Vísir - 04.07.1963, Page 9

V1 S IR . Fimmtudagur 4. júlí 1963.
9
.
Rætt við Jón og
Þórð Laxdal, tvo
Vestur-íslendinga

Meöal 40 Vestur-Islendinga í
heimsókn á íslandi að undan-
förnu voru tveir bræður, Jón og
Þórður Laxdal, ásamt konum
sínum. Jón er námstjóri f Winni
peg en Þórður var um langt ára
bil kornkaupmaður og frlðdóm-
ari f Saskatchewan.
— Við höfum mætt einstakri
gestrisni segja þeir. Jón og Lára
kona hans búa hjá Marian og
Hákoni Magnússyni, kennara, en
Þórður og kona hans Jóhanna,
hjá Björgu Guðmundsdóttur,
systur Jóhönnu.
Fyrst var rætt við Jón Laxdal,
sem starfar í aðalkennaraskóla
Winnipegborgar, og skipuleggur
þar m. a. reynslukennslu nem-
endanna.
— ★ —
— Hvernig er skólinn skipu-
lagður?
— Nemendur, flestir 18___19
ára eru 600 í 12 bekkjum, þegar
mest er, námstíminn er eitt ár.
Kennslan hefst f september og
lýkur seinnihluta júlf. Nemendur
koma a. m. k. með menntun,
sem jafngildir stúdentsprófi hér.
Við kennum eingöngu kennsluað
kennslu. Kennarar skólans, sem
eru 23 fylgjast með nemendum
f reynslukennslunni. Þeir fara
milli skólanna, sjá um 25—30
nemendur hver.
— Hvaða réttindi veitir próf
úr skólanum?
__ Það fer eftir því hvaða
menntun fólk fékk áður.
Minnsta menntun kennara er
hliðstæð stúdentsmenntun hér.
Nemedur með þá menntun fá
réttindi til barnaskólakennslu.
Fólk með BA-próf fær rétt til
kennslu f miðskólum.
— ★ —
—■ Er skortur á kennurum?
— Ekki í bamaskólum. En
hingað til hefur vantað kennara
f miðskólana. Það lagast smátt
og smátt. Ástæðurnar fyrir
þessum skorti var fyrst strfðið
og sfðan að ekki var borgað
nægilega vel. Launin hafa nú
verið hækkuð.
— Hve mikil eru þau?
__Lágmarkslaun f barnaskóla
em 3100 dalir á ári og hækka
um 100—150 dali á ári þar til
þau em orðin 4500 dalir. Þeir
sem hafa BA próf fá hærri laun.
Bræður
ferðir, t. d. í tungumálum, stærð
fræði, barnasálfræði og skóla-
stjórn, svo eitthváð sé nefnt.
Nemendur fara þrisvar f nær-
liggjandi skóla til æfinga-
kennslu. Fyrst er farið f þrjá
daga í nóvember til að kynna
þeim nemendur og aðstæður.
Síðan dveljast þeir þrjár vikur
f febrúar í skólanum og síðar
aðrar þrjár vikur f sama skóla
að páskafríi loknu. Mitt verkefni
er að skipuleggja þessa æfingar
Þeir byrja með 4500 dgli og fá
allt upp í 7300 dali eftir 10—11
ár. Ef kennarinn er með magist
ersgráðu fær hann 8900 dali til
að byrja með og hækkar upp í
9700 dali. Skólastjómm er greitt
öðru vísi. Þeir fá 100 dali fyrir
kennslustofu auk fastra Iauna
og geta þau orðið alls um 13200
dalir á ári.
Þórður Laxdal, Björg Guðmundsdóttir, Jóhanna Laxdal, Lára Laxdal og Jón Laxdal.

