Vísir - 30.11.1963, Qupperneq 7

V í SIR . Laugardagur 30. nóvember 1963.
7
Jslenzki heimilisiðnað-
urinn er ekki í öldudal4
Rætt vib frú Sigrúnu Stefánsdóttur um islenzkan heimilisibnað
Áhugi og smekkur fyrir ís-
lenzkum ullariðnaði, einkum
heimilisiðnaði hefur aukizt mjög
á síðari árum og það er eins
8 og augu manna hafi opnazt fyr
*) ir fegurð íslenzku sauðalitanna.
j Framleiðsla á vörum unnum úr
! íslenzkri ull í sauðalitunum hef
ur stóraukizt og er skemmst að
minnast greinar sem birtist hér
á síðunni fyrir skömmu um
„handofnu íslenzku ullarkjól-
ana“.
En þó mun sú stofnun, sera
einna mest hefur látið sér annt
um íslenzkan heimilisiðnað
vera „íslonzkur heimilisiðnað-
ur“, sem rekin er af Heimilis-
iðnaðarfélagi íslands. Verzlunin
„Islenzkur heimilisiðnaður" var
stofnuð fyrir 12 árum og hefur
nú síðustu fjögur árin verið til
húsa að Laufásvegi 2. Allt frá
stofnun hennar hefur frú Sigrún
Stefánsdóttir veitt henni for-
stöðu.
Ég brá mér á fund frú Sig-
rúnar einn kaldan dag nú fyrir
skömmu, rétt eftir lokunartíma.
Frú Sigrún var að athuga
póstinn ,som komið hafði um
daginn, því að strax eru farnar
að berast pantanir utan lands
frá og er þá verið að panta vör-
ur sem síðan eiga að fara í jóla-
pakkana.
— Jólaannríkið hjá okkur er
þegar byrjað", segir frú Sig-
rún, „bæði • eru pantanir utan-
lands frá og svo eru Islending-
ar farnir að kaupa mikið og
senda út til jólagjafa. Pað er
eins gott að vera snemma f tfð-
inni til að koma pökkunum með
skipaferðum, því að flugfragtin
er svo dýr“.
„I hverju er aðalsalan núna?“
„Strax og fór að kólna var
mikið farið að kaupa af vettl-
ingum á börn ,en til jólagjafa
eru það aðallega lopapeysur,
treflar og sjöl“.
Ég bið nú frú Sigrúnu
að segja mér dálítið frá fyrir-
Frú Sigrún Stefánsdóttir sýnir nokkur vinsælustu lopavörumar,
húfur, trefla og peysur. Allt er þetta í íslenzku sauðalitunum.
þann kost að hægt er að vinna
hana á heimilinu og því hægt að
haga henni eftir því sem tími
og aðstæður leyfa“.
Við lítum yfir það helzta sem
á boðstólum er af íslenzkum
heimilisiðnaði. Einna mest piáss
ið taka lopapeysurnar, sem eru
í öllum stærðum og af öllum
gerðum. Mynstrin eru mjög mis
munandi ,sumar eru allt að því
einlitar en hinar prjónaðar í
öllum sauðalitunum. Mest ber
á grænlenzka mynstrinu, en það
hefur verið vinsælast undanfar-
in ár. Þá eru mvnstur sem tek-
in hafa verið upp af gömlum
klæðnaði á Þjóðminjasafninu.
Hjá peysunum er mikið af
treflum og húfum og er hér um
að ræða kembdu treflana. Þeir
eru að ví vélprjónaðir og sfð-
an ýfðir.
Uppi á vegg hanga falleg köfl
ótt teppi. Þeim svipar nokkuð
til vélofnu ullarteppanna en
eru talsvert mýkri og léttari.
Sjöl og treflar eru einnig fyrir
hendi ,ofin á líkan hátt og tepp-
in.
Tvíbandsvettlingarnir útprjón
uðu eru alltaf jafn fallegir og
oft nálgast þeir helzt listaverk.
Þá eru það sjölin, bæði hyrn
ur og langsjöl. Þau eru allt frá
því að vera allþykk niður f að
vera næstum eins fíngerð og
köngulóarvefur. Þau eru að
sjálfsögðu handunnin og vekja
mikla hrifningu bæði hjá ungum
konum sem gömlum og eru þau
bæði notuð til skrauts og skjóls.
Þá er ýmiss konar vinna úr
horni, beini og tré. Eru það út-
skornir munir og koma þeir að
mestu utan af landi. Margt
fleira heimaunninna muna er á
boðstólum, svo sem ullarnærföt
skinnskór með ullarleppum og
margt fleira sem of langt yrði
upp að telja.
Þegar við höfum skoðað
þetta allt segir frú Sigrún:
„Það hefur verið sagt að ís-
lenzkur heimilisiðnaður sé í
öldudal, en það er áreiðanlegt
að svo er ekki. Hann er að rísa
upp og er ef til vill risinn upp
yfir það sem hann var'V
tækinu, upphafi þess og rekstri.
