Vísir - 15.11.1963, Page 8

8
V1S I R . Föstudagur 15. nóvember 1963.
VISIR
Utgetandi: Blaðaútgáfan VISISL
Ritstjóri: Gunnar G. Schrim.
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjóri: Þorsteinn Ó Thorarensen
Ritstjómarskrifstofur Laugavegi 178
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Áskriftargjald er 70 krónur á mánuði.
I lausasólu 5 kr eint. — Simi 11660 (5 tinur).
Prentsmiðja Visis. — Edda h.f.
Úrræöi Framsóknar
Framsóknarflokknum er brýn nauðsyn á að fá
sér hagfræðing til ráðuneytis, sem skýrt gæti forystu-
mönnum flokksins frá einföldustu staðreyndum efna*
hagslífsins. Peningavizka Eysteins hefir kannski einu
sinni verið talin góð og gild vara, en hún hætti fyrir
löngu að vera gjaldgeng.
Tíminn skýrir frá því hver úrræði Framsóknar-
flokkurinn velji til lausnar vanda efnahagsmálanna.
Þau eiga það öll sammerkt að ef þau væru framkvæmd
myndi óðaverðbólga magnast í landinu, launaskriðið
taka stökk og útflutningsatvinnuvegirnir stöðvast.
Ráð framsóknar eru engin önnur en þau að hækka
kaup flestra stétta þjóðfélagsins, lækka vextina og
útflutningsgjöldin ásamt tollum. Allt lítur þetta ósköp
vel út á pappírnum. En vita Framsóknarmenn ekki
að allar þessar ráðstafanir hljóta óhjákvæmilega að
stórauka fjármagnið sem í umferð er, kalla á aukinn
innflutning og auka þess vegna mjög á verðþensluna
sem orðin er allt of mikil? Vita þeir ekki að lægri vextir
og aukin útlán sparifjárins spenna enn upp yfirborg-
anir í byggingariðnaðinum, sem þegar eru orðnar allt
of háar? Vita þeir ekki að lægri tollar kalla á aukinn
innflutning, en vöruskiptajöfnuðurinn er þegar óhag-
stæður um 700 milljónir? Vita þeir ekki að þessi stefna
þeirra leiðir því óhjákvæmilega til annars af tvennu:
þjóðargjaldþrots eða gengislækkunar?
Þessar staðreyndir eru öllum augljósar, sem fylgzt
hafa með þróun efnahagsmálanna. En Framsóknar-
menn virðast ekki enn hafa numið þær. Þeir ráðleggja
í óðaönn það lyf sem myndi verða sjúklingnum að
bana í stað þess að lækna hann. Því ættu þeir að leita
sér álits fróðari manna og ráða heiðarlegan hagfræð-
ing til flokksins, sem útskýrt gæti fyrir þeim stafróf
hagfræðinnar.
Eldur í hafi
í gær birti Vísir fyrstu myndirnar af eldgosinu f
hafinu sunnan af Vestmannaeyjum. Munu flestir hafa
undrazt þær miklu hamfarir náttúrunnar á hinum
frostkyrra haustdegi, en eld og gufustrókurinn var lík-
astur mekki kjarnasprengju að sjá.
Þessi eldsumbrot í hafinu eru hin fyrstu á þess-
um mannsaldri. Þau minna á hvert afl elds býr undir
þunnri jarðskorpunni og við strendur landsins. Það er
ekki ofmælt sem erlendir jarðfræðingar hafa oft bent á
að ísland er enn í dag einstakt sýniland eldgosanna,
háskóli eldfjallafræðinganna. Gosið minnir okkur á þá
staðreynd að þrátt fyrir tækni hins notalega menning-
arlífs sem þjóðin býr við í dag er skammt til þeirra
atburða, sem slógu auðn yfir hálft landið Móðuharð-
indaárið.
Slíkir atburðir leiða einnig hugann að því að það
er sómi okkar, að búa sem bezt að þeim mönnum, sem
við rannsóknir á jarðfræði landsins starfa og á þeim
óstýrilátu öflum sem í iðrum jarðar búa.
Almenna bókafélagið hefur
gefið út nýja myndabók „Eldur
í öskju“ með löngum ítarlegum
og ágætum inngangi sem dr.
Sigurður Þórarinsson hefur
skrifað. I bókinni eru 45 ljós-
myndir, sumar litprentaðar og
margar þeirra heilsíðumyndir.
Ensk þýðing er bæði á texta og
myndheitum. Hefur Jóhann
Hannesson séð um ensku þýð-
inguna. Bókin er prentuð í Lit-
myndir h.f. í Hafnarfirði.
Dr. Sigurður Þórarinsson býr
yfir þeim mikla kosti að kunna
að segja frá. Hann er aldrei
tyrfinn né þungskilinn, sama
hvað efnið er vísindalegt sem
hann kryfur til mergjar. Hann
býr yfir frásagnarlist eins og
hún gerist bezt. Segir ljóst frá,
án málalenginga eða óþarfa há-
tíðieika, kryddar frásögnina oft
með skemmtilegum tilvitnunum
eða lifandi atburðalýsingum og
skilur við lesandann ávallt
þannig að hann er ekki aðeins
nokkru fróðari eftir heldurhefur
og notið skemmtilegra stunda í
samneyti við góða bók.
