Vísir - 30.05.1961, Qupperneq 7

Þriðjudaginn 30. maí 1961
VISIR
7
OLAFIIR NOREGSKONUNGIIR
ÞAÐ var að vetrarlagi 1905,
í skammdegi Noregs, sem
Carl Danaprins, var valinn
til þess að vera konungur
Noregs, með almennri þjóð-
aratkvæðagreiðslu og það
var undir dökkum himni,
sem prinsinn, er þá nefndist
Hákon 7. steig á land í Nor-
egi með ungan son í fangi.
Nú er þetta barn orðið
konungur Noregs, og það er
honum, sem við fögnum,
þegar hann kemur hingað
til lands á morgun.
Ólafur Noregskonungur
var ekki borinn til konung-
dóms. Faðir hans var einn
af sonum Kristjáns 9. Dana
konungs, en sá ættleggur
skaut víða rótum, svo sem
kunnugt er. Kristján 9. var
stundum kallaður „afi
Evrópu“, vegna þess hve
börn hans tvístruðust mjög,
og urðu konungar og drottn
ingar í mörgum Evrópulönd
um.
Ólafur konungur fæddist
þann 2. júlí 1903 í Eng-
landi. Móðir hans var af
enskum ættum. Hann
hlaut í skírninni nafnið
Alexander Edward Cris-
tian Frederik og var að
jafnaði kallaður Alexand-
er.
Foreldrar hans voru bæði
hæglát og höfðu ekki mikið
um sig og það hefur ef til
vill verið prúðmennska
þessa danska konungssonar,
sem ekki hvað síst varð
þess valdandi að Norðmenn
kusu sér hann fyrir konung.
í fyrstu æsku sinni var Ól-
afur alinn upp á einfaldan
og tiltölulega fábrotinn hátt
eftir því, sem gerðist meðai
konungafólks, og raunar
hélzt svo áfram eftir að
hann varð krónprins Norð-
manna tveimur árum eftir
að hann fæddist að gætt var
alls hófs í uppeldi hans.
Eftir að Carl Danaprins
var kjörinn konungurNoregs
var Alexander syni hans val
ið nafnið Ólafur enda á það
nafn sér merkilega sögu,
meðal konunga Noregs. —
Hann var líka sá 5., sem ber
það nafn.
Ólafur krónprins kynntist
að sjálfsögðu ýmsum þjóð-
höfðingjum sem heimsóttu
Noreg meðan hann var í
æsku. Og það er í sögum
haft að Vilhjálmur 2. Þýzka
landskeisari, sem heimsótti
Noreg, hafi leikið sér við
drenginn og haft á honum
hið mesta dálæti. Að öðru
leyti tóku foreldrar hans
fyllsta tillit til þess að þau
voru að ala upp krónprins
Norðmanna og sagt er að
Ólafur vhafi aðeins verið 3ja
ára gamail er hann eignað-
ist fyrstu skíðin sín og
renndi sér á þeim í brekkum
nokkrum í hallargarðinum.
Og það var í janúar 1911
sem með nokkru móti má
segja að orðið hafi þátta-
skipti í lífi Ólafs. Þá var
honum fengin kennslukona
og nú var tím.i til að leika
sér svo miklu minna en áð-
ur. Tveimur árum síðar sett
ist hann á skólabekk og tók
próf eftir þeim reglum. sem
Ein síðasta myndin, sem tekin var fyrir andlát krón-
prinsessu Margrétar, árið 1953 í London, skömmu fyrir
fimmtugsafmæli Ólafs.
giltu um aðra nemendur
skólans, enda var að öllu
leyti með hann farið sem
væri hann hver annar nem-
andi. Þegar hann tók loka-
próf hlaut hann einkunina
„mjög gott“. Sama árið og
hann útskrifaðist gekk hann
í herskóla Norðmanna.
Norðmenn fóru að taka
eftir þessum unga manni.
þeir fundu að það var engu
líkara en hann hefði verið
fæddur til að vera konung-
ur þeirra og þrátt fyrir
danskt faðerni og enskt móð
erni samdi hann sig full-
komlega að háttum og sið-
um Norðmanna og til þess
er tekið hve fagra norsku
hann tali. Alþýðuhylli
konungsefnisins óx eftir
því sem fram liðu stund-
ir, og var hann mjög
ástsæll af öllum, sem kynnt
ust honum
sinni, þegar hann var smá-
drengur var hann á afmæl-
isdaginn sinn í Englandi.
