Vísir - 08.02.1963, Blaðsíða 9

VlSIR . Föstudagur 8. febrúar 1963.
9
Heimsókn á Vist-
heimili VERNDAR
að Stýrimannsstíg 9
íVstmenn eru aldrei iðjulausir
„Jú, allflestir eru þeir það.
En einstöku mönnum er ómögu
legt að hjálpa, þvl miður".
„Hvernig er hugarástand
manna undir svona kringum-
stæðum?“
Skúli verður fyrir svörum:
„Ákaflega mismunandi, eins
og að líkum lætur. Yfirleitt eru
þeir mjög niðúrdregnir og fullir
af eftirsjá, einkum eftir fyrsta
brot. Og alltaf á þetta að verða
í síðasta sinn. Þeir vilja bæta
sig, en oftast er það úthaldið,
sem á skortir. Svo er áfengið.
Það er mesta vandamálið. Við
höfum haft mjög gott samstarf
við AA-samtökin og Bláa band-
ið, og oft komum við skjólstaeð-
ingum okkar fyrir á drykkju-
mannahælum til lengri eða
skemmri dvalar".
„En það þyrfti að samræma
betur starfsemina“, segir frú
Þóra. „Bezt væri að mynda eina
heild úr mörgum stofnunum,
eins og Bláa bandinu, öryrkja-
sambandi íslands, Vernd, Fram-
færslu borgarinnar o. fl„ gjarn-
an undir stjórn Framfærslunn-
ar. Þá gætum við haft nánara
samband okkar á milli, unnið
betur saman og komið meiru til
leiðar".
hér á landi mörg ár, og eins og
allir vita, hefur Oscar Clausen
rithöfundur unnið þar merkilegt
brautryðjendastarf, sem er lofs-
vert og gott. Hann hefur raunar
verið heiðursfélagi í Vernd frá
stofnun samtakanna. En þetta
er yfirgripsmikil starfsemi, og
veitir ekki af, að margir bætist
í þann hóp, sem reynir að leysa
vandamálin. Ég vann fjóra vet-
ur við fangahjálp á Norðurlönd
um, aðallega í Kaupmannahöfn
og Noregi, og þá kynntist ég
starfseminni frá öllum hliðum.
Eftir þessa fjóra vetur þótti ég
hæf til að vinna sjálfstætt, og
þá var að reyna að notfæra sér
reynsluna hér á íslandi, þar
sem þörfin er brýn. Ég hef heim
sótt aragrúa af fangelsum og
upptökuheimilum á Norðurlönd-
um á vegum fangahjálparinnar
Þar — en það megið þér ómögu-
lega setja I blaðið“.
Ég set það nú samt. Og vona,
að frú Þóra fyrirgefi mér.
„Mér finnst það merkilegast,
þegar ég lít aftur, að nokkur
mannsekja skyldi treysta okkur
í byrjun, þegar engin reynsla
var enn fengin í þessu“, heldur
frú Þóra áfram. „Við Lára í
Ási — frú Lára Sigurbjörns-
okkur með fjárframlögum og ó-
teljandi einstaklingar hjálpað
okkur með sjálfboðavinnu og
gjöfum. En okkur vantar alltaf
sjálfboðaliða í margs konar
störf — slíkt er mjög vel þeg-
ið“.
„Hvað er orðið langt síðan
Vernd tók til starfa?“
„Ja, samtökin voru stofnuð
19. október 1959, en við tókum
formlega til starfa 1. febrúar
1960. Við höfum reynt að vinna
í kyrrþey og forðast allt aug-
lýsingaskrum, bæði vegna þess
að við viljum ekki segja of
mikið, fyrr en við erum búin
að fá lengri reynslu og getum
betur dæmt um árangur starf-
seminnar, og eins af því að
þetta starf er þannig í eðli
sínu, að það verður að fara
fram í kyrrþey og án of mikils
umtals. Þetta er fjarskalega
viðkvæmt mál, eins og gefur
að skilja. Skjólstæðingar okkar
eru menn, sem ratað hafa í ó-
gæfu, og enginn vill vekja of
mikla athygli á slíku. Þeir eiga
sjálfir erfitt, og fjölskyldur
þeirra ekki síður. Og sumir eiga
hér sitt eina athvarf, sem þeir
geta flúið til, þegar í nauðirnar
rekur“.
„Já, auðvitað, það er vel skilj
anlegt, en haldið þér samt ekki,
að það sé gott, að fólk fái að
vita um það, sem þið eruð að
gera? fslendingar eru ákaflega
hjálpsamir, þegar gott málefni
er annars vegar, en þeir þurfa
þó að vita af því“.
Eins og ein stór
fjölskylda.
„Já, það er satt“, samsinnir
frú Þóra. En svo lítur hún á
leitað til mín eins og mömmu
sinnar, þegar eitthvað er að.
Þá fyrst kemur hjálpin að veru-
legu gagni“.
„Er ekki erfitt að vinna trún-
að þeirra?"
„Jú, það getur reynzt erfitt“,
annars staðar", segir frú Þóra.
