Vísir - 19.10.1965, Blaðsíða 5

V1SIR . Þriðjudagur 19. október 1965.
5
útlönd í nor/zmi
úolönð í ^crr'n
■utlönd i morgun '
útlönd í möpgnn
lain Smith hafnaði i gær
Wilsoas um forsætisráðherranefnd
í frétt frá Salisbury og Rhodesiu
í gær síðdegis var skýrt frá því, að
Iain Smith forsætisráðherra Rhode
siu hefði hafnað tillögu Harolds
um
indin um ákvörðunina, helztu ráð- [ yfirlýsingu um sjálfstæði landsins.
herra sína á fund, til þess að ræða : I svarinu til Wilsons er því hald-
horfumar. Og síðan ræddi hann við ið fram, að það sé ekki hagkvæmt,
Arthur Bottomley, samveldisráð- að senda nefnd forsætisráðherra
Wilsons forsætisráðherra um að . herra sinn, og Gardiner lávarð, sér ’ frá samveldislöndunum til Rhode-
nefnd forsætisráðherra frá Brezka i fræðing stjórnarinnar um stjórnar ■ síu, — og auk þess muni óhjá-
sam ;?1’.inu færi til Rhodesiu til | skrárleg málefni. j kvæmilega verða í slíkri nefnd for-
þe r.'i greiða fyrir lausn sjálf-1 I Salisbury var sagt frá efni! sætisráðherrar, sem greinilega hafa
stc:" : Isins, sem báðir aðilar; svars Smiths
kallaði fréttamenn
mig á ný“.
Þegar svar Smiths hafði borizt
til Wilsons gerði hann enn eina
tilraun, „á elleftu stundu“ eins og
það var orðað, til þess að fá Smith
til þess að falla frá því áformi, að
lýsa yfjx sjálfstæði einhliða —
sem
gæti ■ - :1 við unað.
Wiljon er nú enn meiri vandi
á höndum en áður. Hann kvaddi
þegar eftir, að honum bárust tíð-
, „vegna Rhodesiu, vegna allrar Af-
rétt áður en hann I tekið þá afstöðu, að þeir séu mót [rfku —— vegna samveldisins og með
enn á sinn fund, en! fallnir sjálfstæði Rhodesiu á grund 1 tilliti til allra þeirra sem slík yfir-
á þeim fundi sagði hann, að bú-1 velli gildandi stjórnarskrár. Það er ' ]ýsjng mundj bitna á, en afleið-
ast mætti við ákvörðun innan eins ; ekki réttlátt, sagði Smith, að sam- jngarnar gætu orgjg hjnar háska-
eða tveggja daga varðandi einhliða ------—' ----
Erhard og Mende
náðu samkomufu
Vestur-þýzka sambandsþingið
kemur saman á fund á morgun. 1
nótt náðist samkomulag um fram-
haldssamstarf Erhards og Mende.
Samkomulagsumleitanir hafa
staðið að undanförnu milli Kristi-
legra demokrata og Frjálsra demo-
krata í Vestur-Þýzkalandi um fram
haldsstjórnarsamstarf, og horfði erf
iðlega, að það næðist, en svo náð-
ist samkomulag laust fyrir mið-
nætti síðastliðið, og var um það
birt tilkynning þeirra Ludwigs
Erhards forsætisráðherra, for-
manns Kristilegra demokrata, og
Erichs Mende formanns Frjálsra
demokrata.
