Vísir - 11.05.1963, Qupperneq 8

8
V1SIR . Laugardagur 11. maí 196«».
VÍSIB
Utgefandi: Blaðaútgáfan VÍSIR.
Ritstjórar: Hersteinn.Pálsson, Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjóri: Axei Thorsteinsson.
Fréttastjóri: Þorsteinn ó. Thorarensen.
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegi 178,
Auglýsingar og ^greiðsla Ingóifsstræti 3
Áskrifsargjald er 65 krónur á mánuði.
f lausasölu 4 kr. eint. - Sími 11660 (5 linur,
Prentsmiðja Visis. — Edda h.f.
Rifist um hræið
Það er broslegt að lesa kveðjur Tímans og Þjóð-
viljans hvors til annars, þegar þeir eru að bítast um
hraeið af Þjóðvarnarflokknum. Gegnum skrif Tímans
skín sú von, að Framsókn muni nú endurheimta í
næstu kosningum eitthvað af þeim glötuðu sauðum
hennar, sem á sínum tíma villtust inn í frjálsþýðið.
Þjóðviljinn segir hins vegar að þetta komi ekki til mála,
því að kommúnistar séu búnir að innbyrða Þjóðvöm
í Alþýðubandalagið og eigi því þetta fólk.
Gegnum skrif beggja blaðanna skín fyrirlitningin á
sjálfsákvörðunarrétti einstaklingsins. Þau tala um
þetta fólk eins og það sé peð á taflborði, sem foringj-
ar flokkanna geti fært til eftir vild. Risið á Þjóðvam-
arflokknum var að vísu aldrei hátt, enda hafði hann
ekkert stefnumál, nema það, að koma vamarliðinu úr
landi og var því í raun og veru ekkert annað en útibú
frá kommúnistum.
Samt sem áður er ekki ástæða til að ganga út frá
því sem vísu, að allir sem töldust til flokksins, láti sér
lynda það, að þeim sé nú skipað að kjósa kommúnista.
Margt af þessu fólki hélt að það væri að brjótast undan
oki kommúnista, þegar það gekk í Þjóðvamarflokk-
inn og ætlaði sér áreiðanlega ekki að þjóna þeim fram-
ar, þótt sú yrði reyndin. Þeir sem komu þaðan úr her-
húðum Framsóknar, munu heldur ekki hafa hugsað
sér að hverfa aftur til föðurhúsanna. Og fyrst þeir voru
óánægðir í Framsóknarflokknum þá, er ólíklegt að þeir
geti hugsað sér að hverfa í faðm hans nú.
Að þessu athuguðu verður að álykta, að þeir af
fyrrverandi kjósendum Þjóðvarnarflokksins, sem
nokkur manndómur er í, kjósi hvorki kommúnista né
Framsókn, og allra sízt eftir rifrildi Tímans og Þjóð-
viljans um þessar sálir nú, og það takmarkalausa virð-
Ingarleysi, er fram hefur komið í þeim skrifum, fyrir
þessu fólki sem einstaklingum.
Mótmæli úr öllum áttum
Það hefur líka komið í Ijós, að ýmsir Þjóðvarnar-
menn ætla ekki að láta reka sig inn í raðir kommún-
ista eins og sauðfé í dilk. Allir vita hvernig forustu-
mönnum kommúnista og Þjóðvarnar gekk að ná þessu
svokallaða samkomulagi um sameiginlegt framboð, og
síðan hefur mótmælunum rignt yfir þá hvaðanæva af
landinu, einkanlega frá hálfu Þjóðvamarmanna. Er
bess skemmst að minnast, að stjórn Þjóðvarnarfélags-
ms í Kópavogi gaf út yfirlýsingu, þar sem hún neitaði
íð styðja listann.
Þjóðviljinn kallar þetta að sönnu gervistjórn sem
■kkert mark sé takandi á, en slíkt vandræðagaspur
breytir engu um hið sanna, stór hluti Þjóðvamarmanna
neitar að fylgja kommúnistum — en þar með er ekki
sagt að Framsókn fái atkvæði þeirra heldur.
Gluseppe Verdi. í haust verða liðin 150 ár frá fæðingu hins
fræga, ftalska óperutónskálds.
mestmegnis um atburði, sem
gerðust nokkrum árum áður en
óperan hófst. Einhvern veginn
þarf að skýra forsögu þessa
máls, og hermennirnir grfpa því
tækifærið og biðja Ferrando að
halda þeim vakandi með frá-
sögninni um barnsránið, er
yngra syni föður núverandi
greifa var rænt. Þ. e. yngra
bróður Guðmundar Jónssonar,
ef það er eitthvað ljósara.
Raunar skyldi maður ætla, að
svo hádramatísk saga væri
hverju mannsbami kunn um
þessar sióðir, en vegna áheyr-
endanna — þeirra, er ftölsku
skilja — segir Ferrando mönn-
um sfnum hana.
Gamli greifinn, sem nú er
látinn, átti tvo syni. Dag nokk-
urn vaknaði fóstra þeirra við,
að gömul og ískyggileg Síg-
aunanom stóð yfir vöggu yngra
bamsins og starði á það illum
augum. Hún kallaði samstundis
á hjálp, og nornin var rekin á
brott, en barnið veiktist, svo
að vfst var talið, að Sígauna-
konan hefði framið særingar.
Samkvæmt siðum þeirra tíma
— 15. öldinni — var hún tafar-
laust handsömuð og brennd á
báli. En hún átti dóttur, sem á-
kvað að hefna móður sinnar
grimmilega. Og henni tókst að
ræna barninu, er hún kastaði
á bálið, þar sem móðir hennar
hafði verið brennd.
