Vísir - 24.10.1961, Qupperneq 7

I
Þriðjudagur 24. október 1961
V í S I R
Sænska ríkisstjórnin lítur
svo alvarlegum augum á ástand-
ið í landinu, e£ Rússar sprengja
stórsprengjuna við Novaja
Zemlya, að hún hefur nú sam-
þykkt að veita innanríkisráð-
herranum Rune Johansson sér-
stök völd í neyðartilfelli. í regl
um þessum sem voru sam-
þykktar á ráðuneytisfundi fyr-
ir helgina er m. a. ákveðið að
ráðherrann geti íyrirskipað
brottflutning fólks úr heilum
héruðum.
Hætta á blóðkrabba.
Að vísu telja sérfræðingar
ekki mikla möguleika á að ráð-
herrann þurfti að grípa til þess-
ara aðgerða. Möguleikarnii* eru
1 : 10,000 eða 1 : 100,000, segir
Rilf Sievert formaður sænskrar
sérfx-æðinganefndar. Þá fyrst
þyi-fti að grípa til þessara neyð-
araðgerða, þegar geislamagnið
væri komið á þriðja stig, þ. e.
1—10 í’öntgeneiningar.
Mesta hættan, sem getur staf-
að frá geislavirku ryki er talin
vera myndun blóðkrabba (leu-
kemi). Ef geislamagnið kemst
... uu lá j- .
upp í 10 röntgeneiningar, er a-
litið að 15 af hverjum 10 millj-
ón mönnum fái blóðkrabba, þ.
e. a. s. líkurnar eru ekki miklar.
Varnir skipulagðar.
En ríkisstjórnin telur að allur
sé varinn góður. Hún leggur
fyrst og fremst áherzlu á það
að barnshafandi konur séu
vei’ndaðar, því að meðal þeirra
er mest hætta á blóðkrabba.
Ríkisstjórnin hefur nú falið sér-
fræðinganefndinni að halda á-
Svía
geisiunar.
fram stöi’fum og skipta verkum
sín á milli í fimm þætti.
1) Skipulag á nákvæmum
geislamælingum um alla Sví-
þjóð.
2) Undii’búningur að því að
yfirgefa þ. e. að flytja brott
alla íbúa heilla héraða.
anjarðar og birgja loftvama-
byrgi upp af matvælum og öðru
sem til þarf.
3. st.ig) 1—10 röntgen: Fólk
verður að leita skjóls innan-
húss, sérstaklega barnshafandi
konur og börn.
4. stig) 10—10 röntgen: Fólk
Rune Johansson.
Bruggarí
tekinn.
UM HELGINA komst npp
um bruggara einn austur undir
Eyjafjöllum.
Lögregluþjónar sem voru
við löggæzlustörf austur á
Hellu á laugardagskvöldið
tóku eftir ungum pilti sem fór
mjög laumulega með áfengi
sem hann hafði undir höndum.
Vakti þetta grunsemdir svo
hann var handtekinn. Hann
sagði allt af létta um málið Lög
reglumenn brugðu skjótt við
og óku heim á bæ þann er pilt-
urinn hafði tilgreint. Þar sátu
bruggarar yfir suðutækjum og
framleiðslan í fullum gangi.
Var hellt niður slatta, sem kom
ínn var í tunnu. Er rannsókn
málsins á byrjunarstigi.
3) Skipulagning á séi’stökum
veður- og vindathugunum, þar
sem fylgzt sé með loftstraum-
um frá sprengisvæði Rússa.
4) Koma á upplýsingastarfi
til að fræða almenning á hætt-
um geislunar.
5) Koma á nánu samstarfi við
útvarp, sjónvarp og dagblöð til
þess að auðið verði með mjög
skjótum hætti að gera almenn-
ingi viðvart um hættu.
Fimm hættustig.
í sænsku varnarráðstöfunun
um er fylgt mælikvarða hinnar
norrænu kjarnorkunefndar og
er geislahættunni skipt niður
í fimm stig.
1. stig) 0,01—0,1 röntgen:
Framkvæma verður rannsóknir
á matvælum til að sjá hvoi’t
geislavirkt ryk hefur blandazt
þeim.
2. stig) 0,1—1 röntgen: Halda
verður uppi rannsóknum á
drykkjarvatni. Koma verður
upp matvælabirgðastöðum neð-
verður almennt að leita skjóls
í kjöllurum. Enn verður þó
haldið uppi starfsemi, sem telj-
ast verður þjóðfélagslega nauð-
synleg, en helzt af eldra fólki.
5. stig) Yfir 100 röntgen:
Allir verða að leita skjóls. Eng-
inn má fai'a út nema eldra fólk
stutta stund í einu. Þá verður
að hefja bi'ottflutning íbúanna..
Fyrir mis-
skilning milli
okkar Haga-
líns, skrifaði
hvorugur- um
útvarpið um
íelgina. Það
aefði þó sann-
arlega verið
ástæða til að minnast á hina
mörgu nýju þætti og dagskrár-
liði, sem hófust með vetrarút-
varpinu. Daglegur útvarpstími
hefir verið lengdur og munum
við gera hinum ýmsu liðum skil
smátt og smátt.