Ekki hefir verið gerð nánari
grein fyrir samkomulaginu,
þetta er skrifað.
veidisráðherrar geri sig að dómur- ]egustu yarpað gku . fram.
um i Rhodesiu-máhnu. tíðina En Smjth svaraði um h {
I svarinu vék hann emmg að_________». * . , , ...
hvers vegna slitnaði upp úr sam- Sagðl að ínnan brefa samveld.s-
komulagTumleitunum í Lundúnum 'ms. Vf,rn lnnd byS^u Vlð
'milli hans og Wilsons þrátt fyrir inhlutask.pulag, sem brezka
að „Rhodesia legði sig í líma með ffrnin Vlldl velta sjalfstæðn
að finna lausn á málinu til sam- fhodeslu' °S hað tryg8ðl ekki rð'
komulegs hafi brezka stjórnin neit e^a Þróun og frið, Indland og
að að slaka til frá fyrri afstöðu“. P^kistan berðust um frið, í Ghana
„Ég harma einnig“. sagði hann, að værl stjórnarandstaðan ofsótt og herþjónustu. Hvort tveggja gæti
„þótt ég væri tvo daga í Lundún- leiðtogar hennar fangelsaðir og svo i °fðið til þess, sagði forsetinn, að
um eftir að slitnaði upp úr sam- minnti hann á seinustu atburði í sf misskllninSur festi rætur í
þegar komulagsumleitunum, hófu þe.r Vestur-Nigenu og Aden. stjórn nvti ekki stuðnings þjóðar-
iekki samkomulagsumleitanir við Garfield Todd fyrrverandi for- innar.
sætisráðherra í Rhodesiu hefir ver-
ið kyrrsettur um eins árs bil.
Hann hefir alla tíð verið hlynntur
málstað blökkumanna. Hann ætláði
til Edinborgar að flytja þár- há-
skólaerindi, en var stöðvaður af
leynilögreglumönnum, er hann var
að stíga upp í flugvélina.
Johnson leng-
ur nð nó sér
en ætlnð vnr
Það er ekki búizt vlð, að John-
son Bandarikjaforset! verði vinnu-
fær að fullu fyrr en eftir 6 vikur
í fyrsta lagi, þar sem sýnt er að
hann þarf að minnsta kosti svo
langan tíma til þess að ná sér.
Langvinn þreyta tefur batann.
Johnson sagði í gær, að hann
hefði áhyggjur af mótmælagöng-
unum gegn styrjöldinni í Vietnam,
og afleiðingum þess, að reynt væri
að hafa áhrif á unga menn, svo
að þeir reyni að koma sér undan
NKSTIilK
TEIKNIVÉLÁR MEÐ OG ÁN PLÖTU, í
HANDHÆGUM UMBÚÐUM. TILVALDAR
FYRIR IDNMEISTARA, TÆKNSFRÆDSNGA,
ÍDNSKÓLANEMENDUR 0G TEIXNARA.
Fjárlagaræðan —
snneA f
Framhald af bls. 9.
nútíma menningarþjóðfélag hvílir
á, en þó innan þeirra marka, að
fjáröflun til hinna sameiginlegu
þarfa lami ekki heilbrigt framtak
þjóðfélagsborgarana og getu
þeirra marka, að fjáröflun til
hinna sameiginlegu þarfa lami
ekki heilbrigt framtak þjóðfélags
borgaranna og getu þeirra og
vilja til að bjarga sér sjálfir.
Vandinn er því sá að finna eðli-
lega hlutdeild ríkisins í þjóðar-
tekjum og halda sér síðan innan
þess ramma. Það er vafalaust
mjög vandasamt að komast að
nákvæmlega réttri niðurstöðu um.
þetta atriði, en það er þó mjög
nauðsynlegt að reyna að finna
slíka viðmiðun til þess að forð-
ast það, að ríkið vaidi sjálft jafn-
vægisleysi i þjóðarbúskapnum.
