Vísir - 02.06.1965, Blaðsíða 9

V I S I R . Miðvikudagur 2. júní 1965.
9

VÍSIR ræðir við vis-
indamenn, sem sátu
Surtseyjarráðstefn-
una, um fyrirhugaðar
rannsóknir á eynni og
niðurstöður athug-
ana, sem þar hafa ver-
ið gerðar. Einn þeirra
fylgist með gróðri og
dýralífi á eynni sjálfri,
annar rannsakar bakt
eríur og þriðji kannar
neðansjávardýr, sem|
þar finnast.
LIFSÞROUNISURTSEY
Dr. Finnur
Guðmundsson:
j^að eru likindi til, að fuglarn
99 ir geti borið með sér iægri
dýr yfir í Surtsey — það eru
engar hömlur fyrir þá — það
er ekki ólíklegt, sérstakiega þeg
ar þeir fara að gera sér þar
hreiður og sækja sér hreiður-
efni . . .“, sagði dr. Finnur
Guðmundsson í stuttu spjalli
við Vísi.
Dr. Finnur sagði hins vegar
að hann ætti erfitt með, á þessu
Dr. Finnur Guðmundsson: „Enn
hafa ekki fuglar orpið
í Surtsey".
stigi, að segja nokkuð um fyrir-
hugaðar visindarannsóknir i
Surtsey. Hann sagðist að vísu
hafa verið í einni nefndinni af
fimm á Surtseyjarráðstefnu ís-
lenzkra og erlendra vísinda-
manna. „Það, sem ég kom nærri,
í þessum undirbúningi, snýst
um gróður og dýralíf á landi —
þ.e.a.s. landnám gróðurs og dýra
á eynni sjálfri. Það eru aðrir
menn, sem hafa með sjávarlíf-
ið að gera og enn aðrir, sem
munu fylgjast með rannsóknum
og gera rannsóknir á bakteríum
og öðrum smásæjum lífverum“.
„Hefur lífs orðið vart á eynni
í alvöru?"
„Það er ekkert komið enn —
þar hefur hvorki fundizt gróður
né dýralíf — að öðru leyti en
því að öðru hverju sjást þarna
selir og fuglar, einkum mávar“.
Dr. Finnur sagði, að við Is-
lendingar ættum engan sérfræð-
ing ’í lægri dýrum á landi. Pró-
fessor Lindroth frá Lundi, sem
nákunnugur er fslenzkum að-
stæðum á skordýrasviðinu, skrif
aði doktorsritgerð um skordýra
Iíf á íslandi, er væntanlegur
hingað, og enn fremur verður
í för með honum Högni Böðv
arsson — þeir munu báðir gera
rannsóknir á eynni“.
„Hvað um yður - hyggizt
þér dvelja á eynni til rann-
sókna?“
„Ég mun tiltölulega lítið koma
nálægt þessum .rannsóknum —
en ég býst við því að fara ein-
staka sinnum út í eyna til að
fylgjast með því, sem þar ger-
ist. Það fellur í minn hlut að
vera eins konar ,.kontakt“-mað
ur, af því að ég er deildarstjóri
dýrafræðideildar Náttúrugripa |
safnsins".
Dr. Finnur sagði, að þessar
rannsóknir mundu hafa sérstaka;
þýðingu. Hann sagði, að varla
hafi verið gerðar líffræðirann-
sóknir hliðstæðar þeim, sem fyr
irhugaðar eru í Surtsey, en gat
bó gossins í Krakatóevnni f|
Indónesíu fyrir aldamót — þar
hefðu farið fram vísindalegar:
rannsóknir.
„Surtsev er einstakt tilfell’”
sagði hann. „oe er míkíll áb”"'
á bví. Fvrst og fremst þarf að
vinna að því að gera áætlan
ir og plön um mannbörf og fé-
börf — enn er allt óákveði*
um slfkt — “.
,Hver var almenna niðurstaðn
vísindamannanna á ráðstefn
unn!?“
..Allir voru sammála um aðj
rétt væri að nota betta einstakn
tækifæri til víðtækra rannsókna
á gróðri og dýralífi f Surtsev.
Þessar rannsóknir munu
taka áratugi, og er ómögulegt
að segja nema fáist merkileg
svör. Það, sem fyrst og fremst
verður athugað, er, hvemig
gróður og dýralíf berast til eyj-
arinnar og þróast smátt og
smátt — hvaða tegundir koma
þangað fyrst — hvemig þetta
vinnur saman og myndar gróð
ur og samfélag, fuglar og lægri
dýr;. en enn hafa ekki fuglar
orpið í Surtsey“. '~r uwístgttU
- -íífðio- A.ð
ina“
Kolbeinsson,
læknir:
IJvað féll í yðar hlut á vis-
99 -*■ indaráðstefnunni?"
