Vísir - 26.07.1962, Side 9

Fimmtudagur 26. júlí 1962.
VISIR
Boeing 707 getur flest tekið 185 farþega. Flugvélar þessar hafa skapað algerlega ný viðhorf í flugmálum heimsins.
Boeing 707 hefur flutt
26 milljónir farþe
Fyrir um það bil hálfri
öld stofnaði ungur mað-
ur í Bandaríkjunum nýtt
fyrirtæki. Hann hét Bil!
Boeing og var sonur ríks
iðjuhölds. — Helzta frí-
stundagaman hans var
að fljúga.
En honum fannst flug-
vélarnar, sem þá voru
til, ekki nógu hraðfleyg-
ar. Þess vegna datt hon-
um í hug, að stofna hið
nýja fyrirtæki. Hann
nefndi það „Boeing Air-
craft Company“ og þar
reyrdi hann nýjar hug-
myndir sínar um gerð
fullkomnari flugvéla.
Áratugir hafa liðið og
fyrirtækið er nú meðal
voldugustu iðnfyrir-
tækja i heimi.
Flugvirkin frægu.
Boeing-nafnið hefur verið
tengt ýmsum flugvélategundum
sem frægar hafa orðið og komið
við sögu. Boeing Clipper flug
báturinn sem hélt fyrst uppi
reglubundnum flugferðum yfir
Atlantshafið, Boeing flugvirkin,
sem flugu í svo þéttum torfum
yfir Þýzkaland í sprengjuferð-
um á stríðsárunum að það vai
haft á orði að þau hefðu
skyggt fyrir sólina. Síðan kom
Boeing risaflugvirkið og loks
fulkomnasta sprengjuflugvé)
heims, Boeing B-52 og frægasta
farþegaþota heims í dag Boeing
707.
Af tegundinni Boeing 707
hafa svo margar verið smíðaðar
að það er sagt að á annarri
hverri mínútu sé einhver Boeing
707 að hefja sig til lofts eða
setjast á einhverjum flugvelli
heims, jafnt að degi sem nóttu
En upp á síðkastið hafa Bo-
eing 707 fengið vafasamari
frægð. Síðustu mánuðir hafa
verið svartir dagar í sögu Bo-
eing-félagsins. Hver farþegaþot
an á fætur annarri hefur farizt
og mörg hundruð manna látið
lífið í þessum slysum.
Bill Boeing er ekki lengur a
lífi. Hann lézt fyrir sex árum
og skildi konu og sonum sín-
um eftir auð, sem metinn hefur
verið á marga milljarða króna
Allei? forstjóri.
Nú heitir félagið, sem hann
stofnaði Boeing Company. Það
hefur aðsetur og verksmiðjur
allar í borginni Seattle nyrzt é
Kyrrahafsströnd Bandaríkjanna
Forstjóri þess er lögfræðingur
einn að nafni William M. Allen,
sem var lögfræðilegur ráðunaut
ur fyrirtækisins i 20 ár en var
svo valinn forstjóri árið 1945
Það ár var eitt mésta tímamóta-
og erfiðleikaár í sögu félagsins,
Þá var heimsstyrjöldinni lokið.
Boeing-smiðjurnar höfðu ein-
beitt sér að smíði sprengjuflug-
véla, meðan einn helzti keppi-
nautur þeirra Douglas-verk
smiðjurnar hafði smíðað flutn-
ingaflugvélar og átti því miklu
hægara með að breyta um og
leggja út í framleiðslu á far-
þegaflugvélum
Það >r fyrst og fremst verk
þessa kæna lögfræðings að Bo-
eing-verksmiðjunum hefur nú
tekizt að fara fram úr ölluvn
öðrum f smíði farþegaflugvéla.
Árið 1950 ferðaðist Allen rjl
Englands og heimsótti þá m.a
verksmiðjur De Havilland bav
sem verið var að smíða fyrstu
Cometuna, hina trægu farþegn
þotu Breta. Hinn bandaríski for
stjóri undraðist eitt mest. Bret-
arnir ætluðu nær því eingöngu
að handsmíða Cometuna, þ.e.
a.s. þeir ætluðu ekki að skipu-
leggja starfið með færiböndum
eða notfæra sér þann sparnað
sem leiðir af fjöldaframleiðslu.
Nú hugsaði Allen sér, að ef
hægt væri áð safna saman nógu
miklu fjármagni, vekja áhuga
nógu margra flugfélaga, þ5
mætti hefja fjöldaframleiðslu á
farþegaþotu, sem yrði til að
lækka verðið á þeim og mætti
með þeim hætti tryggja áfram-
haldandi forystu Bandaríkjanna
á þessu sviði.
