Vísir - 13.06.1962, Blaðsíða 4

VISIR
Miðvikudagur 13. júní 1962.
■\7"ísindalegar framfarir í heim-
~ inum hafa aldrei verið eins
örar og nú. Þessi mikla útþensla
er á öllum sviðum vísinda og
tækni og það er einmitt sérlega
eftirtektarvert, hve skjótlega nú
tekst að koma hinum visinda-
legu uppgötvunum í raunhæfa
notkun til þess að auðvelda alls
kyns störf og bæta kjör almenn-
ings.
Þessar miklu framfarir eru að
verulegu leyti því að þakka að
ný tækni hefur verið tekin í
notkun við útreikning og úr-
lausnir viðfangsefnanna Það
eru hin furðulegu töfratæki, er
kallast á ensku „computers",
sem valda því að vísindamenn
geta nú fengið niðurstöðu rann-
sókna sinna á örskömmum tíma,
sem áður tók þá marga mánuði,
jafnvel ár að vinna úr.
„Computers" sem stundum
hafa verið kallaðir vélheilar, en
hafa nú fengið tækniheitið „raf-
reiknar" koma víðar að gagni en
við vísindarannsókir, þeir eru
notaðir í sífellt vaxandi mæli
við alls kyns skýrslugerðir, bók-
hald, innheimtu og yfirleitt við
niðurröðun og geymslu á hvers
kyns upplýsingum, sem annars
þyrfti stór og oft óaðgengileg
skjalasöfn fyrir. Séu þessar upp-
lýsingar geymdar í rafreikni fer
minna fyrir þeim og þar verða
þær mjög aðgengilegar.
Nú er jafnvel svo komið að
það er oft farið að meta menn-
ingarstig þjóða eftir þvf, hve
margir rafreiknar eru í notkun
f hverju landi. Vfsindastofnanir,
háskólar, opinberar skrifstofur,
verzlunarfyrirtæki og verksmiðj
ur f helztu menningarlöndunum
keppast nú um að fá sér raf-
reikna. Með þessum nýju tækj-
um opnast nýjar leiðir, já oft
algerlega ný viðhorf, því við
stöndum við upphaf rafeinda-
aldar.
Tpyrir nokkru komst Vísir á
snoðir um það, að nú liði.
ekki á löngu þar til fyrsti Com-
puterinn eða rafreiknirinn kæmi
hingað til lands. Er það hið
heimskunna bandaríska fyrir-
tæki IBM, sem mun leigja ís-
lendingum hann fyrir sama verð
og skýrsluvélarnar sem hér hafa
verið í notkun nokkur ár.
Fréttamaður Vísis fór til Otto
Michelsen forstjóra IBM-umboðs
insins hér á landi og ræddi um
stund við hann og tvo starfs-
menn hans, Helga Sigvaldason
og Ingólf Sigurðsson, sem hafa
sérstaklega sett sig inn í þessa
nýju tækni.
— Er mikill munur á þéssum
væntanlega rafreikni og þeim
IBM-skýrsluvélum, sem hafa ver
ið notaðar hér á landi síðustu
ár?
— Já, það er geysilegur mun
ur á þeim, svarar Otto. Skýrslu
vélarnar eru það sem kallað er
elektromekanískar. Þær ganga
fyrir rafmagni, en starfa eins og
venjulegar reiknivélar með
fjölda tannhjóla og er hjólunum
skipt niður eftir tugakerfinu.
Þær eru auðvitað miklu meiri
tæki og fullkomnari en venju-
legar reiknivélar og byggist það
einkum á því að hægt er að
mata þær á viðfangsefnum,
skýrsluefni eða reikningsdæm-
um með svokölluðum gataspjöld
um. Úr slíkum viðfangsefnum
geta þær unnið á tiltölulega
skömmum tíma og marka þvf m.
a. mikla framför f skýrslugerð
frá því sem áður var. En þær
hafa lítið sem ekkert hæfi til að
geyma eða muna upplýsingar.
Öllum þeirra aðgerðum þarf að
stjórna að utanverðu frá hnöpp-
um eðagataspjöldum. Þegar þær '
hafa lokið einum lið f re'iknings
dæminu þarf að hafa millifærslu
og mata þær aftur á niðurstöð-
unni á þessum lið, til þess að
þær geti haldið útreikningnum
áfram.
Ts,omputer eða rafreiknir vinn-
ur með allt öðrum hætti
segir Helgi Sigvaldason. í hon-
um eru ekki notuð tannhjól með
sama hætti og í reiknivélum og
hann byggir ekki á tugakerfi,
heldur á tvítölukerfi. Talna-
geymslur hans eru örlitlir seg-
ulkjarnar, sem breyta stöðugt
um segulstefnu eftir því hvort
þeir geyma jafna eða staka tölu,
en skila stækkun síðan yfir í
næsta segulkjarna. En hraðinn
sem þessir segulkjarnar vinna
Hér sést hinn nýi rafreiknir,
sem innan skamms kemur hingað til lands af tegundinni
IBM-1401.
með er gífurlegur eða allt að
milljón breytinga á sekúndu.
Meðan skýrsluvélarnar eru
oft allengi að hjakka á því dæmi,
sem þeim er fengið til úrlausn-
ar, getur rafreiknirinn gefið nið-
urstöðu svo að segja á svip-
stundu. Hann getur unnið þús-
und sinnum hraðar en elektro-
mekanísk skýrsluvél.
Þá er það einkenni rafreiknis,
að hann getur geymt skipanir í
talnageymslum sínum um það
— Tpr þó ekki nokkur sam-
líking á starfi manns
heilans og rafreiknisins?