Játvarður konungur og Al-
exandra drottning hans, föð
ursystir Ólafs, færðu hon-
um gjöf, sem drengnum lík
ir og hann hefur þreytt
skíðakeppni í Holmenkollen
eins og hver annar óbreytt-
ur maður og hefur tekið
þátt í fjölmörgum veðsigl-
ingum. Hann er blátt áfram
og látlaus í framkomu sinni,
Þess má geta að um það
bil, sem Ólafur konungsefni
varð 18 ára var haldin dálít-
il veisla í konungsgarði.
Hákon konungur faðir hans
hélt af þessu tilefni ræðu
og komst þá svo m. a. að
orði: „Ég vil nota þetta tæki
færi til þess að gefa þér ráð,
sem mætti koma þér að
haldi í framtíðinni. Það er
að þú takir aldrei ákvarðan
ir í stjórnmálalegum efnum
án þess að hafa heyrt hvað
ráðgjafar þínir leggja til
málanna og að þú talir ekki
við félaga þína eða aðra á
þann hátt, sem gæti bundið
hendur þínar þegar tiltekið
málefni verður tekið til með
ferðar í ríkisráðinu. Með til-
styrk blaðanna og á annan
hátt getur þú kynnst málun-
um. En gleymdu því aldrei
að það eru ráðgjafar þíndr í
opinberum málum, sem
bera ábyrgðina gagnvart
þjóðinni“.
Þetta sama sumar hlaut
Ólafur rétt til að sitja fund
ríkisráðsins undir forsæti
konunga. Hann vann eið að
stjórnarskránni nokkru síð-
ar og viðhafði þá þessi orð:
„Ég legg við drengskap
minn að gegna skyldum
mínum í samræmi við
stjórnarskrána og lögin.
Svo hjálpi mér guð, hinn
almáttugi og alvitri".
Árið 1924 útskrifaðist Ól-
afur krónprins frá herskól-
anum, en fór þá til hins víð-
fræga háskóla í Oxford, þar
sem hann lagði stund á lög
og hagfræði. Þegar hann
var í Oxford var hann sig-
urvegari í kappsiglingu
þeirri, sem kennd er við
Cowes og hét bátur hans
„Oslo“. f þessu sambandi
má minnast þess að einu
Ólafur konungur.
aði mjög vel. Hann var utan
við sig af hrifningu og sagði
við ömmu sína: Hvað held-
ur þú að afi vildi hélst að
ég gerði? Svarið var:
„Vinnir sigur í Cowes-veð
siglingunni11.
Eitt af því fyrsta, sem Ól-
afur konungsefni gerði í
krafti stöðu sinnar var að
leggja hornstein að nýrri
norskri kirkju í London.
Seint á sama ári eða 1927
ferðaðist faðir hans til Kaup
mannahafnar og var krón-
prinsinn nú í fyrsta sinni
staðgengill hans. Hann kom
nú oftar fram fyrir hönd
röður síns og almenningi lík
aði mjög vel framkoma hins
unga konungsefnis, sem var
alþýðlegur en konunglegur
um leið. Framkoma Ólafs
var látlaus og hann var glað
lyndur og glaðværð hans
hafði örvandi áhrif á þá,
sem komust í kynni við
hann 01] stóryrði og stór-
mennska var honum fjarri.
Þess má geta að þegar Ólaf-
ur varð 25 ára var skrifað
um hann á þann hátt í rót-
tæku blaði í Noregi að hann
væri „ímynd þess bezta,
sem norsk æska ætti til. Er
gefinn fyrir allskonar íþrótt-
en heldur þó sinni konung-
legu virðingu. Þetta er krón
prins, sem Norðmönnum
sæmir“. Það var orð að
sönnu, að Ólafur var hinn
mesti íþróttamaður og eftir
að hann hafði unnið marga
sigra í kappsiglingum heima
og erlendis var hann árið
1928 valinn til að stýra kapp
siglingaskútu Norðmanna á
Olympíuleikunum í Amster-
dam. Hann vann þar gull-
verðlaun. f næsta skipti sem
hann og forsætisráðherrann
hittust óskaði ráðherrann
honum opinberlega til ham-
ingju.
Þar kom að Ólafur krón-
prins festi ráð sitt. Þann 14.
janúar 1929 var opinberlega
tilkynnt að hann væri trú-
lofaður Mörtu prinsessu af
Svíþjóð. Þann 21. marz
gekk hann í hjónaband og
sá dagur varð með nokkru
móti eins konar þjóðhátíðar
dagur Noi’ðmanna. Hundruð
þúsunda manna söfnuð-
ust saman á götunum og
fögnuðu ungu hjónunum
þegar þau óku um aðalgöt-
ur Osloborgar. Eitt af blöð-
unum skrifaði: „í dag leiðir
Ólafur konungsefni sænska
Frh. á 9. s.