Vísir - 02.12.1964, Qupperneq 4

4
Aðalfundir landssambandsins
eru annað hvert ár og var sá 6.
í röðinni laugardaginn 14. nóv.
sU að Fríkirkjuvegi 11 . Reykja
vík. Fundinn sátu 42 fulltrúar
frá aðildarfélögunum 27, en auk
þeirra áfengisvarnarráðunautur
og formaður landssambandsins
Formaður flutti tveggja ára
skýrslu stjórnar landssambands
ins og einnig nokkurt yfirlit yf
ir bindindisstarf í landinu og á-
fengismálin. Um þetta flutti á
fengisvarnarráðunautur, séra
Kristinn Stefánsson, einnig
ræðu. Þá gerði féhirðir sam-
bandsim grein fyrir tjárhag
þess, e*» tekjur þess eru litlar,
en viðhafður hinn ítrasti rparr
aður og fékk stjórnin hrós fyr
ir góða fjármálastjórn. Féhirðir
er Axel Jónsson, alþingismaður
Þegar svo nefndir höfðu skil
að störfum, hófust umræður um
skýrslur stjórnarinnar, um til-
lögur, ályktanir og önnur mál
fundarins og stóðu þær til kl.
7 síðdegis, en fundurinn hófst
kl. 1.30 e.h.
Ánægjulegt var það, nve
fundarmenn komu yfirleitt stund
víslega og tóku skemmtilega
þátt í umræðum. Góður andi,
samhugur og áhugi ríkti á fund
inum. Að loknu kaffihléi minnt
ist séra Kristinn Stefánsson
nokkurra samherja, sem látizt
höfðu á þessu tveggja ára tíma
bili og eru sæti sumra þeirra
vandfyllt.
Stundum er spurt: Hvaö gerið
þið? Hvað gerir þessi eða hinn?
því miður eru þessar sþurning
ar ekki ævinlega frambornar af
góðvild eða fróðleiksþórf, og
þótt þeim sé svarað bæði opin
berlega og á annan hátt, vilja
svörin oftast gleymast fljótlega.
Þau 6 árin, sem undirritaður
hefur verið formaður Lands-
sambandsins gegn áfengisbölinu,
hefur stjórn þess reynt ýmsar
leðír og aðferðir til að vinna
málefninu gagn. Hún hefur efnt
tií bindindismálaviku í Reykja-
vlk, til Þingvallafundar, komið á
námskeiði, boðað ýmsa framá
menn til funda, svo sem alþmg
ismenn, skólastjóra, presta og
sóknarnefndarmenn, haldið
þing sín annað hvert.ár og full
1 trúaráðsfundi árlega, fengið 10
— 20 þjóðkunna menn til að
flytja útvarpserindi um bindind
ismál, og komið á almennum
bindindisdegi þrjú síðustu árin.
Fengið þekkta menn ti! að
skrifa í blöð og flytja útvarps
erindi. Samkomur hafa þá verið
hér og þar um þessi mál og
sumir prestanna hafa flutt bind
indisræður þann sunnudas. Þá
stofnaði Iandssambandið Bind-
indisráð kristinna safnaða og
eru nú í því fulltrúar frá 11
kirkjusöfnuðum í Reykjavík,
Kópavogi og Hafnarfirði, tveir
frá hverjum söfnuði.
Einn merkasti þáttur starfs-
ins á þessu tímabili var svo ráð
stefnan um áfengisvandamálið
en til hennar boðuðu á s.l. vori
dómsmálaráðuneytið og lands-
sambandið, og fór fram eins og
bezt varð á kosið. Þar komu sém
an til heildagsfundar yfir 40 em
bættismenn og forustumenn ým
issa félagsmála. Árangur ráð-
stefnunnar hefur þegar orðið
nokkur og á vonandi aft.ir að
verða meiri. Frá ráðstefnunni
skýrðu blöð og útvarp allveru-
lega á sínum tíma.
Stundum hafa aðildarféiög
landssambandsins rétt fúslega
og drengjlega fram hönd til sam
starfs, ep % bgk við aðeins það.
sem hér er nefnf, lifigúr meiri
vinna en margan grunar.1
Nokkur breyting varð á
stjórn sambandsins. Tveir báð-
ust undan endurkjöri, þeir
Magnús Jónsson og undirritað-
ur. Magnús Jónsson er bæði
bankastjóri og alþingismaður,
en sinnir auk þess margvísleg-
um störfum. Hann var fyrsti for
maður Jandssambandsins og hef
ur verið í stjórn þess frá upp-
hafi eða 9 ár. Hann hefur verið
góður liðsmaður pg hlýtur nú
beztu þakkir okkar allra, sem
höfum samstarfað honum í
stjórninni.
í stað þessara tveggja fráfar-
andi voru kosnir Pétur Björns-
son, erindreki Áfengisvarrar-
ráðs og Sigurður Gunnarsson,
kennaraskólakennari. Hinir i
stjórninni eru: Björn Magnúss.
prófessor, séra Árelíus Níles-
son, frú Jakobina Mathiesen,
Tryggvi Emilsson og Axel Jóns
son, alþm.
