Vísir - 03.07.1965, Blaðsíða 9

V 1SIR . Laugardagur 3. júlí 1965.
9
FIÆKINSI 4
m sum-TíRói
Klukkan er hálfníu að
morgni og við stefnum í áttina
að Brennerskarðinu. Það er
hið fegursta veður í Innsbruck,
snæviþaktir fjallstindamir blika
í sólskininu og við reiknum
með því að sunnan skarðsins
sé veðrið sízt lakara.
Leiðin liggur yfir hina ný-
byggðu Evrópubrú, fáa kíló-
metra fyrir sunnan Innsbruck.
Brúin er byggð yfir rúmlega
konar vörum stillt þar út til
sýnis og prangs. Mér er sagt
að Austurríkismenn — réttara
sagt konur — geri sér tíðförult,
einkum um helgar upp að landa
mærunum til að kaupa sér í
búið. Einkum gera þær góð
kaup í hvers konar prjónavör-
um, að þær telja. En ef toll-
verðimir klófesta þær í baka-
leiðinni þá verður lítið úr hagn
aðinum.
að þeim skorti skotsilfur I
pyngju sína. Þess er t.d. getið
að á fyrri helmingi 18. aldar
hafi 30—40 þúsund vagnhestar
farið árlega yfir skarðið og
flutt um 10 þúsund lestir af
varningi.
Á þessum árum hvíldi rórri-
antík yfir Brennerskarði. Það
var iða mannlegs lífs slagæð
heilla þjóða. Það var látlaus
straumur af gangandi og ríð-
andi fólki, vagnlestum og lysti-
vögnum sem ýmist voru á leið
suður eða norður, háreisti
og hróp og köll á mörgum
tungumálum. Á mánabjörtum
nóttum lýsti máninn á sinn
ævintýralega hátt upp þetta
1. ÞÁTTUR
hrikalega landslag, fjallatopp-
arnir báru við himinn og uppi
í seljunum heyrðist jóðl í hjarð-
mönnum eða söngur selstúlkn-
anna.
Árið 1867 var járnbrautin
yfir Brennerskarðið tekinríff
Cortina, einn af viðkunnustu vetraríþróttastöðum Alpafjallanna.
Þar voru vetrarólympíuleikir háðir 1956. Hrikahá fjöll gnæfa yfir
umhverfið.
Tvö brot sömu
þjóðar.
|rr.lÉð éf6I1fe\ö|g’ tófiákiíW * í
notkun og með henni má segja u ' Brejtnerskarðiöuscj Þáu Ó';urix-
að rómantík þessa fjalláheirhs skipli eru margháttuð. Oft eru
og örlagavegar Evrópu hafi þar verðaskil, og miklu oftar
horfið. Svartir fallbyssukjaftar sem góða veðrið og sólskinið
gína ofan úr gráum hamra- er sunnan skarðsins. En það
veggjunum og hermenn fylgjast eru líka snögg umskipti i lífi
úr byrgjum sínum með hverri og velgengni fólksins, og þar
lifandi veru og farartæki sem eru umskiptin öfug við veðrið.
um veginn fer. Velgengnin er norðan skarðs-
ÍÍJ
Á götu i gömlu Suður-Tírölsku þorpi. Göturnar eru þröngar og
mjóar og ekki færar öðrum farartækjum en hjólbörum eða reið-
hjólum.
ins, fátæktin sunnan þess. Fólk
ið er ver og fátæklegar klætt
hreinlæti ábótavant, atvinnu-
hættir frumstæðir. Og þó er
þetta ein og sama þjóðin,
þjóð sem bjó við sömu lffsskil-
yrði þar til fyrir Mbkkrum ára-
tugum, aS hún var illu heilli
slitin sundur. Síðan háfa þessi
tvö samkynja þjóðarbrot átt
við hin ólíkustu kjör að búa
og bera þess ríkulegar menjar.