„fslendingar eru stoltir og við-
kvæmir og oft mjög lokaðir i
byrjun, en þegar þeir loksins
opna sig, þá segja þeir okkur
allt. Svona starf er vandasamt
I litlu þjóðfélagi, en ekki síður
■»v-
Starfsemin alltaf
að aukust.
„Hvað hafa margir verið hér
í vetur?“
„Mest 15 I einu. Starfsemin
er alltaf að aukast, og I raun
og veru þyrfti að sklpta þessu
niður á að minnsta kosti tvö
heimili — vistheimili eins og
þetta fyrir menn, sem koma um
skemmri tíma og þarfnast ýmis-
legrar aðstoðar, sem við getum
veitt, og svo hæli fyrir fólk,
sem lítið er raunverulega hægt
að gera fyrir nema veita þvl
læknisaðstoð og góða umhirðu.
Það er afar óheppilegt að hafa
hvað innan um annað menn,
sem eru að reyna að drífa sig
og byrja nýtt lff, og svo menn,
sem ómögulegt er að hjálpa á
þann hátt. Þeir stórspilla fyrir,
en þeir þurfa líka að hafa eitt-
hvert athvarf, og meðan ekki
er til sérstakt hæli fyrir þá,
getum við ekki úthýst þeim.
Svo eru unglingavandamálin ...
En ef við eigum að fara út í
upptalningu á öllum þeim brýnu
vandamálum, sem liggja fyrir
og krefjast úrlausnar, kemst
ekki annac fyrir f Vísi þann
daginn!"
„Eigum við þá kannske að
snúa okkur að því, hvernig
þessi starfsemi byrjaði upphaf-
lega?“
„Ja ...“. Frú Þóra hikar svo-
lítið. „Stundum getur maður
ekki annað en gert vissa hluti
— og þörfin var mikil fyrir ein-
hvers konar starf á þessu sviði.
Að vísu hefur verið fangalijálp
dóttir, meina ég - gengum
manna á milli og reyndum að
lokka fólk til að skrifa undir
plagg, sem við höfðum sett
saman, þ. e. a. s. beiðni til Al-
þingis um styrk til að hefja
þessa starfsemi. Það gekk miklu
betur en við þorðum að vona.
Kannske héldu sumir, að við
værum með lausa skrúfu, en
þeir skrifuðu samt undir, og
það var fyrir mestu“.
Fjárhagurinn
naumur.
„Og fenguð þið styrkinn?"
„Já, við fengum 50 þúsund.
Nú höfum við fengið hann
hækkaðan upp f 200 þúsund á
ári, og húsaleiguna borgar
Reykjavíkurbær. En við berj-
umst samt alltaf f bökkum, og
fjárhagurinn er naumur — það
fer allt eftir þvf, hvað ég er
dugleg að snfkja! Mikið bless-
um við líka fólkið, sem hjálpar
okkur. Það munar um hvað lft-
ið sem er. Oft fáum við fata-
gjafir, og ég get sagt yður, að
hver einasta smápjatla er nýtt
út í yztu æsar“.
„Hvemig er með áheit? Hef-
ur aldrei verið heitið á Vernd
sem gott málefni?"
„Stundum, jú. Það væri in-
dælt, ef fólk reyndi það við og
við. Annars eru ca. 400 ein-
staklingar í félagasamtökunum
Vernd og 65 félög, sem standa
á bak við okkur. Flest eru þau
kvenfélög, mörg úti á landi, og
einu sinni á ári senda þau full-
trúa á aðalfundinn, sem hald-
inn er hér í Reykjavík. Ýmis
önnur félög hafa líka styrkt
mig með ofurlitlum áhyggju-
svip. „Þér ætlið að gæta þess
að gera þetta ekki skrumkennt
eða væmið? Við reynum að
hafa þetta eins og heimili, og
hér verða allir að vera eins og
ein stór fjölskylda, allt eins
eðlilegt og hægt er. Skúli sér
um fyrstu samtölin við fang-
ana, meðan þeir eru f Hegning-
arhúsinu og sfðar á Litla-
Hrauni, en það er nauðsynlegt
að hafa konu hér á vistheimil-
inu, álft ég. Þeir verða að geta
svarar Skúli, „en það er frum-
skilyrði þess, að hægt sé að
hjálpa þeim. í byrjun eru þeir
oft varir um sig og tortryggnir,
en um leið og þeir finna, að við
erum að leitast við að hjálpa
þeim til að leysa vandamál sín
— og að mögulegt er að leysa
þau — fyllast þeir áhuga á að
gera eins og þeir geta. Hitt er
annað mál, að úthaldið er oft
ekki eins gott og viljinn til að
bæta sig“.
„Fólk er miklu opinskárra
nauðsynlegt þess vegna. Og það
er mikill töggur í fólkinu hér
— oft höfum við séð menn,
sem taldir voru algerlega von-
lausir, drífa sig upp úr þvf og
sýna verulegan manndóm".
Margvfsleg aðstoð.
„En hvers konar aðstoð
bjóðizt þið til að veita föng-
unum?“
„Hún er margvísleg", segir
Skúli. „Fyrst og fremst sjáum
Framh. á bls, 10
Frú Þórn Einarsdóttir og Skúli Þórðarson við störf sfn.
*