Vísir - 19.10.1965, Blaðsíða 9

V1SIR . Þriðjudagur 19. október 1965.
1
- HINDRUM TOLL- OG SKATTSVIK
Peamh. af bls. 8
ara að sameina þessa þjómistu að
einhverju eða öllu leyti.
Fækkun prestakalla
sjálfsögð.
Prestakallaskipunin er nú í
endurskoðun að tilhlutan kirkju-
málaráðherra. Skal ég ekki ræða
það mál á þessu stigi, en þess er
að vænta, að menn líti það mál
raunsærri augum, en gert hefur
verið, með hliðsjón af gerbreytt-
um þjóðfélagsháttum. Vegna
mjög bættra samgangna, sýnist
fækkun prestakalla á ýmsum stöð
um á landinu sjálfsögð og eðlileg
ráðstöfun, og jafnframt ætti að
létta af prestum búskaparbasli,
sem er þeim nú margfalt erfiðara
en áður fyrr, og virðist eðlilegt
að aðsetur presta sé i þéttbýlis-
stöðvum eða við menningarmið-
stöðvar í sveitum, þar sem þeir
jafnframt gætu sinnt kennslu í
kristnum fræðum. Hef ég ekki
talið rétt að fallasti á óskir bisk-
ups um fjárveitingar til nýrra
prestsembætta I Reykjavík, fyrr
en þessari endurskoðun presta-
kallaskipunarlaganna er lokið.
Prestssetursjarðir og aðrar ríkis-
jarðir eru vaxandi kostnaðarliður
fyrir ríkið, en tekjur af þessum
eignum hverfandi litlar. Tel ég
tvímælalaust rétt, að stefna að
því að selja sem flestar ríkis-
jarðir, þar sem ekki er um að
ræða jarðhita, eða önnur sérstök
verðmæti, enda eru ábúðalögin
þannig úr garði gerð, að naumast
er gerandi að eiga jarðir í ábúð.
Er ríkið sem landeigandj,, lögum
samkvæmt, skyldugt til að leysa
til sfn byggingar á ríkisjörðum
hjá fráfarandi ábúanda. Hefur
alvara þessa skipuíags bezt
komið í ljós á þessu ári, þar sem
ríkið hefur orðið að greiða einum
ábúanda milljónir króna fyrir
byggingar, sem hann hefur reist
á ríkisjörð.
Vegna verðrýrnunar er orðið
miklu kostnaðarsamara 'að slá
ýmsar mynteiningar en svarar
verðgildi þeirra Er nú í at-
hugun hvort eigi sé rétt að af-
nema hinar minni mynteiningar
og jafnframt fela Seðlabankanum
myntsláttuna. í framhaldi af þvf
komi til athugunar að fela Seðla-
bankanum sem viðskiptabanka
rfkissjóðs að einhverju eða jafn-
vel öllu leyti þau störf, sem skrif-
stofa ríkisféhirðis nú annást.
Ég hefði haft löngun til að
ræða mörg önnur atriði, þar sem
endurskoðunar er þörf í rikisbú-
skapnum, en tímans vegna er það
ekki fært og læt ég því hér stað-
ar numið. Vert er að hafa í huga
í þessu sambandi, að breytingar
eru örar á mörgum sviðum í
þjóðfélaginu, og það sem kann
að hafa verið gott og eðlilegt á
einum tíma, getur verið úrelt
nú. Það þarf því ekki að taka sem
gagnrýni á einn né neinn, þótt
rætt sé um nauðsyn viðtækra
breytinga á ýmsum sviðum, og
það varðar miklu fyrir þjóðina,
að hún geri sér grein fyrir hinum
breyttu aðstæðum, og forráða-
menn hennar þóri jafnframt að
beita sér fyrir nauðsynlegum
breytingum, þótt þær kunni að
raska gömlu skipulagi. Það er
þannig ekki aðeins prestakalla-
skipunin, sem eðlilegt er að end-
urgkoða og samrýma nýjum að-
stæðum, heldur hlýtur einnig hin
gamla hrepps- og sýsluskipan að
koma til rækilegrar endurskoð-
unar og breytinga á næstu árum.
En út í það skal ég ekki nánar
fara hér.
Ég geri ráð fyrir því, að bæði
háttvirtir þingmenn og ýmsir
aðrir áhugamenn um þjóðfélags-
mál, eigi ýmsar hugmyndir er
horft geti til bóta f skipan ríkis-
kerfisins. Allar slíkar hugmyndir
er mér sérstaklega ljúft að taka
til athugunar, og ekki hvað sízt
teldi ég æskilegt, ef embættis-
mennimir sjálfir, forstöðumenn
ríkisstofnana og aðrir þeir, er
gerst þekkja til mála, vildu koma
á framfæri hugmyndum í þess-
um efnum.
Hindrun skattsvik-
anna.
Fyrir forgöngu fyrrverandi fjár-
málaráðherra, Gunnars Thorodd-
sen, hafa á síðustu árum verið
gerðar mjög mikilvægar lagfær-
ingar á bæði tekjuskattslögum og
lögum um tekjustofna sveitafél.