Þá snemm við okkur að Þórði
Laxdal. Hann var kornkaupmað
ur fyrir stærsta komverzlunar-
félag Kanada f 37 ár, og stjórn-
aði innkaupum á komi f sfnu
héraði.
Félagið kaupir kornið af
bændum, greiðir það út í hönd,
flokkar það, flytur það til hafn-
arborganna og þaðan fer það til
útlanda. .
— Ég keypti aðallega af 60—
hesta fyrir aðra aðila. ílér keypti
hann um 70 hesta og flutti þá i
flugvél vestur um haf.
— Þeir eru mjög vinsælir hjá
bömunum, sagði Þórður.
Þórður rifjaði upp nokkur at-
vik úr ævi sinni sem kornkaup-
manns. Hann minntist þess þeg
ar verðið féll í heimskreppunni
miklu. Hveiti, sem hafði kostað
einn dal og fjórðung betur hrap-
aði niður f 23 cent og hafrar úr
í minniháttar sakamálum, t. d.
málum varðandi umferðarbrot.
öllum stærri málum vfsum við
til æðri dómstóla, t. d. banaslys-
málum. Við erum ekki löglærðir
svo að allt annað en smámál
hafna hjá reglulegum dómurum.
— ★ —
— Er talað um að breyta
þessu og leggja friðdómara-
embættið niður?
— Já, það hefur verið rætt
100 bændum. Þeir komu með
kornið í vögnum eða bílum.
Félagið hafði 1092 komhlöður.
__ Hverskonar korn var
þetta?
— Aðallega hveiti, einnig hafr
ar, bygg, rúgur, og hörfræ.
Þórður hætti störfum hjá
fyrirtækinu eftir að hann var
65 ára. Þá settist hann f helgan
stein, eða þvf sem næst. Hann
fann upp á þvf að koma hingað
upp fyrir 4 árum til að kaupa
50 centum í 3 cent. Nú starfar
opinber yfirstjórn þessara mála
í Kanada, segir Þórður. Hún
ákveður verðið, sér um flutning
og greiðir síðan bændum það
sem eftir er þegar kostnaðui
hefur verið dreginn frá.
— ★ —
Þórður var friðdómari í Kan-
ada. — Það er ekki eftirsóknar-
vert starf, segir hann. Stjórnin
skipar einhvern sem hún treystir
til að kveða upp réttlátan dóm
um það að undaförnu og verður
væntanlega samþykkt fljótlega.
— ★ —
Þeir Laxdal-bræður og kon-
ur þeirra hafa ferðazt víða um
landið í þessari heimsókn, m. a.
til Eyjafjarðar, en þar var Jón á
sínum yngri árum. Þórður var
hins vegar austur á landi.
Öll hafa þau haft mikla á-
nægju af ferðalaginu og þykir
það slæmt að hafa ekki getað
tekið börnin með.
I fígslumessa í Skálholti
Kirkjutónlistarnámskeið
Námskeið fyrir
myndlistarkennara
Dagana 29. ágúst til 5. sept-
emöer verður haldið námskeið
fyrir starfandi og verðandi org-
anleikara í Skálholti. Kennarar
verða söngmálastjóri dr. Róbert
A. Ottósson, Guðmundur Gils-
son, organleikari á Selfossi, og
þriðji maður, sem ekki er á-
kveðið ennþá hver verður.
Á fundi með fréttamönnum,
sagði dr. Robert, að nauðsyn-
legt væri að íslenzkum organ-
istum væri yftrt kleift að öðlast
víðtækari menntun f sálmalags-
fræði, kórstjórn, organleik o. fl.
Sagði hann að til athugunar
væri að stofna sérstaka deildvið
Tónskóla Þjóðkirkjunnar, þar
sem kennd yrði kirkjutónlist.
Þar gætu framhaldsnemendur
verið við nám í tvö til þrjú ár,
og tekið að því loknu sérstakt
„kantorspróf".
Við sama tækifæri minntist
dr. Robert á vígslumessuna f
Skálholti sem verður vaentan-
lega hinn 21. júlf n. k. Sagði
hann að tvær messur yrðu þann
dag. Árdegis verður sjálf vfgslu-
messan, og verður hún með
gömlu klassisku sniði. Sfðdegis
verður svo önnur messa, og
verður sú, með þeim sðng og
tónhætti er nú tfðkast.
Ennfremur sagði dr. Robert,
að kórinn yrði ekki úr Reykja-
vfk, heldur úr Biskupstungum,
og að hann hefði að undanfömu
farið austur til æfingar einu
sinni f viku. Lét hann vel af á-
huga fólksins. Við vígslumess-
una verður organleikari dr.
Páll Isólfsson, en hina sfðari
Guðmundur Gilsson organleik-
ari á Selfossi. Stjómandi kórs-
ins verður dr. Róbert. Fór-
söngvari verður séra Hjalti
Guðmundsson en trompetleikar-
amir Jón Sigurðsson og Stefán
Stephensen aðstoða.
MiIIi hringinga leikur horna-
kór Selfosskirkju í turni kirkj-
unnar, en sjálf messan hefst á
því að fimm stúdentar syngja
stef úr Þorlákstfðum, f þýðingu
Jóns Helgasonar prófessors.
☆
Námskeið fyrir myndlistarkenn-
ara verður haldið í Handíða- og
myndlistaskólanum 20.-29. sept.
1963 á vegum Handfða og mynd-
listaskólans, Félags fslenzkra mynd.
listarkennara og Fræðslumálastjórn
arinnar.
Á námskeiðinu mun Kurt Zier
skólastjóri halda fjögur erindi um
sálfræðilegan og uppeldisfræðileg-
an grundvöll listkennslu. Sá hátt-
ur verður hafður á að fyrst verða
flutt fremur stutt erindi með
skuggamyndum og sfðan verða al-
mennar umræður um efni fyrir-
lestursins.
Efni fyrirlestranna fjalla um:
1. Þróun barnateikninga á fyrstu
sex árunum. 2. Þróun teikninga
7-12 ára bárna. 3. Vandamál list-
kennslunnar á gelgjuskeiðinu. 4.
Þróun listar á æskuárunum.
Þá verða einnig erindi og um-
ræður um kennslufyrirkomulag,
verkefnaval, fjölbreyttari vinnuað-
ferðir, tækni og föndur fyrir yngstu
nemendur barnaskólanna.
Gert er ráð fyrir að erindaflutn-
ingur fari fram frá kl. 9-11 daa
hvern, en frá kl. 14-18 er gert rao
fyrir sýnikennslu og kennslufræði-
legum æfingum.
Fyrirhugað er að fá erlendan
uppeldisfræðing í listkennslu til
þátttöku á námskeiðinu, en enn
er óráðið hver verður fyrir valinu.
Námskeiðið verður haldið f húsa-
kynnum Handíða- og myndlista-
skólans, Skipholti 1. Þátttökutil-
- Framh. á bls. 5