Vísir - 24.07.1965, Síða 9

>**rrprm
V IS IR . Laugardaginn 24. júlí 1965
☆
JTyrir nokkru er komin
út bók í Bandaríkjunum,
sem vakið hefur feiki
mikla athygli. Hún kall-
ast ,The Founding Fat-
her“ sem þýða mætti
„Ættfaðirinn“. Bókin
er eftir bandaríska blaða
manninn Richard J.
Whalen, sem er ritstjóri
hins glæsilega mánaðar
blaðs Fortune.
í bók þessari segir hann
sögu Kennedy-ættarinnar eins
og hún er í raun og veru. Höf-
undur segist hafa samið hana
og gefið út vegna þess, að í
þeirri dýrkun og lofgjörð sem
upp hefur hafizt um Kennedy
sérstaklega eftir hið sviplega
fráfall hans sé ekki sagður
sannleikurinn. Goðsagnir hafi
myndazt um hinn látna forseta
og allt beinist að því að gera
hann að flekklausu ofurmenni.
Sh'kt segir ekki rétta sögu.
Whalen kveðst skrifa bók sína
einungis til þess að sannleikur-
inn fái að koma fram. Og þó
ævi og starf Kennedy forseta
verði ekki eins fögur fyrirmynd
og fólk hefur ímyndað sér, þá
virðist bókin ekki samin af
neinni illgimi. Hún er fyrst og
fremst saga um harða og
stranga valdabaráttu og hún
sýnir m. a. hve mikla þýðingu
auður Kennedy fjölskyldunnar
hafði til að ná völdunum.
\7'aldabarátta Kennedy-fjöl-
skyldunnar verður fyrst og
fremst saga Joseph Kennedys
föður hins látna forseta. Það
var hann sem aflaði auðsins og
hann ákvað einnig til hvers
auðurinn skyldi notaður.
Joseph Kennedy var fæddur í
Boston, kominn af bláfátækum
írskum innflytjendum. Faðir
hans var sá fyrsti í ættinni sem
kom sér sæmilega fyrir. Hann
starfaði sem barþjónn og síðar
gerðist hann áfengissali og
Viskí-innflytjandi og efnaðist
nóg til þess að geta sent son
sinn á Harvard-háskólann. Þar
lauk Joseph háskólaprófi í lög-
fræði og kynntist mörgum ung-
um mönnum sem síðar áttu
eftir að gegna embættum og
taka þátt ( stjórnmálum. En
hin gömlu háskólakynni hafa
Óskadraumur Josephs Kennedys rættist, Kennedy-fjölskyldan komst inn í Hvíta húsið og þar var þessi mynd tekin af meðlimum
hennar, og mökum, með hinn aldna ættföður í miðjunni, við hll ð hans stendur sonur hans John, hinn nýkjörni forseti Bandaríkjanna
ÆTTFAÐIRINN
jafnan verið honum mikilvæg.
Á fyrri strfðsárunum gerðist
hann starfsmaður í stjórn skipa
smíðastöðvar, er smíðaði m. a.
herskip fyrir bandaríska flot-
ann. Hann þótti þar strax sýna
afburða skipulags- og kaup-
sýslúhæfileika. í þessu ' starfi
kynntist hann m. a. þáverandi
flotamálaráðherra Bandaríkj-
anna, það var ungur maður að
nafni Franklin D. Roosevelt.
Leiðir þeirra áttu eftir að liggja
saman aftur.
/tð lokinni fyrri heimsstyrj-
öld hóf Joseph kauphallar-
brask. Hann ætlaði sér að verða
milljónamæringur áður en hann
væri orðinn 30 ára og tókst
það. Hann safnaði þó ekki auð-
æfum auðæfanna vegna, heldur
til þess að skapa sér og fjöl-
skyldu sinni völd, virðingu og
áhrif. Það myndi taka sinn
tíma. Jafnvel þegar Joseph
hafði safnað saman auðæfum
sem námu 30 milljónum doll-
ara, var honum ekki boðið í
veizlur hjá fína fólkinu f Bo-
ston. Hann og fjölskylda hans
voru enn ekki álitin nógu fín.
Það voru fyrst og fremst þessi
viðhorf sem hann barðist gegn.
Þeir skyldu verða að meta ætt
hans einhvern tíma.
í rauninni fyrirleit Joseph
braskara og kaupsýslumenn.
