Vísir - 23.01.1963, Síða 6

V í S IR . Miðvikudagur 23. janúar 1963.

Hér fer Elbjörn fyrir um Litlabelti, en skipalest siglir i kjölfar hans.
ar smáeyjar með ströndum fram.
Hinum stærri og mikilvægari
höfnum er næstum alltaf haldið
fremst að telja Kaupmannahöfn,
opnum, og ber þar fyrst og
sem mestur hluti inn- og útflutn
ings landsins fer um. Þar verða
stundum tafir af völdum ísa,
en í 30 ár hefir höfnin aldrei
lokazt. EsbjerghöV t^ggur held-
ur ekki á Vestu-'Jöda^di. og
Friðrikshöfn hefir jai'nar: veri<S
nokkuð örugg á ísavetrum.
Sífelldar kærur
og kvartanir.
Það má segja um þessi ís-
mál Dana, að erfitt er að gera,
svo að öllum líki. Jafnskjótt og
sjó og sund fer að leggja að
vetrarlagi, heyrast kvartanir um
það, að þjónustan, sem isbrjót-
arnir veita skipum og öðrum að-
ilum sé allsendis ófullnægjandi,
ISA VCTUR IDANA VCIDI
Danir hafa miklar á-
hyggjur af því, að ísalög
í sundunum og með
ströndum landsins yfir
leitt muni gera þeim
mjög erfitt fyrir í vetur,
og kemur þetta greini-
lega fram í dönskum
blöðum. Það, sem hér
fer á eftir, er byggt á
ýmsum slíkum skrifum
danskra blaða.
Ögnir ísveturs vofa yfir okk-
ur. ísbrjótaflotinn hefir verið bú
inn til siglingar, og ísinn fer
vaxandi í höfn Kaupmannahafn
ar og öðrum höfnum landsins.
Aðeins þrír dagar voru liðnir af
nýja árinu, þegar fyrsta skipið
festist í ísnum, en til allrar ham
ingju gat það Iosnað af eigin
rammleik.
Ef kuldar halda áfram á næst-
unni, þarf ekki að sökum að
spyrja. Þá mun allt frjósa, sem
'frostið getur, meðfram ströndum
landsins, og ef þánnig fer, mun
Iangur tími líða. þar til erfið
leikunum verður aflétt.
'x Veturinn hefir gengið óvenju-
lega snemma í garð Frosthörk
ur gerði þegar f desember fann
koma var fyrir iólin og um ára-
mótin var sjó farið að leggia
Það er því ekki að furða, þótt
menn horfi með nokkrum kvíða
til framtfðarinnar Gallinn er
nefnilega sá, að margra dómi.
að ísbrjótafloti landsins er ófull
nægjandi, þegar eittthvað er um
ís að ráði, þvi að samgöngu-
þarfirnar með ströndum fram
eru miklu meiri en. þegar séð
var fyrir þeim ísbrjótum. sem
nú eru f notkun Sá stærsti.
Stóribjörn, er með 5000 ha. vél
en þingið hefir ekki enn tekið á-
kvörðun um smíði 7200 ha. ís-
brjóts, sem lagt hefir til, að
verði smíðaður.
Of fáir ísbrjótar
tiltækir.
Dönsk blöð segja, að ísbrjót-
arnir sé alltof fáir, svo að al-
varlegt ástand geti af skapazt.
Þó er ekki hægt að gera saman-
burð við tvo sfðustu ísvetur,
1965 og 1949, þvf að þörfin er
orðin svo miklu meiri vegna
aukinna siglinga. Til sögunnar
eru komnar ýmsar iðngreinar,
sem krefjast þess að fá hráefni
tafalítið og með skömmu milli-
bili, og flutningar frá þeim
verða að ganga með sama hætti.
Loks eru skipin sífellt að verða
stærri, og það krefst stærri ís-
brjóta til að ryðja þeim braut.
Menn vita að sjálfsögðu ekki,
hvernig fsinn muni hegða sér„
enda veltur það á svo mörgu,
til dæmis því hvar hann verður
mestur og þykkastur. Stundum
er Stórabelti verst, stundum
austurströnd Jótlands, þess á
milli Eyrarsund. Að þessu sinni
eru helzt líkur fyrir því, að
vandinn verði fyrst og fremst
við Jótland í vetur.
Ferjusiglingar
torveldast.
Eitt af því fyrsta, sem vart
verður f sambandi við ísalögin,
er það að siglingar ferja þeirra,
sem ríkisjárnbrautirnar dönsku
hafa a sfnum snærum. verða tor
veldari, þeim er fækkað að mun,
eða þeim er hSett alveg um tfma,
þegar ísinn verður sérstaklega
erfiður DSB, en það er skamm
stöfun járnbrautanna dönsku,
gera þó ekki ráð fyrir, að sigl-
ingar leggist niður á Stórabelti,
því að þar er til taks ísbrjótur-
inn Holger danske sem getur
flutt 600 faþega, ef þurfa þykir.
