Vísir - 22.04.1961, Blaðsíða 6

6
VÍSIR
Laugardaginn 22. apríl 1961
D A G B L A Ð
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Vísir kemur út 300 daga á ári, 12 blaðsíður alla daga.
Ritstiórar: Hersteinn Pálsson og Gunnar G. Schram.
Ritstjórnarskrifstofur eru að Laugavegi 27, en aðrar
skrifstofur að Ingólfsstræti 3.
Ritstjórnarskrifstofurnar eru opnar frá kl. 8 30—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla: íngólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: 11660 (fimm línur).
Vísir kostar kr. 30,00 í áskrift á mánuði.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Kettitedy, Ktíba og kommiínistar.
Fregnir frá Kúba o« Bandaríkjunum bcra með sér, að
fyrsta alvarlega tilraunin til að steypa Fidel Castro, ein-
ræðisherra Kúbu, af stóli, liefir farið út um þiifur. Þótt
nú sé látið í veðri vaka í aðalbækistöðvum Castro-andstæð-
inga, að iimrásin hafi í rauninni aðeins veríð tilraun til að
koma vislum og vopnum til skæruliðasveita á eynni, fer
yarla hjá því, að menn hafa gert sér vonir um, að þessi
vopnaviðskipti gætií orðið upphafið að endinum á bloðug-
uin leríi þessa þæga lcpj>s kommúnista í Vesturheimi. En
úrslit bardaganna sýiia, að húsbændur hans í Kreml og
•víðar hafa sent honiun svo miklar og góðar ljirgðir vopna,
að liaiíu verður ekki sigraður í cinu vetfangi.
Fyrh'sjáanlegt var fyrir löngu, að Castro mundi ckki
látiuu alveg afskiptalaus við stjóm Kúhu. 1 fyrstu gerðu
jnennsér ekki grein fyrir, hvaða mann hann hafði að geyma,
eu eftir að ljóst varð að hann er skósvcinn Krúsévs og hans
Jióta, fór ekki á milli mála, að -baráttan gegn honum yrði
margfalt harðari eu ella.
I*að er ckkert laumuigarmál, og hefir ekki verið lcngi,
: að bandaríska stjómin hefir litlar mætur á Casti’o. Hún
telur, og ekki alveg að ástæðulausu, að hann sé í raun réttri
sendur lienni til höfuðs, því að Bandarílcin eru höfuðand-
slæðingur kommúnista hvarvetna í heiminum, en vitanlega
l'yrst og fremst vestan hafs. Það er mikið vafamál, hvort
’kommúnistar gætu nokkurs staðar fengið lieppilegri bæki-
stöð itl árásar á Bandarikin en einmitt á Kúbu, sem er að
kalla í hjarta álfunnar, þar sem hún er stærsta eyjan á
Karibahafi, sem slítur Ameríku að nokkrú leyti sundlir.
Þaðan er ekki aðeins steinsnar til Bandaríkjanna sjálfra,
heldiu- og mikilvægustu samgönguæðar Vesturheims,
Panamaskurðarins, sem hægt mundi að loka til langs tima
með eimii sprengju ekki stóiTÍ. Er því elcki nema eðlilegt,
að Ameríkuþjóðum jjvki liættan af kommúnismanum komin
nokkuð nærri.
I
OgKrúsév hefir tilkynnt, að hann ætli sér ckki að sleppa
}jví taki, sem hann hefir náð á Kúhu. Ilann ætlar sér að
lialda }>eim hrúarsporði, sem hann hefir náð þar vestra,
þvi að hann er kommúnistum nauðsyníegur í sókn þein’a
til heimsdro t tnunai’.
Þaá cr vegna þessarrar ögrunar Krúsévs íyrr og síðar,
að Kennedy hefir lýst þvi aldráttarlaust, að Bandarikin
niuni ekki }>ola kommúnisliun að koma sér fyrir vestan
hafs. Haim kvað bandaiisku þjóðina mundu grípa til sinna
jáða gegn Kúhu, ef á þyrfti að halda, til að sporna við
hættu þessari. Er það' mál manna viða um lönd, að
þar hafi Kennedy forseti mælt á }>ví máii, sem Krúsév
skilur.^ Kennedy hefur sagt við kommúnista: Hingað og
' kki lengra! Þið hafið komixt upp með sitl af hverju, en
það cr nú úr sögunni.
i
l'.kki leikur á tvcim tungum, að hættan á styrjöld milli
stórveldanna hefir farið í vöxt vegna síðuslu atljurða á(
sviði heimsmalanna. Má segja, að litlu. muni, að til vo-pna
verði gripið og þau látin skenv úr, J>ÓU allir sé nú á einvi
máli um, að styrjöld sé aldrei nein lausn á vandamáli eða
deiluefni. I'.n JkuV leikur heldur ekki á tveim tungum,
hverjir Ixra sökiha á ]>ví, að viðsjár fara í vöxt. Það eru
kommúnistar sem liafa gert Castro úl til Jjess að ná fót-
ieslu i vesturálfu. Wr vila. að shkt mun aldrei Jíolað en
láta sér í léttu rurai liggja og fara síuu fram. Af þessu
hiðir, að komi til stvrjaldar, verður ekki við aðra að sak-
ast en þá, scm alltaf liafa beitt ofbeldi. j
KIRKJA DG
StiBiir í
Sumardagurinn fyrsti hefir
lengi verið haldinn sem gleði-
og fagnaðardagur.
