Vísir - 26.11.1963, Blaðsíða 8

s
Utgeíandi: Blaðaútgáfan VISIS.
Ritstjóri: Gunnar G. Schraux.
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjóri: Þorsteinn Ó Thorarensen
Ritstjómarskrifstofur Laugavegi 178.
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3.
Áskriftargjald er 70 krónur á mánuði.
I lausasólu 5 kr eint. — Sfmi 11660 (5 Knur).
Prentsmiðja VIsis. — Edda h.f.
Samúðarkveðja
íslenzka þjóðin tekur undir þau hluttekningarorð
sem biskupinn, herra Sigurbjörn Einarsson mælti í
Dómkirkjunni í gær við minningarathöfn um John F.
Kennedy. Þar er genginn sannur maður, maður sem
gerði óttalaus það eitt sem hann taldi rétt. Hann vakti
aftur vonina með þjóðum heims að unnt væri að njóta
frelsisins, án þess að ófriðarblika væri á lofti. Við
fráfall hans eru allar gátur heimsstjórnmálanna miklu
torráðnari en áður.
Lát Bandaríkjaforseta hefir valdið meiri sorg hér á
landi en dæmi eru til fyrr þegar erlendur maður á
í hlut. Var það líkast því sem einn af foringjum ís-
lenzku þjóðarinnar hefði fallið í valinn. Þannig var
það ekki einungis hér í höfuðborginni, þar sem þús-
undir komu í bandaríska sendiráðið og vottuðu hlut-
tekningu, heldur úti um land allt. íslendingar skildu
að þar fór einstakur hæfileikamaður. En að baki liggur
sú staðreynd að Kennedy var miklu meira en þjóðar-
leiðtogi Bandaríkjanna. Hann var leiðtogi alls hins
frjálsa heim. Að því leyti lágu örlög þessa litla lands
í hendi hans, ákvarðanir hans voni afdrifaríkar fyrir
þessa þjóð, ekki síður en aðrár þjóðir veíraldar.
Á þessum tímamótum senda íslendingar banda-
rísku þjóðinni kveðjur. Það er von okkar, ekki síður
en hennar, að með forystu ríkisins og forsjá mála
vestrænna þjóða fari í framtíðinni menn sem eiga
hugrekki hins látna forseta, víðsýni hans og dreng-
skap.
Samningarnir
1 gær barst ríkisstjórninni tilkynning um að verka-
lýðshreyfingin hefði loks skipað samninganefnd sína.
Hefir þá dregizt í hálfan mánuð að unnt væri að hefja
samninga, en í dag munu samningaviðræður hefjast.
Ekki er nema hálfur mánuður þar til sá frestur
sem ákveðinn var til samninga er útrunninn. Á miklu
ríður því að tíminn verði notaður vel, svo heildar-
lausn fáist fyrir 10. desember. Yfirlýsing ríkisstjómar-
innar um að nauðsynlegt sé að bæta kjör hinna lægst
launuðu stendur óhögguð og væntanlega næst skjótt
samstaða f því efni. En verkaraönnum og verzlunar
mönnum er lítill akkur í slíku ef kaup allra er jafnt
hækkað, þannig að hlutföllin haldist óbreytt, og verð-
lagshækkanir fylgja í kjölfarið. Hér þarf að einbeita
sér að því að bæta kjör hinna verst settu og umfram
allt tryggja að þær kjarabætur verði raunhæfar.
En boga beinna kauphækkana má ekki spenna of
hátt. Þá verður skotið yfir markið og atvinnuvegirnir
komast. í þrot. Nauðsyn er því að sanngirni og góður
vilji ráði í samningaviðræðunum. Það er engum til
heilla, og allra sízt þeim verst settu, ef svo mikils er
krafizt að efnahagur þjóðarinnar kollsteypist og geng-
islækkun verði þrautalendingin. I þeirri lendingu er
hætt við að skipið komi brotið í fjöru.
KSH-J! limHWll'IIIMI——aOTWEt3HB3aC——B
V í SIR . Þriðjudagur 26. nóvember 1963.
í gær var haldinn sérstakur fundur sameinaðs þings þar sem forseti Alþingis Birgir Finnsson minnt-
ist Kennedys Bandaríkjaforseta fer hér á eftir.
,Hann var mikill mannvinur'
John F. Kennedy forseta minnzt á
Síðastliðinn föstudag spurð-
ust þau hörmulegu tíðindi um
heim allan, að John Fitzgerald
Kennedy, forseti Bandaríkjanna,
hefði beðið bana í skotárás í
borginni Dallas í Texas, þar sem
hann var á ferðalagi til þess að
„fjytja ræðu. ,
Hvarvetna seijtí rpenn filjðð^
•við þessa skelfilegu fregn, eins
og jafnan, þegar mikinn voða
ber óvænt að höndum, og erfitt
er að sætta sig við, að slikir
hlutir geti átt sér stað.
En fregnin var sönn, og í dag
fer jarðarför forsetans fram í
höfuðborg Bandaríkjanna, að
viðstöddum þjóðhöfðingjum og
forustumönnum þjóða víðsvegar
að úr heiminum.