„Það er Heimilisiðnaðarfélag
íslands sem stendur að „íslenzk
um heimilisiðnaði" og var fyrir
tækið stofnað fyrir 12 árum.
Tilgangurinn er að sjá um sölu
og dreifingu á íslenzkum heim-
ilisiðnaði og gera hann vandað-
an og fjöl! eyttan. Reynt er að
byggja á gamla íslenzka heim-
• ilisiðnaðinum en honum breytt
eftir því sem tízka og staðhætt-
ir á hverjum tíma krefjast. Þó
er eftir megni reynt að styðjast
við gömul mynstur og gamlar
gerðir.
Við höfum samband við fólk
bæði hér í Reykjavík og úti
um land og vinnur það gjarnan
samkvæmt óskum okkar. Við
gefum því leiðbeiningar, segj-
um eftir verju eftirspurn sé
mest og hvernig bezt sé að
vinna hlutina.
Gamli íslenzki heimilisiðnað-
urinn hefur alltaf haldizt við
f sveitunum að vissu marki eri
'im langan tfma var honum
rkki mikill sómi sýndur. Norð-
urlöndin hafa lengi verið mjög
dugleg að vinna úr sínu eigin
efni og halda við þvf sem þjóð-
legt er en nú fyrst finnst mér
hið sama vera að vakna hér.
Á síðustuiárum hefur framleiðsl
an aukizt mjög mikið á íslenzk
um heimilisiðnaði og hefur á-
hugi vaxið mjög á að gera vör-
una sem smekklegasta og vand-
aðasta. Smekkurinn fyrir þvf,
sem íslenzkt er og þjóðlegt er
að aukast og nú telur unga
fólkið sig vel klætt í fslenzkum
heimaunnum ullarfötum.
Ég veit ekki hvort stúlkurn-
ar, sem ég hef daglega fyrir aug
unum hér við Menntaskólann
hefðu fyrir svo sem 10 árum
látið sjá sig í lopapeysum með
lopahúfur og trefla eins og þær
gera nú. Ég segi þetta nú aðeins
sem dæmi“.
„Er meira um að eldra fólk
stundi heimilisiðnað?" ,
„Nei, það er fólk á öllum aldri
sem vinnur að þessu og ekki
sízt yngri konurnar. Þetta er
tómstunda mna, sem hefur
Þannig lítur framtíðareldhúsið út — eða leit að minnsta kosti út á vörusýningu mikilli,
sem haldin var í Diisseldorf. Á þessari vörusýningu voru sýndar ýmsar tæknilegar nýj-
ungar fyrir heimilin. — Þetta eldhús er svo tæknilega fullkomið, að húsmóðirin getur
stjómað allri matseld og öðru frá mjög fullkomnu mælaborði. Á sjónvarpstjaldinu getur
hún séð hvað bömin aðhafast f barnaherberginu, fylgzt með matnum í pottinum og jafn-
framt rætt við vinkonu sína um tízkuna og aðrar fréttir. Sem sagt þrjár flugur í einu höggi.
Stúdentablabib
Hátíðablað stúdenta í tilefni
1. desember er að vanda fjöl-
breytt og vel unnið blað. Þar
rita ýmsir forystumenn hins ís-
lenzka þjóðfélags hugleiðingar
um sérgreinar sínar eða rifia
upp gamlar minningar, og for-
ystumenn stúdenta leggja orð i
belg, ferskar og tímabærar at-
hugasemdir yngri kynslóðarinn-
ar. Skáldskapur stúdenta og
fregnir úr skólalífinu fá eirrnig
sitt rúm í blaðinu. Þarna kenn-
ir sem sagt margra grasa og
fróðlegt að kynnast blaðinu nán
ar.
Eitt hef ég þó við útgáfu
Stúdentablaðsins að athuga,
sem er raunar fremur sjónar-
mið safnara en óbreyttra les-
enda. Eftir þvf sem ég kemst
næst hefur óþarflega oft verið
skipt um brot á blaðinu. Stúd-
entablaðið er eitt þeirra blaða
sem safnarar vilja gjarnan eiga
og binda inn við tækifæri. En
það getur orðið erfiðleikum háð,
ef munurinn á brotinu er mikill.
og skipt er um brot á aðein’ ör
fárra ára fresti.
Þjóbháfib
Þetta er i. ’ samt ekki aðal-
atriðið í sambandi við Stúd-
entablaðið. Viðleitni stúdenta til
að halda lífi í þessum hátíðis-
degi hefur að mínum dómi ekki
hlotið nægilegan opinberan
stuðning eða viðeigandi viður-
kenningu. Auðvitað má endalaust
deila um hvort 17. júní eða 1.
desember ættu að vera hinn op-
inberi þjóðhátíðardagur. Sumar-
tíminn er héppilegri, en því má
ekki gleyma að 17. júní 1944
var „aðeins" óhiákvæmileg af-
'eiðing samninganna, sem gerð-
ir voru rúmlega 25 árum áður.
— Ögmundur.