Mun óhætt að fullyrða, að álögur
í beinum sköttum til ríkis og
sveitafélaga séu nú orðnar hér
hófsamlegar og síður en svo
hærri en í öðmm sambærilegum
löndum. Hvort að frekari skipu-
lagsbreytingu þessara mála skuli
stefnt, t. d. með algeru afnámi
beinna skatta til ríkisins, og af-
hendingu þess tekjustofns til
sveitafélaganna, skal ég ekki
ræða á þessu stigi málsins, enda
hefi ég ekki myndað mér á-
kveðna skoðun um það efni, en
að sinni tel ég ekki rétt að gera
frekari breytingar á hvorki lögum
um tekju- og eignarskatt né
tekjustofna sveitafélaga, enda ó-
fært að breyta slíkri löggjöf á
hverju ári, heldur þarf að fá
nokkum tíma, til þess að reyna
löggjöfina i framkvæmd. Er
heldur ekki sérstök þörf breytinga
nú, vegna lögfestingar þeirrar
reglu á síðasta þingi, að álagn-
ingarstigar skuli breytast sam-
kvæmt skattvísitölu, þannig að
skattþunginn á ekki að vaxa með
vaxandi tekjum manna að krónu-
tölu.
Skattsvik hafa verið hér land-
læg meinsemd og fjöldi manna
ekki séð neitt athugavert við það,
að undirrita rangar drengskapar-
yfirlýsingar í sambandi við
skattaframtöl. Því miður hefur
þessum vanda stundum verið
mætt með opinberum ráðstöf-
unum, sem beinlínis hafa ýtt
undir vöxt meinsemdarinnar,
svo sem með veltuútsvörum á
sínum tíma, sem beinlínis voru
rökstudd sem skattsvikaútsvör
og öðrum óhæfilegum álögum, er
jafnvel neyddu menn til að svíkja
undan skatti, til þess að bjarga
sjálfum sér og atvinnurekstri
sínum. Með skattamálaendurbót-
um síðustu ára, hefur verið horf-
ið inn á þær heillavænlegu braut-
ir i þessum efnum, að gera skatt-
álögur það bærilegar, að hægt
væri með fullri sanngimi að
krefjast þess, að menn teldu
rétt fram til skatts og var þá
jafnframt eðlilegt að herða viður-
lög við skattsvikum og gera
skipulegar ráðstafanir til þess að
uppræta meinsemdina. Tilkoma
skattrannsóknardeildarinnar hef-
ur verið tvímælalaust jákvætt
spor í þessa átt. Þótt erfitt sé að
sannreyna til hlítar áhrif þessarar
nýju skipanar, bendir þó margt
í þá átt, að skattaframtöl fari
batnandi. Mun verða lögð á-
herzla á að tryggja skattrann-
sóknardeildinni viðhlítandi starfs-
skilyrði, og hefur jafnframt verið
lögð áherzla á það, að skattstofur
um land allt vinni að nákvæmri
rannsókn skattaframtala, svo sem
tími þeirra frekast leyfir.
Fjármálaráðuneytið hefur ný-
lega gert á opinberum vettvangi
grein fyrir störfum rannsóknar-
deildarinnar til þessa og geri ég
þau því ekki frekar að umræðu-
efni nú. Sumir hafa reynt að
gera lítið úr þv£ starfi, sem unn-
ið hefir verið á rúmu einu ári
og haft í frammi hinar furðuleg-
ustu reikningskúnstir í því sam-
bandi. Tel ég þetta með öllu 6-
maklegt, Framtiðarárangur veltur
mjög á skipulagi rannsóknarað-
ferða I upphafi og þegar auk þessa
mikilvæga undirbúningsstarfs
að ráðuneytið mun styðja þá á
allan tiltækan hátt í sínu mikil-
væga starfi og vona að sú stund
sé ekki langt undan, að skattsvik
verði fordæmd af almenningi sem
hver önnur fjársvik og menn virði
drengskaparyfirlýsingar sínar á
skattaframtölum eigi minna en i
öðrum viðskiptum. Refsingar fvr-
ir skattsvik er auðvitað ekki neitt
takmark £ sjálfu sér heldur úr-
ræði til aðvörunar, en takmarkið
er að fyrirbyggja skattsvik, og
því verður lögð áherzla á að
skipuleggja sem bezt upplýsinga-
öflun um tekjur einstaklinga og
fyrirtækja, og hafa sérfræðingar
ýmis atriði í því sambandi til at-
hugunar, m. a. eru lög um bók-
hald i endurskoðun, en þau eru
á margan hátt orðin úrelt.
■
íviii' nríd 19(ib
■ : ■: ' : : ■ :
Ani'VWm iviiúi Ut oft <dkj«r yn'Wut. isKÍt
«> þtlrw vurAi ot'luít íttuft iuK.ÍUSI'iHnttm. a.tr.t 1«r ct« l*Matv
ÁKlt.vfi ,H. .tS Ittrn.ui st>Rl!nr us.totinf Hér.tt’.