— Jú, það er margt lfkt með
þeim. En í samanburði við vél-
ina skilur maður fyrst hve feiki
lega nákvæmt og margbrotið
tæki mannsheilinn er. Hversu
fullkomin sem rafeindatæknin
verður getur hún aldrei fram-
leitt slíkt undrakerfi sem minn-
isstöðvar mannsheilans eru. Og
vélar munu ekki geta öðlast
þann uppruna viljans og hugsun
hvernig hann á að meðhöndla
dæmið og einmitt þess vegna
getur hann notað sjálfa skipan-
irnar sem forsendu í dæmi og
umreiknað upprunalegar skipan
ir sínar og fengið nýja skipun
sem niðurstöðu, og getur haldið
áfram að framkvæma hana.
Þess vegna hafa sumir kallað
þessar vélar vélheila af þvf að
þær stjórna sér sjálfar, en ekki
teljum við það heppilegt heiti,
því að auðvitað er vélin búin að
fá sín fyrirmæli áður, hvað hún
eigi að gera.
Helgi Sigvaldason, Ottó Michelsen forstjóri og Ingólfur Sigurðsson.
arinnar sem mannsheilinn keym
ir.
En einkenni rafreiknis er þó
að hann hefur stórar geymsl-
ur eða eins konar minni fyrir
upplýsingar. Fyrir einhliða upp-
lýsingar geta þessar geymslur
jafnvel verið miklu meiri en í
mannsheilanum, svo sem fyrir
talnaraðir og formúlur. Annars
er þetta náttúrlega mjög mis-
jafnt eftir tegund og stærð raf-
reiknisins. En jafnvel , sá raf-
reiknir sem hingað kemur, getur
þótt hann verði af minnstu gerð
geymt þúsundir upplýsinga.
— Fjar sem rafreiknirinn á
að koma í staðinn fyr-
ir skýrsluvélarnar, sem notaðar
hafa verið hér, getið þið útskýrt
til hvers skýrsluvélarnar hafa
verið notaðar hér á landi?
— Það er fyrirtækið Skýrslu-
vélar ríkisins og Reykjavíkur-
borgar, sem reka þær, segir Ing
ólfur Sigurðsson. Þar geta svo
ýmsir aðiljar notfært sér þær.
Oftast er því hagað svo, að hver
sá aðili sem vill notfæra sér
vélarnar fær sér svokallaðargöt
unarvélar, þar sem upplýsingarn
ar er vinna á úr eru „gataðar“
á pappaspjöld. Geta gatavélarn-
ar bæði merkt stafrófið og talna
röðina. fíðan eru gataspjöldin
send til skýrsluvélanna, sem
reikna úr þeim og skrá upp-
Iýsingarnar og niðurstöðu á
pappír.
— Rafreiknir sá sem hingað
kemur getur einnig unnið úr
gataspjöldum, en er miklu fljót-
virkari við það en skýrsluvél-
■irnar.
— Hverjir hafa helzt notað
skýrsluvélarnar?
— Það tru fyrst og fremst
þrír aðiljar: Hagstofan, Raf-
magnsveita Reykjavíkur og
Landssíminn.
Hagstofan hefur notað þær
við skýrslugerð, fyrst og fremst
við þjóðskrána. Er það skemmti
leg tilviljun, að Þorsteinn Þor-
steinsson fyrrum hagstofustjóri
varð fyrstur til að flytja inn
handreikna (kalkulatora), — og
það var einnig hann sem beitti
sér fyrir þvi að skýrsluvélamar
voru fluttar inn.
/1 llt reikningshald og inn-
heimta Rafmagnsv. Reykja-
víkur er gert með skýrsluvél-
unurh og sama er að segja um
Landssímann. Vélarnar hafa
flýtt feikilega fyrir innheimtu
og sparað vinnukraft hjá þess-
um stofnunum. Áður unnu t.d.
20 stúlkur stöðugt við að reikna
út og skrá símareikningana. Síð-
an hefur símnotendum fjölgað
stórlega, en nú getur einn mað-
ur unnið verkið. En þess ber
að geta að jafnframt hefur verið
tekin upp ný aðferð við mæla-
lestur hjá símanum, sem spar-
ar mjög vinnukraftinn, þar sem
sá er les á mælana færir álest-
urinn beint inn á gataspjöld. Áð
ur sátu stúlkurnar í hóp og
skrifuðu niður endalausar raðir
af tölum I bókhaldsbækur og
á reikninga. Nú vinna gataspjöld
in og skýrsluvélarnar það verk.
IBM-gataspjöld er ennfremur
farið að nota við Landsbankann,
Útvegsbankann, Verzlunarbank-
ann og hjá SÍS við reiknings-
hald og stefnir hvarvetna að
aukinni notkun þessara tækja.
— Eru slíkar skýrsluvélar eða
rafreiknar notaðir við manntal
víðar um lönd eins og hér á ís-
landi?
— Já, auðvitað, svarar Otto
Michelsen. Rafreiknar hafa t.d.
komið að góðum notum við
manntalsskýrslur í Bandaríkjun
um. Þar er það siður að taka
allsherjarmanntal á 10 ára
fresti. Árið 1880 voru 50 millj.
ibúar f Bandaríkjunum og tók
þá 7 ár að vinna úr manntal-
inu. Nýjar skýrsluaðferðir voru
fundnar upp og þegar manntal
var tekið 1890 voru íbúarnir
komnir upp í 62 milljónir og tók
þá 2 y2 ár að vinna úr manntal-
inu.
Nú er íbúatala Bandaríkjanna
komin upp í um 180 milljónir
og myndi taka mörg ár að fá
niðurstöðutölur ef rafreiknar
væru ekki notaðir og ljúka þeir
verkinu á 7 mánuðum.
TTafa skýrsluvélarnar
A verið notaðar nokk-
Framh. á 10. síðu.