Svo segja gamlir menn, áð
þann mogun vaknaði fólkið
snemma í vorbirtuna, settist
upp í rúmum sínum og söng
sálma og lofsöngva til þess að
þakka fyrir lif og varðveizlu
á liðnum vetri og biðja fyrir
komandi sumri.
Þá var það almennur siður
að gefa sumargjafir Ekki voru
þær venjulega aðkeyptar, held-
ur heimaunnar. Það voru smíð-
isgripir, svo sem útskorinn
spónn, eða jafnvel askur með
I útskornu fangamarki og rós-
um, eða prjón, rósaleppar,
sokkar eða fallegir vettlingar.
I Þetta var sérkennilegur og
fallegur þjóðsiður, bæði morg-
unsöngurinn og gjafirnar. Þetta
voru eins konar „náttúrunnar
jól“.
| Allir óskuðu hver öðrum
gleðilegs sumars og þökkuðu
fyrir vetarinn.
| Þá var það skemmtun manna,
að athuga hvernig þeim var
svarað í sumartunglið, og höfðu
sumir trú á því, að nokkuð
kynni það að boða. Enginn.
sem séð hafði sumartunglið
nýuppkomið í fyllingu, mátti
mæla orð frá vörum, fyrr en
hann hafði mætt einhverjum,
sem ávarpaði hann. Ella hafði
hanri svarað sér sjálfur, og var
þá ekki að marka það, er mælt
var, og engin spá falin í orðum
næsta viðræðumanns. Þannig
varð margt til fjölbreytni í fá-
menni byggðarlags eða bæjar.
Mörg hugkvæmni kom upp og
varaöi stundum lengi og varð
að þjóðsið.
I Ekki var sumardag'urinn
fyrsti messudagur, eins og nú
er sums staðar orðið, heldur
írídagur og tilbreytni höfð i
mat.
i Mér kemur í hug saga,
sönn Það var í Norðurlandi að
j afliðnum miklum harðinda-
vetri.
I Unglingspiltur var sendur til
beitarhúsa, langt frá bæ laug-
Srdag fyrir páska. Hann átti að
■ slátra flestu fé föður síns, scm
thaft var á þeim húsum.
I Þá var fönn yfir öllu og
hörkufrost. — Hungraðar voru
skepnurnar, — og því nær eng-
in björg.
Þegar pilturinn hugsaði til
að by.rja verkið, fór hann að
Tf?JJMAL:
tárast. Hann gerði víst heita
hæn í hljóði, og kraup niður
við húsvegginn.
Hann ákvað sjálfur, að láta
páska líða, áður en tekið yrði
(til óyndisúrræðis.
| Páskamorgunn rann upp með
( blíðum þey og frostlausu sólar-
skyggni.
Þakklátur unglingur fagnaði
þeim páskamorgni, einn vit-
andi um bæn og svar og það,
að brugðið var frá boði hús-
hóndans. — Ekki mun hann þá
né síðan hafa talið eftir að
halda þríheilaga páska, eins
og þá var gert. Menn lifðu sínu
lífi ekki síður fyrir það.
Á sumardaginn fyrsta eftir
þessa nefndu páska var fénu
unga fjármannsins borgið. Bat-
inn héizt, og má því nærri geta,
að hugur hefir fylgt máii á
^bænum þeim, er morgunn hófst
með sáimasöng þann sumar-
dag. 1
j Oft hefir í huga búið það,
sem Matthías túlkaði svo fyrir |
þjóð sinni: Kom heitur til míns
hjarta blærinn blíði.
Þá er fuglakvak að hefjast í
jtúni, í skógi og hlíð; — og vorsr
. ins græni Jhur væntanlegur, qg
| greinini orðiri; rnjúk og fer áð
Jskjóta út laufum, — og vorsíns
heimar blána, og angan fyllir
loftið. Ár og lækir brjóta.
klakaböndin, og jörðin rís af
vetri.
I Því vildi fólkið láta sálina
rísa af svefni snemma þennan
dag með lofsöng,
I „Tií þín hef ég sál mína,
Drottinn, Guð minn. — Allir
vegir Drottins eru elska og trú-
festi.“
Fagnandi hugur ieitar í lotn-
ingu til hans, sem einn getur
sagt: „Sjá, ég gjöri alla hluti
nýja.“ Þvi að þetta sjáum vér
gerast, að lífið er varðveitt
langan vetur í helkaldri jörð
en vaknar af nýju fyrir al-
mætti Guðs, skrýður land og
gleður hug og gefur brauð —
og unað í fegurð og gróður-
magni. -— Þessi endurnýjun í
lifandi umhverfi orkar á
manninn, vekur tilfinningu,
hugsun og' vilja, og minnir á
þrá og viðleitni kristinna
manna og undur trúarinnar, að
„endurnýjast í anda hugskots
yðar“, eins og postulinn segir.