Hann sneri heim staðráðinn
í að reyna þessa leið. En þá var
Kóreustyrjöldin komin f al
gleyming og Boeing verksmiðj-
urnar voru enn á ný skyldaðar
til þess að nota allan vinnu-
kraft til framleiðslu á hernaðar-
flugvélum. Allen varð að leggja
hugmynd sína á hilluna og á
meðan gerðist það hinn 2. maf
1952, að fyrsta Cometan mark-
aði upphaf þotualdar er hún
hóf sig með ýlfrandi hreyflura
á loft frá flugvelli í London og
flaug fullhlaðin farþegum aust-
ur til Singapore.
En Allen hafði ekki gefiz.t
upp. Kóreustrfðinu var ekki Iok-
ið þegar hann kallaði til sln for-
stöðumenn verkfræði og tækni-
deilda fyrirtækisins og gaf þeim
fyrirmæli um að kanna mögu-
leikana á smíði farþegaflugvél-
ar, sem knúin væri þrýstilofts-
hreyflum. Eftir nokkrar vikui
fékk hann svar frá þeim með
jákvæðum kostnaðarútreikning
um, sem bentu til þess að hægt
væri að fjöldaframleiða slíkar
vélar.
St j órnarf undurinn
frægi.
Allen bjó sig ur.dir söluferð.
Hann fór til forstjóra stærstu
flugfélaganna og spurði þá
hvort þeir vildu taka þátt í fram
Ieiðslunni og verða þannig i
hópi þeirra fyrstu til að fá hin-
ar fullkomnu farþegavélar.
Um þessar mundir var Bo-
eing-verksmiðjan að Ijúka smíði
á fyrstu risastóru sprengjuþot-
unni, sem hlaut nafnið B-tó.
Allen var viðstaddur á flugvell-
inum þegar þetta ferlíki knúið
átta þrýstiloftshreyflum hóf sig
til flugs -með ógurlegum hvin.
Hann grét eins og barn, því að
í þessu sá hann von sína styrkj-
ast um farþegaþotuna, sem
hann hafði dreymt um.
Og nú kallaði hann "'saman
hinn sögulega fund I stjórn
verksmiðjunnar þar sem hann
Iagði öll plögg á borðið og
heimtaði 630 milljónir króna,
sem var talinn byrjunarkostn-
aður við teikningu, skipulag og
smíði fyrstu vélarinnar, af teg-
und sem hann kalaði Boeing
707.
En snörg
flugslys
siðusfu vik'
ur vuldu
úhyggjum
Fundur þessi stóð nær sam-
fleytt I tvo sólarhringa og stóð j
miklar deilur á honum. Sumurn
stjórnarmeðlimunum ofbauð
þessi djarfa áætlun. I fyrstu
fékk Allen þvert ,,nei“ En hann
barðist eins og ljón fyrir áform
um sinum og eftir 48 klst. hafði
hann meirihluta stjórnarinnar
með sér og gat sent fyrirskipun
til yfirverkfræðmgs verksmiðj
unnar Maynard Pennells um
að taka þegar til starfa.
Leyni-flugskýlið.
Pennell og 300 manna lið
hans fékk bækistöð í stærsta
flugskýlinu við Boeing verk-
smiðjuna. Allt umhverfis það
var reistur átján metra hár múr
og svo mikil leynd var yfir
framkvæmdunum að engum
manni var hleypt inn, nema
hann gæti sýnt sérstakt vega-
bréf. Lenti Allen sjálfur i því,
að hann hafði gleymt vegabréf-
inu, er hann ætlaði eitt sinn
að fara inn í leyni-flugskýlið.
Vörðurinn þekkti hann ekki og
meinaði honum inngöngu.
— Hvað er þetta? sagði Allen
í reiðitón. — Þekkið þér mig
ekki, ég er forstjóri Boeing.
— Nei, ég þekki yður ekki,
og jafnvel þó ég þekkti yður,
mætti ég ekki hleypa yður inn
nema þér sýnið vegabréfið.
*-w
Cometu-slysin.
Þegar hér var komið voru
hinar ensku Comet-flugvélar
farnar að fljúga á flugleiðum út
um allan heim. En ánægja
Breta stóð ekki lengi.
Fyrsta Cometu-slysið varð við
Ciampino-flugvöllinn við Róm
Þá kastaðist Cometa við flug-
tak út af flugbrautinni og
hvolfdi. 1 þessu óhappi slasaðist
þó aðeins einn maður.
En þetta var aðeins byrjun
in. I marz 1953 hrapaði Comet.a
hjá Karachi í Pakistan og á þvi
ári urðu þrjú alvarleg Cometu
flugslys til viðbótar. En ægileg-
asta slysið varð yfir Miðjarðar
hafi við eyna Elbu, norðarlega
við Ítalíu þann 10. janúar 1954.
ítalskur fiskimaður að nafm
Pasquale Signorini varð áhorf
andi að því. Hann var að veið-
um einn á báti. þegar kyrrðin
varrofin af þotuhvin og hann sá
stóra flugvél þjóta um háloftin
með miklum hraða. Allt f einu
sá hann silfuriitan blossa og. sfð
an eldsloga. Feikilegar spreng-
ingardrunur bárust honum ti)
Framh. á bls. 10.
Í