarf, sem Sví-
um hefur verið svo gjarnt
að viðhafa?
Efnahagur íslands um þessar
mundir er bágborinn. Vanda-
málin mörg. Loftferðir íslend-
inga eru ekki stórmikilvægar
alþjcðlega skoðað, en fyrir
landið (ísland) eru þær það,
og vona ber, að bæði íslenzku
flugféölgin geti áfram gert sitt
til þess að bæta stöðu landsins
ítil gjaldeyrisöflunar.
Það væri í samræmi við
drengilegan norrænan hugs-
unarhátt að minnast þessa,
þegar samkomulagsumleit-
anir hefjast. Og við (Norð-
menn) ættum ekki heldur
að gleyma því, þegar röðin
kemur að okkur.
Enginn elur nú aðrar vonir
en þær, að SAS geti fengið eins
víðtæk réttindi úti í heimi og
unnt er. En þá ætti félagið einn-
ig að geta unnt hins sama litlu
félagi, sem kappkostar að kom-
ast áfram.
Yinsaedeg tilmæli
Það er falleg hugsun, sem
kemur fram hjá þeim tveim
þingmönnum, sem vilja lána
fé erfðafjársjóðs til byggingar
elliheimila. Ferðafélagar mínir
á lífsleiðinni hafa vissulega
unnið vel í 60—70 ár, og eiga
sannarlega góða aðbúð skilið í
ellinni. Og þó eg hafi að mestu
verið áhorfandi, þá gef eg öllu
gamla fólkinu mín beztu með-
mæli fyrir samfylgdina, hvort
sem við okkur blasir himnaríki
eða hitaveitan.
Og það verður heldur ekki
nógsamlega þakkað, að nú á að
hækka að mun ellilífeyrinn í
næsta mánuði. Þá, sem lítið
hafa, munar um það.
En úr því okkar ágæta ríkis-
Dró sér gjaldeyri —
hagnaðist um 330 þús. kr.
Starfsmaður Innflutningsskrifstofunhar
sveik út V2 milljón í gjaldeyri.
stjórn og blessaðir þingmenn*
irnir gera góðverkið á annað
borð, þá ættu þeir nú þegar að
láta alla gamla fá sama glaðn*
ing, ef þeir hafa náð 67 ára'.
aldri. „Eitt pund, allir jafnt“,.
sagði Coghill gamli, er hann.
keypti sauðina.
Þorlákur gamli í Fífu- -
hvammi ætlaðist til þess á AI*-
þingi 1887, að allir fengju jafn.
háa upphæð árlega, er þeir
jhefðu náð sextugs aldri, sem.
jvar hár aldur þá. Og þingmenn:
' voru honum samdóma. En nú
fær karlinn ekki ellilífeyri af'
því hann er að þræla, og svo ■
verður hann að þræla áfram,
af því hann fær ekki ellilífeyri.
Það borgar sig ekki fyrir þjóð-
félaið þó það geti drepið af
sér nokkur gamalmenni til ára-
móta. Þvi vona eg, að blessaðir
þingmennirnir geri góðverkið
strax, láti öll gamalmenni fá
fullan skammt strax, sem
þiggja vilja. Þá eru þetta rétt-
nefndar tryggingar. — Gjaldið
hefir verið greitt.
Starfsmaður Innflutnings-
skrifstofunnar, sem hafði um-
sjón með veitingum gjaldeyris-
leyfa fyrir námskostnaði, hefir
í 3 ár farið í kringum reglur og
yfirmenn sína, svikið út gjald-
eyri að uppliæð nærri hálfri
milljón króna, sem hann hefir
notað m. a. í ferðalög erlendis,
selt og notað í brask, og fengið
í ágóða a. m. k. 330 þúsund
krónur.
Skýrsludeild Innflutnings-
skrifstofunnar varð einkis vör
fyrr en maðurinn, Reynir Þor-
grímsson, fór utan vorið 1959,
en hann hafði gerzt starfsmaður
stofnunarinnar á miðju sumri
1956. Að athuguðu máli fundust
68 námskostnaðarleyfi frá þessu
tímabili, sem þóttu grunsamleg.
Var málið kært 13. júní sl. og
dómsrannsókn hófst samdæg-
urs og Reynir kom úr utanför-
inni, 18. júní og er hún langt
komin.
Af þeim 68 yfirfærslum, er
til kæru leiddu, virðist allt
vera með.felldu með 5 yfirfærsl-
ur, og er því um að ræða 60
yfirfærslur, sem Reynir ýmist
,,bjó.til“ námsmenn í umsóknir
eða notaði nöfn kunningja
sinna. Einnig útvegaði hann
raunverulegum námsmönnum
aukayfirfærslur eða aflaði sér
persónulega yfirfærslur út á
leyfi námsmanna, sem þegar
| höfðu fengið það, sem þeim bar.
