Vísir - 16.01.1961, Síða 6

VlSIR
Mánudaginn 16. janúar 1961
VI8IR
D A G B L A Ð
Útgefandi: BLAÐA ÚTGÁFAN VlSIR H.F.
Vidr kemur út 300 daga a ari, vnnist 8 eða 12 blaCsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Ritatjómarskrifstofur eru að Laugavegi 27, en aðrar
yskrifstofur að Ingólfsstræti 3.
Ritatjómarskrifstofurnar eru opnar frá kl. 8,30—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Aigreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: 11660 (fimm línur).
Vísir kostar kr. 30.00 í áskrift á mánuði.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Flaug Byrd aldrei yfir
Norðurpólinn?
Prófessor Líljequist í Uppsölutn telur sig
hafa sannanir fyrir því, að svo sé.
Hörmungarnar í Kongó.
Segja niá, að síðan Konf»ó fékk sjálfstæði úr höndum
lielga á niiðju síðasta ári hafi fregnir þaðan verið aðeins á.
einn veg. Landsmenn því að þarna eru svo óskyldir
ætthálkar og litt tengdir innbyrðis, að varla er um þjóð
að tala i þeirri nierkingu, sem það orð hefir fengið - hafa
verið sjálfum sér sundurþykkir í einu og öllu, barizt hefir
verið um völdin án afláts og síðan hefir hungui'sneyð fylgt
í kjölfar ringlurciðarinnar, enda vart við öðru að búast.j
Fyrir bragðið er nú svo komið, að hungurdauðinn einn
virðist bíða tuga þúsunda og ef til vill enn fleiri.
Frelsið hefir löngum verið taLið hið eftirsóttasta
hnoss. en þá því aðeins að þeir kunni með að fara,
sent það vilja öðlast. I Kongó hefir hinsvegar farið
svo, að tandsmenn hafa ekki verið við frelsinu búnir
og- hefir Belgum verið legið á hálsi fyrir að hafa haldið
landsmönnum svo niðri, að þeir sé eins og óvitar, þeg-
ar hin mikla stund kemur.
I’ettít má til sannsvegar færa, en hitt cr ekki síður rétt,
að það hefir ekki síður orðið Kongómönnum hættulegt,
liversu rnargir þeir fyrirmenn eru, sem telja sig eina færa
um að tak;i völdin og segja öðrum fyrir verkum. Þessir
menn eru sannfærðir, að þeir sé að minnsta kosti nægilega
jtroskaðir, menntaðir og þjálfaðir til að vera forsjá þeirra,
sem í landinu húa. Leikur ekki á tveim tungum, að ástandið
í lnndinu væri j)ó enn verra, ef Sameinuðu jjjóðirnar hefðn
ekki skorizt í leikinn. Þá mætti til dæmis gera fastlega ráð
fyrir, að flugumenn kommúnista hefði. náð svo góðri fól-
festu að landið væri nú orðið rauð eyja í hinni svörtu álfu.
RKÍ. ætiar að hjálpa.
Alþjóða Rauði krossinn hefir látið boð ganga um
heim allan, þar sem hcnum er heimilt að starfa, og
heitið á alla góða menn að veita nú aðstoð þeim, sem
illa eru á vegi staddir í Kongó, því að þar sé mikil
þörf allskonar matvæla.
Rauði Kross Islands hefir tilkynnt, að hann muni senda
nokkuð af skreið jiarna suður, enda er lutn hin heppileg-
asta niathjörg handa þeim, sem þjást af næringarskorti.
En félagið á ekki eins miklar hirgðir af skreið og það liefir
hug á að senda, svo að j>að hefir snúið sér til almennings í
landinu. Það heitir á menn að reynast nú vel eins og oft
áður — til dæmis fyrir tæpu ári, jtegar það bað menn um
aðstoð vegna hönnunganna í Agadír, en um daginn var
sagt frá árangrimtm, sem er fólginn i því, að á hverjum degi
fær fjöldi hariia tiæringu vegna gjafa Islendinga.
Við íslendingar höfum löngum bótt hóngóðir menn
og örlátir, þegar á hefir bjátað hjá náunganum. Nú
reynir enn á samúð okkar með þeim, sem grátt eru
leiknir af örlögunum. Gerum Rauða krossinum kleift
að sýna enn einu sinni, að örlæti íslendinga er í öfugu
hlutfalli við mannfjöldann sem byggir Frón.
Féiag sem þarí að efia.