Það hefur komið í ljós, að þrátt
fyrir kvartanir um háa skatta,
þá tekur íslenzka ríkið í sinn hlut
minna af þjóðartekjum en mörg
önnur lönd. Við verðbólguþróun
síðustu áratuga hefur það raunar
aldrei verið skoðað niður ■ í kjöl-
inn, hversu langt væri hæfilegt að
ganga i þessum efnum, heldur
hefur hverju sinni verið reynt að
afla þeirra tekna, sem nauðsyn-
legar hafa verið til að standa
undir sivaxandi útgjöldum og
nýrri og nýrri löggjöf, sem lagt
hefur auknar kvaðir á rikissjóð-
inn og sveitafélögin. Það er líka
fyrst á síðustu árum að skýrslu-
gerð hér á landi má teljast kom-
in í það liorf. að hægt > sé með
viðhlitandi undirstöðu að gera
áætlanir fram í tímann. Frám-
kvæmdaáætlanir ríkisstjórnarinn-
ar nú allra síðustu árin eru spor
í þá átt að skipuleggja opinber-
ar framkvæmdir og fjáröflun til
þeirra. Nauðsynlegt er að fram-
kvæmdamál sveitafélaga séu tek-
in svipuðum tökum, og er nú ein-
mitt fyrirhuguð ráðstefna þeirra í
haust til þess að ræða ýmsa þætti
í framkvæmdum þeirra og fjáröfl
un í því sambandi. Á síðustu ár-
um hefur aðstaða sveitafélaganna
til fjáröflunar verið bætt á ýms-
an hátt, langmest með þeirri hlut
deild í söluskatti og aðflutnings-
gjöldum, sem fyrrverandi fjár-
málaráðherra, Gunnar Thorodd-
sen, hafði forgöngu um. Þá má
einnig nefna framlög til kaup-
staða og kauptúna af fé til vega-
gerða'og loks frumvarpið um lána
' sjóð sveitafélaga, sem gera má
ráð fyrir að verði lögfestur í ein-
hverju formi, en þarfnast áður
nánari athugunar með hliðsjón af
eflingu stofnlánasjóða almennt,
og endurskipulagningu þeirra,
sem jíkisstjórnin mun beita sér
fyrir á þessu þingi. En það er
ekki nóg að afla fjár til fram-
kvæmda ríkis- og sveitafélaga,
heldur verður jafnframt að skipu
leggia framkvæmdirnar á þann
hátt, að þær hafi ekki verðbólgu-
áhrif í þjóðfélaginu og séu innan
þeirra marka, sem ég áðan
greindi Lántökur til framkvæmda
eiga fullan rétt á sér, þegar um
arðbærar framkvæmdir er að
ræða, sem auka tekjumöguleika
lántökur, og halda þeim innan
þess ramma, að skuldabaggi
verði ekki beinlínis til þess að
draga úr æskilegum framkvæmd-
um á næstu áratugum.
Jafnframt því að skipuleggja
þannig sem bezt framkvæmda-
og fjárfestingaáætlanir ríkis og
sveitarfélaga er nauðsynlegt að
gera sér grein fyrir tekjumögu-
leikum þeirra. Fyrir þvf hefi ég
beðið Efnahagsstofnunina að
reyna að kanna það, hversu langt
ríkið megi ganga í tekjuöflun á
næstu árum til þess að raska ekki
eðlilegu jafnvægi í þjóðfélaginu
og greiðslugetu, en að öðru leyti
verður að fara mjög varlega í
og innan þess ramma verður svo
að sjálfsögðu að halda útgjöld-
um ríkisins næstu árin. Verður
f þvf sambandi að reyna að gera
sér grein fyrir þvf, hver séu helztu
viðfangsefni ríkisins á næstu árum
hvaða útgjöldum margvísleg nú-
verandi löggjöf sé líkleg til að
valda rílrissjóði á þessu árabili og
hefja þá í tæka tíð endurskoðun
þeirrar löggjafar ef sýnilegt er,
að af henni muni leiða of þunga
byrði.
ýf Jákvæð sókn til
bættra lífskjara.
Herra forseti.