Honum fannst þeir grófir og
fáfróðir og hugsuðu aðeins um
að græða peninga. I augum
Josephs voru peningarnir tæki
til að skapa volduga ætt. Hann
eignaðist níu börn og stofnaði
hverju þeirra sjóð, sem var
þannig hagað, að þegar þau
væru orðin 45 ára átti að vera
búið að greiða hverju barni
hans út í nokkrum afborgunum
10 milljónir dollara í skattfríum
rfkisskuldabréfum. Þannig
tryggði hann, að böm hans
þyrftu ekki að hafa áhyggjur af
peningamálum, þau gætu beitt
allri orku sinni að því að skapa
veldi Kennedy-fjölskyldunnar.
Takmarkið var að ættarnafnið
Kennedy yrði skráð á spjöld
sögunnar, það yrði ekki gert
með því einu að aura saman fé
og hggja á þvf eins og maura-
púkar. Það skyldi nota auðinn
til að afla sér valda.
Börnin voru vel upp alin við
ástúð í foreldrahúsum. Þegar
þau urðu 21 árs fengu þau
fyrstu milljón dollarana í
hendur og urðu óháð foreldr-
unum fjárhagslega. I uppeldinu
var lögð áherzla á að vekja
með þeim kappgirni og forustu
löngun. Þeim var sagt að það
væri engu betra að verða núm-
er 2 í keppni en að verða síð-
astur. Ef þeim tækist ekki að
ná forustu í einhverri grein t.
d. í íþróttum ýmsum, þá skyldu
þau reyna fyrir sér á öðru
sviði.
Tjegar Joseph Kennedy fór að
braska var ekkert eftirlit
haft með kauphallarviðskipt-
um. í flóknu iðnaðarþjóðfélagi
er þörf fyrir braskara. Þeir eru
eins konar loftþrýstingsmælar
viðskiptalífsins, en forsendan
fyrir því að þeir valdi ekki
tjóni er að leikreglurnar séu
haldnar. í Bandaríkjunum
höfðu braskararnir hins vegar
alveg frjálsar hendur, þangað
til Roosevelt komst til valda
Og Roosevelt fékk Kennedy í
lið með sér. Það mátti segja að
hann hefði það eins og hinir
írsku konungar gerðu áður.
Þeir fengu kraftmestu víking-
ana í lið með sér sem land-
varnarmenn gegn öðrum vík-
ingum. Roosevelt skipaði
Joseph Kennedy formann í
nefnd sem hafði það hlutverk
að hreinsa til f kauphöllinni
og koma á heiðarlegri viðskipta
háttum
í fyrstu barskárum sínum tók
Joseph Kennedy m. a. þátt í
vmsum gróðasamtökum eða
.Pools“ eins og það var kallað
Joseph Kennedy þegar hann var sendiherra Band aríkjanna i London með tveimur elztu sonum sin-
urn. Elzti sonurinn Joseph jr. er til hægri á myndinni. Hann féll i styrjöldinni. Vinstra megin er
John eða Jack eins og hann var kallaður, sem síðar varð forseti Bandaríkjanna
Sagan af Jóseph Kennedy
sem safnaði auoæfum
tii oð skapa ætf sinni
og virðingu
Dæmi um starfsemi þeirra er
m. a. sagan af glerverksmiðj-
unni. Kennedy og félagar hans
komu auga á glerverksmiðu
sem hafði þörf fyrir aukið fjár-
magn. Þeir tóku að selja hvor
öðrum hlutabréf verksmiðjunn-
ar eftir ýmsum krókaleiðum og
verðið á hlutabréfunum fór
stöðugt hækkandi, þangað til
áhugi ýmissa verðbréfakaup-
enda á þessu fyrirtæki fór að
vaxa og þannig tókst þeim fé-
lögum á endanum að selja
hlutabréfin fyrir helmingi
hærra verð en þeir höfðu gefið
fyrir þau.
Cvo kom kreppan mika sem
flestir kaupsýslumenn töp-
uðu á, en þvf var öðru vísi far-
ið með Kennedy, hann græddi
á henni. Það var vegna þess að
hann var einn af fáum kaup-
sýslumönnum, sem skildi
hvert stefndi. Meðan hagfræð-
ingar stjómarinnar og þeir
, kaupsýslumenn sem mest álit
fór af spáðu aukinni þenslu þótt
ist Joseph skilja að hætta væri
á ferðum. Hann vogaði þar enn
mestum hluta fjármuna sinna,
m.a. 5 milljónum sem hann
hafði grætt á kvikmyndaiðnaði.
Honum tókst að losa sig við
mest af hlutabréfum sínum f
tíma og stóð uppi sem vellauð-
ugur maður, þegar hrunið kom
og flestir kaupsýslumenn urðu
gjaldþrota.
Mesta gróðafyrirtæki hans
var þó eftir seinni heimsstyrj-
öldina. Þá höfðu hinif lærðu
hagfræðingar spáð því að mikill
samdráttur yrði í efnahags og
Framh. á 7. síðu