Rauði Kross Islands vinnur mikið starf og golt, bæði
fvrir Islendinga og aðrar jijóðir, sem verða fyrir einliverjum
Iiörmungum. Til allrar hamingju hefir Jietta félag ekki
jiurft að hjálpa vegna náttúruhamfara hér á landi, en
verkefni |)ess hafa verið ærin samt. Það á til dæmis j)ær
sjúkrabifreiðar, sem starfræktar eru, og jxer flytja þúsundir
manna á ári hverju fyrir lítið gjald. Og ekki má heldur
gleyma því starfi, sem unnið er fyrir æskuna, j>ví að
murgir unglingar fá ttðeins tækifæri til að dvélja í sveit, af
|)vi að Rauði Krossinn liefir starfrækty sumarhúðir árum
suman.
Hér á landi eru mörg félög starfandi fyrir ýmis
velferðaimál. Rauði krossinn er eitt heirra, og al-
menning-ur ætti að reyna að efla hann eftir mætti, svo
að hann sé alltaf reíðubúinn, þegar þörf er hjálpar.
í Svíþjóð hafa að undan-
förnu heyrzt raddir meðal fræði
manna, þess efnis, að Byrd að-
míráll hafi aldrei komizt til
Norðurpólsins í flugvél sinni, 9.
maí 1926. Einn af þeini sem
hefur látið hafa þetta eftir sér,
er prófessor Gösta H. Liljequist
við háskólann í Uppsölmn.
Liljequist hefm- stmigið upp á
því; að sett verði á laggirnar
sérstök nefnd sem fjalli um
þetta mál, og rannsaki þau
gögn sem fyrir hendi eru um
þetta flug. Að minnsta kosti
tveir aðrir, sænskir fræðimenn
hafa látið í ljós svipaðar skoð-
anir.
Byrd var á undan Norðmann
inum Roald Amundsen, í kapp-
hlaupi því sem þeir háðu á sín-
um tíma til Norðurpólsins.
— Tvisvar sinnum mistókst
Amundsen, 1923 og 1925, en
1926 hafði hann í hyggju að
fljúga til pólsins í loftskipi.
Daginn áður en Amundsen
ætlaði að leggja upp. fór Byrd
aðmíráll ásamt Flóyd Bennett
í þriggja hreyfla flugvél af
Fokker gerð, sem bar nafnið
Josephine Ford. Þeir lögðu upp
frá sama flugvelli og Amund-
sen ætlaði að fara frá daginn
eftir. Flugferðin tók fimmtán
og hálfa klukkustund, en að þvi
loknu varð Amundsen manna
fyrstur til þess að óska Byrd
til hamingju.
Prófessor Liljequist heldur
því fram, að við þau veðurskil-
yrði sem ríktu flugdaginn, sé
það mjög vafasamt að hann
hafi flogið frá Spitzbergen, til
pólsins og til baka, á svo stutt-
um tíma. Einkum segist hann
vera vantrúaður á þær upp-
lýsingar sem Byrd gaf um þann
tíma.er tekið hefði að fljúga frá
pólnum og til baka. Ef skýrslur
þær, sem lagðar voru fram um
flugferðina eru réttar, þá
myndi Byrd hafa haft meðvind
sem nálgaðist rok, en slíkt væri
mjög ósennilegt með tilliti til
þess, að flugleiðin lá um há-
þrýst.isvæði.
Annar sérfræðingur um
pólferðir, og fyrrverandi
pólfari sjálfur, dr. Walter
Schytt í Stokkhólmi hefur stutt
kenningar próf. Liljequist um
þessi efni, og jafnframt heldur
hann því fram, að Peary aðmír-
áll hafi ekki orðið fyrstur
manna til þess að komast til
Norðurpólsins
Hinn bandaríski landkönnuð-
ur var álitinn hafa náð til Norð
urpólsins í sjöttu tilraun sinni,
6. apríl 1909, i fylgd Matthew
Henson og nokkurra Eskimóa.
Peary heldur því fram, að
hann hafi farið 246 kílómetra á
fjórum dögum, eða sem nemur
60 km á dag að meðaltali. Um
þetta hefur dr. Schytt sagt, að
það sé mjög ólíklegt, en öllu
trúlegri sé þó sú fullyrðing
Peary að hann hafi aðeins þurft
56 klukkutíma til þess að halda
til baka frá pólnum, eins og
hann segir sjálfur. „Það er ein-
faldlega ekki hægt að trúa því,
að svo gamall maður, sem
kunni ekki að ganga á skíðum,
og varð því að ferðast fótgang-
andi, hafi getað lagt að baki sér
um 100—120 km á dag, á óslétt-
um heimskautaís,“ segir dr.
Schytt ennfremur.
Próf. Liljequist, sem nú er 46
ára gamall, mun innan skamms
gefa út niðurstöður rannsókna
sinna um þessi efni.
Sögniti uni dauða snjómannanna.
Hún kom fram í dagsljósið, ásamt því sem
talið var vera höfuðleður snjómannsins, í
leiðangri Hillarys.