„Verið ávallt glaðir í Drottni.
Eg segi aftur: verið glaðir.“
Guð gefi oss öllum gleðilegt
sumar
Landkynningarrit Meningar-
sjéis komið í 70 þús. eint.
Upplýsingaritið „Facts about
Iieland“ er nú komið út í 9.
útgáfu. Höfundur ritsins er Ól-
afur Hansson, menntaskóla-
kennari. Peter G. Foote há-
skólakennari þýddi á ensku.
Útgefandi er Menningarsjóður.
| Ritið er 72 bls. að stærð, sett
með mjög drjúgu letri, prýtt
fjölda mynda, ásamt uppdrætti
af íslandi. Efnið skiptist í 17
kafla, er fralla um land og þjóð,
byggð og bæi, merkisár íslands-
sögu, stjórnarhætti, utanríkis-
mál, félagsmál, íþróttir, sam-
göngur og ferðalög, sögustaði,
menningu, þjóðarbúskap og
atvinnuvegi. Loks eru stutt ævi-
ágrip nokkurra þjóðkunnra ís-
lendinga og skrá um forstöðu-
menn og stjórnendur ýmissa
stofnana og félaga. Aftast í bók-
inni er þjóðsöngurinn, bæði
texti og nótur.
Fyrsta útgáfa af „Facts about
Iceland“ kom út árið 1951. Sið-
an hefur rit þetta verið gefið út
tvívegis á dönsku og þýzku og
einu sinni á spænsku. Útgáfa
þess á esperanto er nú í prent-
un. Með þessari síðustu útgáfu
á ensku og esperantobókinni er
heildarupplag ritsins komið
upp í 70 þúsund eintök. Sýnir
það að bókin hefur komið í góð-
ar þarfir og orðið vinsælt
kynningarrit um land og þjóð.
' Bæklingur þessi er einkum
við það miðaður, að erlendir
menn geti fengið í hendur hóf-
lega langan og ódýran en efnis-
mikinn leiðarvísi um íslenzk
málefni og íslenzka menn. Sú
hefur orðið reynslan, að jafnt
innlendir menn sem erlendir
hafa keypt hann mikið, því
bæklingurinn er ekki aðeins
hentugur fyrir gesti, sem ber
að gai’ði, heldur einnig. fyrir-ís-
lendinga, sem reka erlend við-
skipti eða ferðast út fyrir land-
steinana. Geta þeir, með því að
geí'a viðskiptavinum sínum og
kunningjum þetta ódýra rit,
gert þeim kleift að öðlast marg-
víslegan fróðleik um islenzku
þjóðina, land hennar, lífskjör
og sögu.

BEKCÍMAL
Lýsi og krans-
æöastífla.
I brczka læknabkiðinu LANC-
ET var fyrir skömmu 'skýrt frá
því, að tilraunir hefðu leitt í ljós,
að skammtnr af þorskalýsi dag-
lega liefði haft þau áhrif að draga
úr eholesterolmagni í blóðinu. —
Höfðu þrír liópar lækr.ustúdenta
gerzt sjáífboðallðar. og voru til-
rauriadýf við rannsóknirnar.
Minnkaði choléstoröl i blúði
þeirra uin 20—25 af hundraði.
tíerður voru einnig tilraunir með
kornolíu, en þær báru ekki sania
árangúr, að þvi er lalið var veghia
þess, að niinna joðmagn er í henni
en þorkalýsimi, i iurlaólíurnar
vantar sem sé fjörefni, sem eru i
þorskalýsinu. í l.ancet eru nafn-
greindir þrír læknar, sem unnu
að rannsóknunum. Um þetta er
bkiðalesenduin hér i bæ vel kunn-
ugt, því að tvö dagblaðanna a. m.
k. (Vísir og Alþýðublaðiðl, hafa
sagt frá ofangreindum rannsókn-
um, sem brezk blöð háfa sagt frá,
og þarf ekki uð efa, uð rannsökn-
irnar liafa vakið mikla attiygli er-
lendis — og einnig hér. Er þá'ð
engin furða svo kunnugt sém rit
það er, sem skýrir frá rannsóku-
unum. Það, sem að ofan er sá’gt
kom fram i þeim dagblöðum hér
í ba1, sem nefnd voru. Er þetta
rifjað upp að gefnu tileí'ni.
I '
Rannsókn hér.
Nú gerist það skömmu siðar,
að þriðja biaðið (Morgunblaðið)
skýrir frá niðurstöðuin nefndra
í Framh. á 7. siðu.