Þótt- ríkisbúskapurinn hafi
færzt úr réttum skorðum á síð:
astliðnu ári, þá er heildarmynd
efnahagsþróunarinnar uppörv-
andi. Aukning þjóðarframleiðsl-
unnar síðustu árin hefir verið ó-
venju mikil, verðlag framleiðslu-
vara þjóðarinnar hagstætt og
eignamyndun meiri en áður hefir
þekkzt. Gjaldeyrisvarasjóðurinn
hefir haldið áfram að aukast ')g
nam í ágústlok rúmum 1800 milij.
kr. Innlán í lánastofnunum fara
stöðugt vaxandi, hafa hækkað
átta fyrstu mánuði þessa árs um
864 millj. en 749 millj. á sama
tíma í fyrra, sem þó sýndi meiri
aukningu en áður. Þessi þróun
efnahagsmálanna hefir tryggt
okkur það lánstraust á alþjóðleg-
um lánamarkaði, að við getum
aflað okkur þar fjár til stórfram-
kvæmda, sem ella hefðu verið ó-
viðráðanlegar. Alhliða framfarir
og framkvæmdir hafa verið ör-
ar og eftirspur' eftir vinnuafli
meiri en framboð.
Það er þvf ástæðulaust annað
en líta björtum augum til fram-
tíðarinnar ,ef rétt er á málum
haldið. Forsenda jákvæðrar sókn-
ar til meiri framfara og bættra
lífskjara er, að þjóðin almennt
geri sér grein fyrir undirstöðu-
stáðreyndum efnahagslífsins og
snúizt sé við vandamálum hveps
tíma af djörfung og raunsæi. Rétt
mæt gagnrýni á það, sem miður
fer, er nauðsýnleg, en þeir, sem
reyna að villa mönnum sýn,
vinna illt verk.
Enn sem fyrr er meginvanda-
málið það, að við gerum kröfu
til hraðari kjarabóta en aukning
þjóðarframleiðslu leyfir, og því
hefir ekki tekizt að hafa hemil
á verðbólgunni. Með kjarasamn-
ingunum á síðastliðnu ári sáust
fyrstu merki almenns skilnings
á því, að óhófleg krþfugerð á
hendur atvinnuvegunum leiddi til
ills fyrir alla. Það er hin brýn-
asta þjoðarnauðsyn að halda á-
fram að glæða þann skilning, og
7*œrn'*T3!rSSKtrT*L''
það er áreiðanlegt, að gagnkvæm
ur skilningur og heiðarleg sam-
vinna ríkisvalds, launtaka og
vinnuveitenda er eina úrræðið ti1
haldgóðrar lausnar verðbólgu-
vandamálsins. í þessu sambandi
verður að leggja áherzlu á að
komast út úr vítahring víxl-
hækkana kaupgjalds og verðlags.
Fyrir ríkisbúskapinn hefir verð-
bólgan hin óheillavænlegustu á-
hrif og knýr stöðugt á um nýja
tekjuöflun.
Þótt verðbólguvandamálið verði
ekki leyst að fullu nema með
réttum skilningi allrá þeirra, sem
úrslitaáhrif hafa á verðmyndun í
landinu, er auðið að gera ýmsar
ráðstafanir, sem stuðla að lausn
vandans. Það þarf eftir megni að
tryggja það, að menn geti ekki
hagnazt óeðiilega á verðbólgunni.
Þegar hefir verið hafizt handa í
þá átt með takmarkaðri verðtrygg
ingu, en það þarf að stefna að
sem almennastri verðtryggingu
sparifjár og lána til langs tíma.
Þá er því ekki að neita að vaxta-
frádráttarheimild í skattalögum
beinlínis stuðlar að skuldasöfnun
á verðbólgutímum hjá þeim, sem
hafa háar tekjur, en breyting á
þeirri skipan er því miður ekki
auðveld af mörgum ástæðum.
Að lokum þetta: Látum ekki
skilningsleysi á eðli vandamál-
anna verða okkur að fótakefli.
Aðstaða okkar er góð og tæki-
færin mörg, og þótt leið okkar
til aukinna framfara og velmeg-
unar sé grýtt á stöku stað, þá
er undirstaðan þegar orðin það
traust, að með samstilltu átaki
verður létt að ryðja hindrununum
úr vegi.