Sir Edmund Hillary efndi til
blaðamannafundar fyrir nokk-
uru, er hann var staddur í
Katmandu. Þar var hann m. a.
spurður að því, hvort hann
hefði í hyggju að gerast stjórn-
málamaður í heimalandi sínu
í náinni framtíð. Sir Edmund
svaraði því til, að „sem stæði
hefði hann meiri áluiga á leið-
angri sínum“, þ. e. a. s. þeim,
sem komst á snoðir um tilveru
höfuðleðursins af snjómannin-
um svonefnda.
Hann sagðist vera mjög á-
nægður með árangurinn af
þessari ferð, sem hann sagði að
hefði farið fram úr öllum áætl-
unum.
Er spurningar voru lagðar
fyrir hann, um það hvort hér
! væri á ferðinni ósvikið höfuð-
leður af snjómanni, sagði Sir
Edmund, að það væri ekki
nauðsvnlegt til þess að hægt
væri að segja, að leiðangurinn
hefði verið árangursríkur, að
lifandi snjómaður fyndist. Nóg
væri, að svar fengist.
I Það höfuðleður, sem hér er á
ferðinni, er talið um 240 ára
j gamalt, og hefir lengi talizt til
| helgra muna í fjaliaþorpinu
Khumjung í Nepal. Þar þurfti
j samhljóða atkvæði allra þorps-
I búa til þess, að fara mætti með'
það úr þorpinu.
Þar segja menn sögu um til-
veru snjómanna: Eitt sinn var
allur sá hluti Himalayafjalla,
sem liggur í Nepal, þéttsetinn
snjómönnum. íbúar héraðsins
lifðu þar í góðu sambýli við
þá, en þar kom. að snjómenn-
irnir gerðust manætur. Þá
þurftu menn að grípa til ein-
hverra ráðstafana, tií þess að
vernda sig fyrir hættunni.
Sá, sem réð mestu um hag
hinna innfæddu var prestur,
sem hafði svarið þess dýran
eið, að drepa aldrei. Því neit-
aði hann því, að gengið væri
til orustu við snjómennina,
heldur skyldu þeir sjá fyrir
sinni eigin útrýmingu. Því
gerðu hinir innfæddu sér sverð
af tré og þóttust síðan drekka
frá sér vitið. Létu þeir þá upp-
hefjast einn mikinn „bardaga"
og í honum „féliu“ allir, sem
þátt tóku. Þeir rissu sem svo,
að snjómennirnir myndi, vegna
hins mikla eftirhermuhæfileika
síns, leika sama leikinn eftir
þeim. Því læddust hinir
„föllnu“ á braut er dimma tók,
en skildu hinsvegar eftir stál-
Framh. á 7. síðu.

BERGMAL
Tamningastöðvar.
Tamningastöðvum fer nú
mjög fjölgandi út um land og er
það eitt af mörgu, sem sýnir
stöðugt vaxandi áhuga fyrir
hestunum okkar og hesta-
mennsku, Hér í Reykjavík er
nú búsettur einn kunnasti
|
1 hestamaður landsins, Höskuld-
, ur á Hofsstöðum, en undir þvi
| nafni er hann þjóðkunnur, og
: starfar að tamningum fyrir
Hestamannafélagið Fák, og er
það vel, að hestamannafélögin
í bænum tryggi sér aðstoð
hinna beztu hestamanna, til að
þjálfa gæð.inga og gæðingsefni
félagsmanna. Það hefur mjög
skort á það, að tamningamálin
væru í góðu lagi hér á landi, og
vissulega er það gott, að margt
bendir nú til mikilla umbóta i
þeim efnum. Það er kunnara en
frá þurfi að segja hver áhrif
það hefur haft, að kennsla í
tamningum var tek.in upp við
bændaskólann á Hvanneyri, og
mun eiga simi þátt í hve góð
aðsókn helzt að þeim skóla.
Góð rneðferð.
Það er mjög mikilvægt, að
piltar i bændaskólunum fái til-
sögn og æfingu í tamningu
hesta og allri mcðferð þeirra,
en henni er allvíða mjög ábóta-
vant, en það stafar af gömlum
venjum og þekkingarskorti.
Hér geta allar þessar stofnanir,
skólarnir, hestamannafélögin
og tamningastöðvarnar unnið
mesta gagn.
Hesturinn okkar,
tímarit Landssambands Hesta-
mannafélaga, er líklegt til að
koma að miklu gagni, vekja á-
huga manna fyrir hestum og'
hestamennsku. Fyrsta árgangi
þessa rits lauk með útgáfu íjöl-
breytts og skemmtilegs jóla-
heftis, svo sem fyrr hefur verið
getið hér í blaðinu.— 1.