HELZTU TILLÖGUR OG
ÁLYKTANIR FUNÐARINS
VORU ÞESSAR:
1. Sjötti aðalfundur Lands-
sambandsins gegn áfengisböii
lýsir ánægju sinni yfir þátttöku
ríkisstjórarinnar í undirbúningi
og framkvæmd ráðsefnu þeirrar
um áfengismál, sem haldin var
á síðastliðnu vori, og vinsam-
legum undirtektum undir tillög-
Úr til. úrbóta á áfengisvandamál
inu. Éinnig yfir því, að Alþingi
hefur nýlega kósið nefnd al-
þingismanna til rannsókar á á-
fengismálunum. Væntir fundur-
inn góðs árangurs af þessum
ráðstöfunum og bendir sérstak-
lega á nauðsyn þess, að þeim
verði fylgt eftir með því að
veita aukið fé til áfengisvarna,
svo að unnt verði að ráða
nokkra fasta starfsmenn, er liafi
það aðalstarf að fræða um skað
semi áfengis. og tóbaksnautnar,
leiðbeina um félagsstarf að bind
indismálum og efla þann bind-
indisfélagsskap, sem fyrir ei.
2. Fundurinn þakkar. framtak
sýsluyfirvalda í Borgarfjarðar-
héraði um áfengislausar sam-
komur ungmenna og önnur af-
skipti af æskulýðsmálum, og
skorar á önnur sýslufélög og
bæi að hefja sams konar starf
semi eftir því sem unnt er, og
að efla hana þar sem hún hefur
þegar verið hafin að einhverju
leyti.
3. Fundurinn skorar einnig á
stjórnarvöld ríkis og bæja að
leggja niður áfengisveitingar í
opinberum samkvæmum. Sömu
leiðis skorar fundurinn á félaga
samtök, hverju nafni sem nefn-
ast, að afnema áfengisveitingar
á samkomum sínum.
Sérstaklega telur fundurmn þá
ízku, sem þróazt hefur með
hinum svonefndu kokkteil-boð-
um, vera hættulega og spil'.andi,
þar sem hún á sinn drjúga þátt
í því að verija bæði icarla og
konur á áfengisnautn.
4. Aðalfundur landssambands
ins tekur undir þá áskorun aðal
fundar Bandalags kvenna í
Reykjavík (2.—3. nóv. 19o4V að
fjölgað verði þeim mönnurn,
sem eftirlit eiga að hafa með
vínveitingahúsum og hert á eft-
irliti með því, að reglum sé þar
framfylgt svo sem því að ungl-
ingum sé ekki veitt þar áfengi
og ekki fleirum hleypt þar inn
en leyfilegt er, treystir fundur-
inn því, að vegabréfasskyJda
komi bráðlega til framkvæmda.
Þá skorar fundurinn á hlutað
eigandi ráðamenn að sjá til
þess að hraðað sé rannsók/ium
og dómsuppkvaðningu narðandi
kærur út af meintum brotum í
þessum efnum.
NIÐURLAGSORÐ.
Það er með nokkrum söknuði,
og ekki af viljaleysi sprottið,
að ég segi nú af mér for
mennsku Landssamb indsins
gegn áfengisbölinu, því að sam-
búðin við mína ágætu sam-
starfsmenn hefur verið hin á-
kjósanlegasta og ég notið meira
trausts hjá landssambandinu,
en ég tel mig eiga skilið, en
mér finnst sjálfsagt, að einhver
yngri maður taki þetta hlutverk
að sér Ég gæti fært fram næg-
ar ásæður til þess, að ég tel
skynsamlegt að ég létti af mér
einhverjum störfum, en ætla
mér þó ekki að leggja árar í
bát.
Samstarfsmönnum mínum
færi ég alúðarþakkir fyrir á-
nægjulegt samstarf, sem ég
vona að haldi áfram að ein-
hverju leyti. Hér dugar ekki
nein uppgjöf. Öll þjóðin þarf að
vakna upp til meðvitundar um,
að henni er vissulega háski bú-
inn af áfengisneyzlunni. Þjóðin
verður að vera eins áhugasöm
um það að útrýma áfengisböl-
inu með einhverjum ráðum,
eins og hún hefur unnið að því
að útrýma fátækt, atvinnuleysi,
sjúkdómum, slysum og öðrum
ófarnáði. En svo bezt vinnst sig
ur á öllum ófarnaði, að siðferð-
isþroski og andleg menning
þjóðarinnar i heild efiist sem
bezt. — Veiti guð henni gæfu
til þess.
Pétur Sigurðsson.