Dagskráin var óvenju viða-
mikil í gærkvöldi af mánudags-
kvöldi að vera. Klukkustundar-
útvax-p var frá bókmenntakynn-
ingu AB í tilefni af sextugs-
afmæli Ki’istmanns Guðmunds-
sonar, rithöfundar. Þar flutti
Sigurður Einarsson í Holti, af
mikilli mælsku, ræðu um skáld-
ið og kom víða við. Valur Gísla
son, leikari, las ágætlega snjalla
smásögu, „Samvizka hafsins“,
og Helga Bachmann, leikkona
las nojfkur ljóð. Að lokum las
skáldið sjálft kafla úr þriðja
bindi sjálfsævdsögu sinnar,
„Loginn hvíti“-. Var það frásögn
í léttum dúr af frumbýlingsár-
um Kristmanns, er hann settist
að á býli inni við Elliðaár í
sti’íðsbyrjun. í heild var frek-
ar létt yfir þessari bókmennta-
kynningu, léttara en við eigum
af slíkum kynningum að venj-
ast.
Tveir fyrirlesarar aðrir
fræddu hlustendur og styttu
þeim stundir, og tóku báðir til
meðferðar vandamál, sem mjög
K'.lli frændi
Svafa Þorleifsdóttir heiðruð
á 75 ára afmæli.
Stjórn Menningar- og minn-
ingarsjó'S's kvenna hefur úthlut-
að frú Svövu Þorleifsdóttur tíu
þúsund krónum úr sjóðnum, á
75 ára afmæli hennar, 20. okt.,
í þakklætis- og viðurkenningar-
•fo „Umferðarvika“ var haldin
í Tokio í fyrri viku. Þá viku
urðu þar 3666 umferðarslys,
31 biðu bana og 1455 meidd-
ust. Var það heldur meira
en vanalega.
nærri standa borgurunum.
Thorolf Smith, fréttamaður
ræddi sem sé um daginn og veg-
inn, og fjallaði aðallega um á-
fengisnautn þjóðarinnar. Hann
fordæmdi hai’ðlega og réttilega
síofnun leynifélags, sem ætlar
að ganga milli bols og höfuðs á
leynivínsölum. Ekki talaði
Thorolf þó máli leynivínsala,
heldur benti hann á það, að
hvers konar njósnir um náung'-
ann gætu ekki samrýmzt lýð-
ræðisháttum frjálsrar þjóðar.
Vítt og bi’eitt ræddi hahn svo
áfengisvandamálið, og lauk
máli sínu með því að segja frá
merkilegu starfi Æskulýðsráðs
Reykjavíkur, og geratillögur um
frekai’i starfsemi til að halda
æskunni að góðum og göfugum
verkefnum, í stað þess að láta
hana afskiptaiausa á sjoppum
og götum borgarinnar. Erindi
Tborolfs var hið prýðilegasta.
Hinn fyrirlesarinn var Ævar
R. Kvaran, leikari, og hann tal-
aði við okkur um hjónabandið,
en það er umræðuefni, sem fáir
þreytast á að skeggræða. Þetta
var í þættinum „Úr ýmsum
áttum“, og byrjaði Ævar á að
segja frá því, hverjar taldar
voru orsakirnar fyrir því, hve
mörg hjónabönd enduðu með
skilnaði í Bandaríkjunum. Sagði
hann síðan hugljúfa sögu af
hjónum, sem gift höfðu verið
í 50 ár. Margar góðar ráðlegg-
ingar var að finna í þessu spjalli
Ævars.
Eftir síðari fréttir sá Gunnar
Guðmundsson um „Hljóm-
plötusafnið“. Þáttur þessi finnst
mér einn bezti þáttur útvarps-
ins um sígilda tónlist, og hefir
Gunnar áunnið sér sérstakar
vinsældir fyrir kynningar sín-
ar á þeii’ri góðu tónlist, sem
hann velur til flutnings.
Þótir S. Gröndal.
skyni fyrir farsælt starf í þágu
sjóðsins, en þó einkum fyrir rit-
stjórn Æviminningabókar.
Svafa Þorleifsdóttir, fyrrv.
skólastjóri og formaður K.Í., er
dóttir Þorleifs Jónssonar prests
að Skinnastað og konu hans
Sesselju Þórðardóttur. S. Þ.
lauk prófi frá Kennaraskólan-
um 1910. Á Akranesi var hún
skólastjóri í samfleytt 25 ár eða
til 1944, er hún gerðist fram-
kvæmdastjóri Kvenfélagasam-
bands íslands.
Þrír sænskir hermenn úr
gæzluliði S.-þj. voru hand-
teknir í Elisabethville í fyrri
viku og var einn þeirra yfir-
maður sænska flokksins í
gæzluliðinu — Ulm Mide of-
ursti. Þeir sögðu er þeim
hafði verið sleppt, að þeir
hefðu sætt góðri meðferð.
En hvers vcgha voru þeir
handteknir? Fyrir að „flækj-
ast“ nálægt liöfuðstöð
Tsjombe, að því er sagt var
í tilkynningu þaðan.
/