John Fitzgerald hafði aðeins
verið forseti þjóðar sinnar í 3
ár, er hann lézt með svo svip-
legum hætti, en á þeim skamma
tíma hafði hann aflað sér slíks
álits og virðingar, bæði meðal
samherja og andstæðinga, að fá-
títt mun vera í sögunni.
Þess vegna streyma i dag til
þjóðar hans frá öllum löndum
heims hinar einlægustu samúð-
arkveðjur. Þess vegna heiðrum
við minningu hans á þessari
stundu, og viljum jafnframt
votta fjölskyldu hans, hinum
nýja forseta, þjóðþingi Banda-
ríkjanna og bandarísku þjóðinni
allri, dýpstu og innilegustu sam-
úð Albingis og fslenzku þjóðar-
innar.
Ég leyfi mér að rifja upp örfá
atriði úr ævi forse ns.
John Fitzgerald Kennedy var
aðeins 46 ára gamall, er dauða
hans bar að höndum. Hann var
af írskum ættum, sonur Josephs
og Rose Fitzgerald Kennedv, og
var næst elztur af 9 systkinum.
Faðir hans er auðugur maður
og var um skeið sendiherra
Bandaríkjanna í Bretlandi. Afar
hans voru báðir þekktir stjórn-
málamenn á sínum tíma, og
snemma hneigðist hugur hins
unga Kennedys inn á þá braut.
Hann stundaði háskólanám i
þekktustu háskólum Banda-
rfkjanna, í Princeton og Har-
vard og voru adalnámsgreinar
hans stjórnvísindi og alþjóða-
stjórnmál. Hann útskrifaðist
með láði frá Harvardháskóla
árið 1940.
Á stríðsárunum starfaði
Kennedy í bandaríska sjóhern-
um, og stjórnaði tundurskeyta-
báti á Kyrrahafi. Kynntist hann
þannig hörmungum stríðsins, og
rataði í miklar mannraunir.
Gat hann sér frægðarorð fyrir
björgunarafrek, er hann vann,
John F. Kennedy
þegar bátur hans var sigldur i
kaf af japönskum tundurspilli.
Árið 1946 hófst stjórnmála-
ferill Kennedys með því, að
hann var í framboði fyrir
Demókrata í Massachusetts og
var kjörinn þingmaður í full-
trúadeild Bandaríkjaþings. Hann
var endurkjörinn í fulltrúadeild-
ina árin 1948 og 1950, en árið
1952 bauð hann sig fram fyrir
flokk sinn í Massachusetts við
kosningar til öldungadeildarinn-
ar. B. hann við þær kosningar
sigurorð af andstæðingi sínum
úr flokki Repúblikana og átti
eftir það sæti í öldungadeildinni
þar til hann var kjörinn forseti
Bandaríkjanna f sögulegum og
Alþingi
minnisstæðum kosningum haust
ið 1960.
Er þannig eitt ár eftir af kjör-
tímabili hans, og hefir það nú
komið í hlut Lyndon B. John-
son, sem var kjörinn varafor-
seti Bandaríkjanna árið 1960, að
taka við hinu mikilvæga og
vandasama forsetaembætti út
kjörtímabilið. Hinn nýi forseti
er Islendingum að góðu kunnur
síðan hann var hér í heimsókn
í s.l. septembermánuði ásamt
konu sinni og dóttur.
John Fitzgerald Kennedy
kvæntist árið 1953 eftirlifandi
konu sinni Jacqueline, fæddri
Lee Bouvier, og eiga þau tvö
ung börn á Iífi. Var hún manni
sínum jafnan mikil stoð, og
glæsilegur fulltrúi yngri kyn-
slóðarinnar sem húsmóðir f
hvíta húsinu.
Systkini hins látna forseta, og
fjölskyldu hans öll, veittu hon-
um mikinn stuðning á stjórn-
málaferli hans. Bræður hans
Robert, núverandi dómsmála-
ráðherra Bandaríkjanna, og Ed-
Ward, öldungadeildarþingmaður
fyrir Massachusetts, eru einnig
þekktir stjórnmálamenn vest-
anhafs.
Á fyrstu þingmannsárum
Kennedys lét hann sig einkum
varða málefni heimahéraðs síns
og iðnaðarins í Nýja-Englandi
en auk þess studdi hann ein-
dregið stefnu Tnnnans forseta
varðandi efnahagsaðstoð til ann-
arra ríkja og Marshalláætlunina.
Árið 1957 var hann kjörinn í
utanríkismálanefnd öldunga-
deildarinnar, og gerðist þá, og
var jafnan síðan, talsmaður
þess, að auka bæri aðstoð til
vanþróaðra ríkja.
Hann taldi stjórnarfarslegt
fullveldi þjóðanna vera lltið
annað en orðin tóm. ef þær
skorti ráð og leiðir til þess að
berjast gegn fátækt, fáfræði og
sjúkdómum, og þess vegna lagði
hann til á þingi Sameinuðu
þjóðanna haustið 1961, að þau
samtök helguðu framþróuninni
þennan áratug.
Hann þeitti sér fyrir því, að
þjóð hans fylgdi þessari stefnu
FramhaJc á 13. síðu
txi