„Á ráðstefnu vísindamann-
anna var mér falið að skýra
frá fyrstu bakteríunum, sem
lundust í Surtsey — það var
14. maí 1964. Dr. Sturla Friðriks
son sá um þann hluta rannsókn
arinnar, sem var gerður í Surts
ey, en ég annaðist það, sem var
gert í rannsóknarstofunni“,
sagði Arinbjöm Kolbeinsson,
Arinbjörn Kolbeinsson, læknir:
„Athuganir benda til þess, að
bakteríur geti borizt með ryki
frá landi til éyjarinnar“.
læknir, sem er bakteríusérfræð
ingur.
Hann sagði:
„Þetta voru 4 tegundir, sem
helzt finnast f ryki og jarðvegi
og venjulega eru ekki upprunnar
frá dýrum eða mönnum.“
„Hvað vakti fyrir ykkur með
þessum rannsóknum?“
„Tilgangurinn er tvíþættur: i
±»,11*»«!
miið ni'ágáf erl-tffVþáíi^ftóiðiSV?
við það, sem er í þéttbýli, og
f öðru lagi að athuga, hvaða
tegundir er um að ræða — hvort
þær era eingöngu upprannar frá
jarðvegsryki eða hvort þær
kunna að koma frá dýrum og
þá helzt fuglum".
„Geta þessar bakteríur .. „
sjúkdómum?"
„Við teljum þær algerlega o-
skaðlegar mönnum og dýrum".
„Geta þessar bakteríur stuðl-
að að jarðvegsmyndun?"
„Þær geta haft nokkuð gildi
í því efni, en þær bakteríur, ||
sem hafa grundvallarþýðingu í
upphafi, era hinar svokölluðu|
„autotrópisku" bakteríur, sem> -
geta lifað á ólífrænum efnum.
i ágúst var aftur gerð athugun
á bakteriulffi í Súrtsey — þá (
reyndist miklu meira. má'gn af -
bakteríum í lofti .en J fyrri rann-
sókninhi — þá ýár þurrkut !ög'
vindur :sti5ð ‘af(;*lándi. í maí ,var:
bakteríufjöIdÍM T/50—1/100 af|
þvt, þar 'sem péttoýlt ér’óg raékt
að er. T ■ ágúst-rannsþkninni
reyndist. bakferíufjöldinn fjórj?;-
ungur helfningur af þvf, sem
er í loftU'á þéttbýlúm stöðutn".
„Hvaða ályktanir er hægt að
draga af þessum rannsóknum
um jarðvegsmyndun og bólfestu
lífvera á eynni?“
„Hér er aðeins um einstakar
athuganir að ræða, sem ekki er
hægt að draga af neinar ákveðn
ar ályktanir, en benda þó til
þess að bakteríur geti borizt
með ryki frá landi til eyjarinn-
ar“.
„Kostar ekki mikið fé að gera
rannsóknir á yðar sviði?“
„Ymsar rannsóknír er hægt
að gera án þess að mikið fé
komi til, en að sjálfsögðu taka
þessar rannsóknir langan tíma,
og eftir því sem meira fjármagn
er fáanlegt, geta þær orðið ítar
legri og niðurstöður þeirra vænt
anlega gagnlegri fyrir framtfð-
stgr.
Aðalsteinn
Sigurðsson,
ð.B
Tjetta var áreiðanlega gagn-
99 leg ráðstefna", sagði Aðal-
steinn Sigurðsson, fiskifræðing-
uJ
n
Aðalsteinn Sigurðsson, fiski-
fræðingur: „Þessi steinn er úr
Surtsey — hann er farinn að
ryðga .. það er sennilega járn
i honum“. (Myndir með viðtöl-
unum tók ljósm. Vísis I. M.).
ur hjá Atvinnudeild Háskólans,
„hún var öll mjög vel heppnuð,
m.a. var rætt mikið um fyrir-
komuiag gagnasöfnunar og úr-
vinnslu gagna, og munu er-
lendu sérfræðingarnir vinna að
einhverju leyti að þessu með
okkur“.
„Það er i yðar verkahring að
kanna neðansjávardýr við eyna
Framh. á bls. 6.