Hermönnunum verður mikið
um að heyra þessa hroðalegu
sögu, og atriðinu lýkur með
því,. að þeir kalla bölvun yfir
höfuð nomarinnar. Bölbænir eru
óhjákvæmilegur þáttur í öllum
alvarlegum Verdi-óperum.

AHt dettur í dúnalogn.
\ Hljómsveitin er búin að
||; stemma, Ijósin dvína,
tjöldin lyftast hægt, leik
I sviðið er sveipað
■ myrkri. Það er æfing á
IL TROVATORE í Þjóð-
leikhúsinu.
II trovatore er ein af vinsæl-
Iustu óperum, sem nokkru sinni
hafa verið skrifaðar. Hún var
frumsýnd í Róm 19. janúar
1853, sama ár og La traviata,
tveim árum síðar en Rigoletto.
Þótt Verdi hefði aldrei samið
I-t fleiri ópemr, myndu þessar
þrjár hafa nægt til að ávinna
honum ódauðleik f heimi tón-
listarinnar. Þær hafa unnið
hugi og hjörtu áhorfenda um
vfða veröld, og jafnvel fólk, sem
' • aldrei hefur stigið fæti inn f
||| ópemhús, kannast við ótal
: yndislegar melódíur úr þeim.
Og enn em þær ásamt Aida
vinsælustu verk Verdis, þó að
Otello og Falstaff beri kann-
ske af þeim hvað listrænu gildi
viðvíkur.
?fss; Verdi var of uppfullur af
músíkölskum hugmyndum, þeg-
ar hann samdi II trovatore,
til að skeyta mikið um senni-
lega atburðarás eða sálfræði-
lega persónusköpun. Hann lét
sér nægja að ausa hverri
melódíunni annarri himneskari
úr óþrjótandi nægtabrunni sfn-
um og reiknaði lfklega með þvf,
að áheyrendurnir myndu skilja
með hjartanu, það sem heilinn
; kynni að hafa sitthvað við að
athuga. Og það hafa þeir gert.
II trovatore hélt lengi sessi sem
Ívinsælasta ópera heimsins, þó
að almenningshylli hennar hafi
eitthvað rénað á síðari Órum.
parte prima — 11 duello
stendur á stóru spjaldi, sem
síðan er dregið upp. En niður
úr loftinu hangir skjöldur með
svörtum fálka, og fyrir neðan
er borði, sem á er letrað:
II trovatore. Þetta hangir þarna
óperuna á enda — kannske til
að fyrirbyggja, að áhorfendur
ruglist f, hvaða óperu er verið
að sýna. Það er nótt, og her-
mannahópur stendur á verði í
Aliaferia-höllinni. Hermennirnir
eru syfjaðir, en Jón Sigur-
björnsson — þ. e. a. s. foringi
þeirra, Ferrando — brýnir fyrir
þeim að sofna ekki, þar eð von
sé á Di Luna greifa, sem vakir
á hverri nóttu fyrir utan glugga
hinnar fögru aðalsmeyjar,
Leonoru, er hann elskar af
heitri ástrfðu. En ást hans er að
sjálfsögðu ekki endurgoldin —
óperubaritonar eru með ein-
dæmum ólánsamir f ástamálum
nema helzt Don Giovanni, enda
fer svo um þann lukkunnar
pamffl á hátindi velgengninnar,
að jörðin klofnar undir fótum
hans og hann steypist beint
ofan í eldhaf Vítis.
Jæja, Leonora vill ekki sjá
greifann, en elskar vitanlega
tenorinn. Og það kemur upp úr
kafinu, að þessi sami tenor
hefur verið þarna á sveimi
nótt eftir nótt að syngja ástar-
ljóð fyrir neðan gluggann henn-
ar, svo að greifinn hugsar sér
gott til glóðarinnar að hremma
hann, næst þegar hann láti sjá
sig. Og eftir þvf bíða hermenn-
irnir.
Nú er það svo í 11 trovatore,
að persónurnar eru eilíflega að
segja hver annarri sögur —
j^æst sjáum við Leonoru, sem
gengur um hallargarðinn
með Ines, trúnaðarmey sinni.
Trúnaðarmeyjar eru líka ómiss-
andi í óperum. Enda er komið
að næstu sögu, sem áhorfendur
þurfa að þekkja. Donna Leon-
ora elskar nefnilega ókunnan
riddara, sem nýlega hefur unn-
ið sigur f burtreiðum, og það
var Leonora sjálf, er krýndi
hann sem sigurvegara að þeim
loknum. Þetta varð ást við
fyrstu sýn, og þar eð svo heppi-
lega vildi til, að hinn frækni
riddari var einnig fyrsta flokks
tenor, lagði hann í vana sinn
að koma á kvöldin og syngja
ástarljóð fyrir neðan glugga
hennar. En nú hefur hann ekki
látið sjá sig nokkrar nætur,
svo að Leonora er hugsjúk af
kvfða.
Ines Iízt ekkert á þetta og
ræður Leonoru eindregið til að
reyna að gleyma hinum ókunna
trúbador, sem hún veit ekki
einu sinni hvað heitir. En Leon-
ora er ekki á þvf. Hún bætir við
löngum kólóratúrastrófum til
að sannfæra Ines enn betur um
ódrepandi ást sfna og kveðst
muni annað hvort lifa eða deyja
fyrir riddarann sinn. Sfðan
gaijga þær inn í höllina,
Nú kemur Guðmundur Jóns-
son, hinn ástsjúki greifi, brenn-
andi af ástríðu, og mænir á
ljósið í glugga Leonoru. En í
sömu svifum heyrist í lútu
trúbadorsins, og greifinn hróp-
ar: „II trovator!" Keppinautur
hans syngur mansöng til Leon-
oru, og von bráðar kemur hún
sjálf á vettvang. Og þýtur bein-
ustu leið til greifans, sem snýr