Um tíma hélt hann uppi sigling
um á Stórabelti einn, veturinn
1947.
í þessu þætti samgangnanna
kemur hins vegar til greina nýtt
atriði Bílaferjur miklar eru
komnar til sögunnar, og þær
eru svo nýjar af nálinm, að þær
hafa aldrei verið reyndar f ís
áður. Hvernig mun þeim ganga
að sigla yfir Stórabelti? Menn
eru hræddir um, að þær geti
lent í miklum erfiðleikum, þvf
að þær eru stór skip og heldur
sein f vöfum. '
Firðir lokast.
Þegar kuldar ganga í Dan-
mörku, gerist það einna fyrst,
að Limafjörð á Jótlandi leggur.
Við hann eru ýmsar hafnir, þar
sem menn' eru við því búnir, að
þær verði lokaðar nokkurn
hluta vetrar. Álaborg er til dæm
is í hættu, þar sem fs rekur
oft að mynni fjarðarins, þegar
vindur er austlægur. Margar
hafnir við Jótland austanvert
leggur fljótlega, þegar mjög
kalt er, og er erfitt að halda
þeim opnum. Þá er. og erfitt að
halda uppi samgöngum við ýmsa
ísbrjótarnir geri ekki nægjan-
legt gagn, þeir sé of litlir, afl
vana og þar fram eftir götunum.
Svo leikur allt í lyndi i nokkur
ár, enginn ís gerir vart við sig,
og samstundis heyrast kvartanir
um það, að stórfé sé eytt til
viðhalds á fsbrjótunum, sem
liggi aðgerðarlausir og engum
til gagns ár eftir ár.
Sannleikurinn er sá, að þeir
eru Iítt nothæfir til annars en
að brjóta ís, því að þeir eru
byggðir samkvæmt öðrum meg-
inreglum en önnur skip. En
sannleikurinn er líka sá, að þeir
geta ekki haldið öllum höfnum
Danmerkur opnum samtfmis, og
þess vegna fær viðskiptamála-
ráðherra, yfirmaður þeirra, allt
af fjölda nefnda í heimsókn frá
borgum, sem illa eru staddar
vegna ísalaga. Því er heldur
ekki að neita, að vandræðin af
völdum íssins geta orðið marg-
vísleg og langvarandi, einkum
af því að margar verksmiðjur
safna ekki miklum efnisbirgð-
um, og þarfnast þess vegna stöð
ugra aðdrátta á hráefnum ti!
starfsemi sinnar. Þetta gerir vart
við sig í æ rfkara mæli, og þess
vegna mega Danir æ ,síður við
því, að ísinn setji samgöngur
úr skorðum. Ýms fyrirtæki
sem stofnuð hafa verið eftir síð
asta ísavetur (1956), hafa t. d.
ekki gert sér neina grein fyrir
því, hvernig þau eigi að tryggja
rekstur sinn, ef ísinn lokar höfn
um langan tíma.
Ástæðulaust að
óttast stóráföll.
Yfirleitt mun það skoðun
manna f Danmörku, að ekki sé
ástæða til að óttast stóráföll af
völdum ísalaga, þótt alls konar
óþægindi hljóti að gera vart við
sig .Stafar þetta m. a. af þvf að
ísinn er venjulega horfinn eftir
fáeinar vikur, og þá fer allt f
samt tag aftur. Ástæðulaust er
talið að óttast þurfi skort á kol
um eða olíu, en olíunotkun hefir
vaxið mjög ört síðustu árin.
Olíufélögin gæta þess alltaf að
hafa nokkurra mánaða birgðir í
geymum sínum á þeim tíma árs,
þegar gera má ráð fyrir, að fs-
inn komi, ef hann gerir vart við
sig á annað borð. Er þetta m. a.
gert til þess, að ekki þurfi að
leggja stór og dýr olíuflutninga
skip í hættu f ís.
Einn þáttur samgangnanna
græðir annars einkum á því, ef
ísinn lokar leiðum með strönd-
um fram eða torveldar siglingar.
Það er flugið. Ýmis smá flug-
félög hafa leitazt við að hagnast
á þessu. Þau hafa tekið
að sér að flytja ýmsan varning
og farþega milli borga, eða milli
eyjanna, smárra og stórra. Vet-
urinn 1956 voru til dæmis notað-
ar 50 flugvélar til slfkra flug-
ferða, og þótti gefast vel, þótt
öryggið mætti oft vera meira.
Megintilgangur
ísbrjótanna.
Yfirmaður ísbrjótanna dönsku
heitir K. J. Hörning, og hann
hefir yfir sér isbrjótaráðið, sem
í eru fulltrúar hafnarborga,
skipafélaga og ríkisins. Ráðið
Framh á bls 5
Stóribjörn á ferð um Stórabelti. Hann hefir komið tveim sr. áskipum til hjálpar, og þau hafa brotið af
sér skrúfuna i ísnum, svo að ísbrjóturinn hefir orði ð að taka þau i drátt.