— eftir Péfur Sigurðsson
Ármann og Vildís
Konur og kraftaskáld
Bókaútgáfan Forni í Reykjavík
hefur sent frá sér nýja bók, sem
nefníst „Konur og kraftaskáld“
en að henni standa tveir þjóðkunn
ir rithöfundar, þeir Tómas Guó-
mundsson skáld og Sverrir Kristi-
ánsson rithöfundur, en Tómas, son
ur Tómasar Guðmundssonar, hef-
ur teiknað kápuna. Bókiri er einkar
smekklega útgefin, prýdd mörgum
myndum og teikningum. Hún er
nrentuð í Félagsprentsmiðjunni h.f
Tómas Guðmundsson skrifar
þarna þætti af tveim kunnum skáid
konum fyrr á öldum, Látra-Björgu
og Vatnsenda-Rósu, en þeir be 'a
heitin: „Ættstór kona velur sér
ver"ang“ og „Þó að kali heitur
hver“. Sverrir Kristjánsson ' skrif-
ar lar.gan þátt af Bólu-Hjálmarí
og nefnist hann „Féigur Fallanda-
son". Komast höfundar þannig að
orði í formála:
„í þessari bók er fjallað um
nokkrar þær persónur, sem i !if-
anda lífi skáru sig úr umhver'i
sínu að stórbrotnum svip og and-
legu atgerVi og eignuðust snemma
mikið rúm í hugarheimi þjóðar-
:nnar, þar sem þær héldu áfram
að lifa og mótast löngu eftir sinn
dag. Af þeim sökum getur einatr.
reynzt erfitt að greina milli stað-
reynda og skáldskapar í sögu
þeirra, og þó er stundum enn meira
vafamál, hvort mundi gefa af þeim
raunsannar'i mynd, Iíf þeirra eins
og það yrði trúlegast rakið frá
degi til dags eða eins og þjóðin
Tómas Guðmundsson
sá það fyrir sér í örlagaspegli.
Sennilega fer bezt á þvl, þegar
saga þe'irra er sögð að hvort
tveggja sé haft í huga, og örugg-
Iega gætir slíks sjónarmiðs í þess-
um frásöguþáttum. Þeir var ein-
ungis ætlað að skipa sögupersónum
sínum trúlega á svið og bregða
þar upp minnisverðum myndum úr
Iífi þeirra".
Sverrir Kristjánsson
Fáir rithöfundar hafa á áhrifa-
meiri hátt skrifað um ástina en
Knut Hamsun. Sérstaklega er mér
minnisstætt h'ið seiðmagnaða r:t-
verk hans um malarasoninn Jö-
hannes og hina stoltu hefðarmær
Viktoríu. Ekkert skáld hefur nú a
síðari árum búið yfir þvílíkum töfr
um. Margir hafa stælt Hamsun, en
fá'ir komizt með tærnar þar sém
meistarinn hefur hælana. Ég 'as
um daginn bók, sem að ýmsu leyvi
minnti mig á Viktoríu. Þetta er að
vísu ekki ný bók, þótt hún sé ný
útgefin. Hér er átt við Ármam
og Vildísi eftir Kristmann Guð-
mundsson, sem höfundurinn hefur
breytt nokkuð í hinni nýju útgáfu
En sem kunnugt er kom Ármann
og Vildís fyrst út í Noregi fyrn
mörgum árum. Öðru fremur fjall
ar þessi bók um baráttu myrkurs
og Ijóss, söguna af hinni lífsglöðu.
dauðadæmdu Vildísi og skáldi u
og draumóramanninum Ármanni.
Hver fær ekki hrifizt af hinni tæ<"u
frásögn um hina æðrulausu stúlku, i
sem er hvers manns hugljúfi, en
lætur Iífið e'inmitt á þeirri stund”
er framtíðin brosir fegurst v ð
henni. Ég fæ ekki betur séð en
Kristmann hafi með þessari bók
skapað kven; mu, :s m a3 ýmsu
leyti jafnist á við sumar hinna ó-
gleymanlegu konumynda í hinu
mikla gallerfi hins norska skáld-
jöfurs. Dómbærir menn hafa látið
í ljós aðdáun á mál'i bókarinnar.
Með útgáfu hennar hafi höfunaur-
'inn sýnt og sannað að hann sé að
fullu kominn heim úr langri útlegð
með tungutak feðranna á hrað-
bergi. Ég held að um það verð:
ekki deilt, að Ármann og Vildís
sé góð bók, skrifuð í anda róman-
tísku stefnunnar — stefnu, sem
alltaf hlýtur að verða við lýði. Þótt
bókin sé skrifuð fyrir mörgum ár-
um og fjalli um löngu liðna at-
burði, á hún í dag erindi við okk-
ur. Öil höfum við beðið skipbrjt
eins og Ármann. Mun ekki lær-
dómur hans verða okkur vegar-
nesti á leið til betri og heillavæn-
legri lífshátta? Að göfga er helg-
asta markmið bókmenntanna, sagði
Thomas Mann. Ég held þvi fram að
Ármann og Vildís uppfylli ski'-
vrðislaust þá kröfu.
Hilmar Jónsson.
I
► Mikil þoka var á Suður-
Englandi í gærmorgun. Skygní
var ekki 200 metrar í London
jg flugvélar á leið til flugvali-
arins þar urðu að lenda annars
staðar
!