Þegar komið er suður úr
þrengsta og brattasta skarðinu
verður fyrir manni húsaþyrping
á hægri hönd. Vegurinn liggur
fram hjá henni og fæstir veita
henni nokkra athygli. Þó er
hún þess verð. Til að sjá er
þetta Iftið og ósjálegt þorp.
íbúar þess eru heldur ekki
margir. En þetta litla þorp
hefur borgar eða kaupstaðar-
réttindi frá því snemma á mið-
öldum. Það geymir dýrmæt
listaverk og fagrar gamlar
byggingar. Staðurinn heitir
Sterzing og það svarar kostn-
aði að víkja út af þjóðveginum
og leggja leið sína um götur
þessa sérkennilega þorps eða
borgar, eða hvað sem maður
vill kalla það. Innan marka
þess verður maður þess greini-
lega var í fyrsta skipti að lífið
hefur breytt um svip. Það hef-
ur tekið á sig annan og líf-
rænni blæ heldur en norðan
Alpafjalla. Göturnar eru þröng-
ar og mjóar, en þó fullar af
ævintýralegu lífi, allar svalir
blómum skreyttar, fólk sitjandi
á bekkjum og stólum fyrir
framan húsin. í hverjum kima
og hverju skoti líf og fegurð,
en turnar á gömlum kirkjum
oo köstulum bera við loft.
Saxaklípa
Nokkru fyrir sunnan Ster-
ring liggur vegurinn eftir hrika
djúpri gjá, þar sem hún er
mjóst og dýpst og hvað hrika-
legust heitir Saxaklípa. Árið
1809 fór einn af herforingjum
Napóleons mikla með 2500
Framh. á bls. 7.
Örlagavegur.
Brennerskarðið var fjölfarn-
asti fjallvegur á milli Suður- og
Vestur-Evrópu á miðöldum. Um
það fóru farandsveinar, píla-
grímar og skáld, kaupmenn,
hjarðmenn og riddarar, furstar,
konungar og keisarar. Þeir
síðastnefndu einkum til að
brjóta ný lönd og þjóðir undir
sig, berja niður óeirðir eða
verja landamæri. Þeir fóru þá
jafnan með miklu föruneyti og
fjölmenna heri. Oftast voru
það þýzkir herir, sem leið áttu
yfir Brenner, en stundum líka
ítalskir, franskir eða spánskir
og nú síðast enskir og amerísk-
ir. Þc. drundi fallbyssuskothríð
árum saman í fyrri heimsstyrj-
öldinni og þar var sprengjum
varpað niður í þeirri síðari.
Yfiiráð yfir Brenner hafa ó-
trúlega mikla þýðingu í styrj-
öld — einn mesti örlagavegur
í allri Evrópu.
Það er bóndabær uppi í
Brennerskarði sem heitir
Brenner og eftir honum mun
skarðið draga nafn. Vitað er að
Rómverjar byggðu virki i
Brennerskarði áður en Kristur
fæddist. En ríkjandi furstar
byggðu tollstöð þar uppi á mið
öldunum, ekki af því að þar
væru landamæri, heldur af því
EFTIR
ÞORSTEIN
JÓSEPSSON
á sig suðræn einkenni.
800 metra breiðan dal eða
dalhvos og hæstu stöplarnir
undir henni eru 190 metra háir.
Hún er í röð mestu brúarmann
virkja í Mið-Evrópu.
Frá Innsbruck og suður
að landamærunum í Brenner-
skarðinu eru ekki nema 38
kílómetrar. Ekki eins langt og
frá Reykjavík og austur á
Kambabrún.
Landamæri eru ekkert vanda
mál í Mið-Evrópu lengur. Sé
maður sæmilega sakleysislegur
í framan og ekki með grun-
samlega mikinn varning með-
ferðis nægir það landamæra-
vörðunum að líta á vegabréfin.
I fæstum tilfellum stimpla
þeir í þau. Og tollverðirnir gefa
mannj bendingu um að þeir
eigi ekkert vantalað við mann.
Þeirra vegna sé manni heimilt
að halda áfram.
Það er markaður Ítalíumeg-
in í Brennerskarði og hvers