Ég vil ekki vera langorður
um texta þessarar bókar, en hún
hefur höfuðkosti frásagnarlistar
dr. Sigurðar til að bera og er
þá nokkuð sagt. Hann lýsir
Dyngjufjöllum og Öskju land-
fræðilega, rekur sögu Öskju-
gosa frá því sögur hófust, eink-
um þó eldsumbrotanna miklu
1874 — 75 þegar Öskjuvatn mynd
aðist, dýpsta stöðuvatn á ís-
landi. Þá er og lýst harmleikn-
um í Öskju 1907 er tveir Þjóð-
verjar týndust í vatninu með
Frá síðasta Öskjugosi.
Myndabók um Oskju
dularfullum hætti. Aðal uppi-
staðan er þó lýsing eldsumbrot-
anna 1 Öskju 1961 og má segja
að bókin sé í heild fyrst og
fremst helguð þeim.
Fyrir fáum árum gaf Almenna
bókafélagið út aðra myndabók
um eldfjall, bók um Heklu. Sú
bók er að mínu áliti bezt heppn
aða og fallegasta ljósmyndabók
sem út hefur verið gefin um
Island. Manni verður það ó-
sjálfrátt á að bera þessa nýju
bók saman við hana hvað prent-
un og myndaval snertir, burtséð
frá texta. Og niðurstaðan verð-
ur óhjákvæmilega sú, að Öskju-
bókin standi þeirri fyrri skör
lægra. 1 einu tilliti tel ég þó
Öskjubókina standa Heklubók-
inni framar en það er val lit-
mynda sem ég tel mun betra
heldur en í þeirri síðarnefndu.
Sumar litmyndirnar eru með
hreinum ágætum og skal þar
fyrst nefna mynd nr. 20, sem
kallast skrauteldar, og er eftir
Óttar Kjartansson. Mynd nr. 16
„Eldar I nærsýn“ eftir Sigurð
Þórarinsson og mynd nr. 27
„Ólgandi hraun“ eftir Einar B.
Pálsson eru báðar stórglæsileg-
ar. Allar þessar myndir skara
fram úr þeim litmyndum, sem
prentaðar voru í Heklubókinni.
Mjög skemmtilegar litmyndir
eru einnig „Hraunlænur" (nr.
36) eftir Guðmund Jónasson,
„Eldstöðvarnar úr lofti" (nr. 25)
eftir Sig. Þórarinsson og „Þunn-
fljótandi hraun" (mynd nr. 30)
eftir Friðjón Árnason. Síðasta
litmyndin í bókinni „Útfelling-
ar“ (nr. 45) eftir Hans C.
Castens hefur margt sér til á-
gætis, enda þótt staðsetning
mannsins á myndinni gæti
naumast verið óheppilegri.
Á sumum öðrum litmyndum
ber helzt til mikið á bláslikju
sem er mjög til óprýði. Þar
má fyrst telja mynd nr. 2,
Dyngjufjöll séð frá Kverkfjöll-
um, fremur veigalítil mynd og
með svo afkáralega fjólubláum
himni að hreina fjarstæðu má
kalla. Þá eru tvær hraunmyndir
í bókinni (nr. 29 og 41) með
þessari sömu fáránlegu blá-
slikju. Loks er mynd nr. 31 af
Austari-Borg og Herðubreið,
svo litsnauð að erindi hennar
sem litmyndar er mjög vafasamt
í bókina. Allar þrjár framan-
taldar myndir hefðu verið betri
svart-hvítar heldur en í lit.
Svart-hvítu myndirnar eru
misjafnar að gæðum og fáar
þeirra mjög góðar. Skemmtileg-
ust þykir mér mynd Ingimundar
Magnússonar „Hraunstrókar"
(nr. 10). Sú mynd er algerlega
einstæð. Þokkalegar ljósmyndir
eru einnig nr. 7 og 8, báðar eftir
Edvard Sigurgeirsson, mynd af
Þorvaldstindi, einnig eftir Ed-
vard og sumar hraunmyndana-
myndirnar, sem Sigurður Þórar-
insson hefur flestar tekið. Þar
finnst mér þó að jarðfræðing-
urinn hafi leikið of stórt hlut-
verk í Ijósmyndaranum. Ég tel
öldungis nóg að hafa hamar
eða haka sem samanburð á
einni mynd þó hann sé ekki á
5 eða 6 ljósmyndum af sam-
tals rúmlega 30 svart-hvítum
myndum sem eru í bókinni.
Annar fátækleiki í mynda-
vali, kemur fram í myndunum
nr. 12—15 „Nætureldar" sem
eru svo Iíkar að þær draga á-
hrif hvor frá annarri og eins
myndirnar nr. 21 og 22 sem
eru að heita má eins. Mynd nr.
24 „Gosmökkur“ (sem raunar
er eftir undirritaðan) finnst mér
ekki nógu góð í myndabók.
Mynd nr. 38 „Hraunlind" er ljót
og virðist auk þess tilgangs-
laus því að góð mynd við hlið-
ina á henni (nr. 39) sýnir sama
fyrirbæri, aðeins miklu betur.
Mynd nr. 40 „Vikrahraun“ er í
sjálfu sér skemmtileg mynd,
auk þess sem hún gefur ágæta
hugmynd um rennsli og víðáttu
síðasta Öskjuhrauns. En af ein-
hverjum ástæðum er hún óskörp
og Ioðin öðru megin, en virðist
skörp hægra megin í myndflet-
inum. Sumar aðrar myndir eru
langt frá því að vera góðar, en
eru e. t. v. af öðrum ástæðum
(þ. e. sem skýringarmyndir)
æskilegar.
Bókin er sæmilega prentuð,
sennilega betur prentuð en aðr-
ar myndabækur sem prentaðar
hafa verið hérlendis, en stendur
þó verulega að baki beztu
myndprentun erlendis.
Þ. Jós.
I