^ Þannig fékk hann yfirmenn
jsína til að samþykkja gjaldeyr-
isleyfisumsóknir samtals að
upphæð 500 þús. króna, átt við
leyfisfjárhæðir, en eftir 30.
maí 1958 var innheimt 30%
'yfirfærslugjald af leyfisfjár-
hæðum.
Mikinn hluta þessa gjaldeyr-
is lét Reynir renna til ýmissa
manna, sem hann þekkti og
virðist hafa gert það áf greiða-
semi við gjaldeyrisþurfandi
ferðalanga. í öðrum tilvikum
virðist Reyni hafa gengið til
hagnaðarvonin ein og notaði
hluta gjaldeyrisins til bíla-
kaupa, keypti bílleyfi, flutti
inn bíla og seldi með hagnaði,
ýmist einn eða við annan mann.
Er vitað urn 5 bíla, sem hann
átti þannig aðild að að flytja
þannig inn 1957 og 58. F^órir
þeirra voru seldir. Veturinn
1958—59 hætti Reynir bílainn-
flutningi og seldi síðan gjald-
eyrisávísanir beint, þar af upp-
lýst um 10 dollara ávísanir,
sem runnu allar, eða flestar, til
bílasala. Vitað er um 11 bíla,
er keyptir voru fyrir náms-
mannagjaldeyri mestmegnis.
Ágóðanum af þessum við-
skiptum varði Reynir m. a. til
íbúðarkaupa. Hann sigldi árlega
og ferðaðist víðsvegar um Ev-
rópu. Er ágóðinn varlega reikn-
aður röskar 330 þús. krónur.
Tímann, sem Reynir hafði
umsjón með námsmannagjald-
eyri Innflutningsskriftsofunn-
ar var úthlutað námsmanna-
gjaldeyri að upphæð 14—16V2
milljónum króna ár hvert, til
600—700 námsmanna árlega.
Ekkert hefir komið fram í
ransókn málsins er bendi til, að
starfsmenn Innflutningsskrif-
stofunnar hafi verið í vitorði,
með Reyni. Að lokinni rann-
sókn verður málið sent til
dómsmálaráðuneyisins til á-
kvörðunar ákæru.
Klukknahringing boðar
banaslys.
Borgarstjórnin í Calgary, höf-
uðborg Albertafylkis í Kanada,
hefur hafið sókn gegn umferð-
arslysum.
Hefur verið ákveðið, að
hringja skuli klukkum allra 16
kirkna borgarinnar í stundar-
fjórðung í hvert skipti, sem
banaslys verður af völdum um-
ferðarinnar. Á slysstaðnum á
svo að reisa kross og flagga í
hálfa stöng á opinberum bygg-
ingum. Á sl. ári biðu 16 manns
bana í umferðarslysum i bofg-
inni.
En af því öllum þykir svo-
vænt um gamalmennin og einn- -
ig þá, sem dánir eru, dettur mér
í hug stærsta gjöfin, sem eg:
veit til, að gefin hafi verið, síð--
an eg varð maður með mönn--
jum. Það var 100 þúsund króna
'gjöf Jóhanns heitins Jóhannes--
sonar, sem hann gaf 1914, til
minningar um látna konu sina..
j Þetta var stór peningur á
þeim tíma. Miðað við verðlags-
breytingar síðan, ætti þetta a<5'
'nema 30—40 milljónum nú.
Það sézt bezt á því, að árið 1912:
jvar eg eltur á röndum dag eftir-
dag og beðinn að kaupa íbúð-
arhús á eignarlóð fyrir 2500
krónur, útborgun 300 krónur.
jMér fannst það ekkert vit. —
Nú þætti reyfarakaup á þessU
húsi 250 þúsund.
Vafalaust hefir Jóhann heit—
inn haft galla, en hann var líka
góður maður. Og gjöf hans var-
í senn stórmannleg og fögur.
[Fyrir hana átti að stofna sjóð-
Sigurbjargarminning, til að-:
koma upp fullkomnu elliheim-
ili. Það var minningin um göf--
uga konu, og miskunnsemin
gagnvart farlama gamalmenn-
um, sem réði gerðum gefandans.
Jóhann heitinn treysti þjóð-
félaginu. En hvar er þessi stóri
sjóður? Það hefir verið spurt
um hann, en ekkert svar feng-
ist. Nú eru flestir látnir, sem
voru samferðafólk Jóhanns-.
heitins. Við, sem eftir lifum
höfum.skyldu til að gæta réttar
látins félaga. Þess vegna spyr
eg: Hvar er sjóðurinn, og hve-
mikill er hann?
Það eru vinsamleg tilmæli,.
að réttir aðilar .svari, eða rétt-
vísi þjóðfélagsins knýi svari5
fram.
Eg hefi séð son Jóhanns heit-
ins á förnum vegi. Kunnugir
segja mér, að hann sé góður
drengur. En ekki séstj að lífið
hafi leikið við hann frekar en
ýmsa okkar samferðamann-
anna. Eg held, að hann skuldi
þjóðfélaginu ekkert.
Hannes Jónsson. ;