.tP Iteiuttt ntut'.nr u« toVujr Her.ti-.
íHiHiiHSjSin
í. Ttk)i>-.vg ,netmvvt',ttltu ..............................
" .vSJti.’.míwyiuia .........................................
t'*r Ut' t-.i J-.Mtt-.«xi-i,'-r n»«hrt*tl»Ra -..............
5. t.Jíht ut inittoatWm tuU.úrum -------------.............
6. v'.'.ulul^W ................. - ■•■-■ ■
..............v ..............................
Imv -lí m MHnlar.öltRrt.........
V. l-'.tuulNv)iíUi;!!Uí' ............ ....................... ............
itÉ ÍuUvJCHtot víC M
gftÍlsSSi
; piSttKltltl;
i ,u-. t.mrní
' ■ SStXwuuiti
' MtWfttít:
.JI.Mittiittti:
iqmwowo
Mi'tKWOH:
■,«: ’.khih.i
"iÍ:WtW:
tíJ UKI
at."»«»

Forsíða fjárlagafrumvarpsins.
hefir þegar á fyrsta starfsári
verið hafin rannsókn 120 mála,
þá er síður en svo hægt að segja,
að deildin hafi verið aðgerðalítil.
Jafnframt því, að með lögum frá
síðasta Alþingi var á ýmsan hátt
bætt rannsóknaraðstaða skatt-
wnnsóknardeildarinnar við emb-
ætti ríkisskattstjóra beitti ég
mér fyrir því, að mönnum var
gefið tækifæri til þess i vissan
tíma að koma skattaframtölum
sínu í rétt horf, og greiða eðlileg-
an skatt, ef um undandrátt hafði
verið að ræða. Hvort menn hag-
nýttu sér þetta tækifæri eða ekki
s.kipti ekki öllu máli heldur hitt,
að með þessu vildi ég gera mönn-
um ljóst, að ætlunin með til-
komu rannsóknardeildarinnar
væri nú, að taka skatteftirlitið
nýjum tökum, beita hér eftir
ströngum viðurlögum við skatt-
svikum og menn gætu þvi ekki
neinn um sakað nema sjálfan sig,
ef þeir ekki notuðu þetta tæki-
færi til að koma málum sínum í
lag. Án slíks tækifæris til leiðrétt-
inga gátu menn með nokkrum
rétti fundið að því, að verða nú
allt í einu beittir þungum viður-
lögum eftir að áratugum saman
hafði refsiákvæðum skattalaga
lítt eða ekki verið beitt. Ríkis-
skattstjóri og skattrannsóknar-
stjóri velja að sjálfsögðu leiðim-
ar til þess að ná sem beztum ár-
i.•■: ','Hrii«nu en ég vil
að það sé öllurn mönnum Ijóst,
^ Verðaukaskattur
Lögð verður áherzla á að hraða
eftir föngum undirbúningi þess
að innleiða hér á landi það skipu-
lag, að beinir skattar verði inn-
heimtir af tekjum manna jafn-
óðum og þær falla til og að þvi
stefnt að svo geti orðið á árinu
1967. Skattasérfræðingar telja
mál þetta erfiðara í framkvæmd
hér en víða annars staðar einmitt
vegna hinna mjög breytilegu
tekna og héfir þó ánnars staðar
tekið mörg ár að undirbúa slikt
greiðslukerfi.
Þá hefur ráðuneytið leitazt við
að fylgjast með undirbúningi og
umræðum um nýtt skattform,
svokallaðan verðaukaskatt, sem
er nú til umræðu í ýmsum lönd-
um og til stendur að lögfesta i
Danmörku á næstunni. Hvort
slíkt skattheimtukerfi er til
bóta skal ósagt látið á þessu stigi
málsins, en nauðsynlegt er að
fylgjast með því máli, ekki sízt ef
óumflýjanlegt reynist að breyta
í grundvallaratriðum tekjuöflunar
kerfi rlkisins, ef til kæmi áðild
Islands að Friverzlunarbandalagi
Evrópu eða svipuðum viðskipta-
samtökum, er gerðu óumflýjan-
legt að hverfa að meira eða
minna leyti frá verndartollum og
tekjuöflunartollum í sambandi
við innflutning vara. Loks er
nauðsynlegt að kanna úrræði til
þess að gera skattkerfið einfald-
ara i framkvæmd, því að það er
á ýmsan hátt allt of flókið.
Tollkerfið er í mikilli deiglu
um þessar mundir. Hafa marg-
víslegar lagfæringar verið gerðar
á tollum á síðustu árum, og er
tvímælalaust góð reynsla af þeim
breytingum í meginefnum. Há-
tollar hafa verið lækkaðir, sem
dregið hefur verulega úr ólögleg-
um innflutningi ýmissa vara.
Mikilvægar tollabreytingar hafa
verið gerðar til hagsbóta fram-
leiðsluatvinnuvegunum, einkum
útflutningsframleiðslunni. Unnið
hefur verið að frekari tillögum
um tollabreytingar til lækkunar,
en endanleg ákvörðun ekki tekin
um, að hve miklu leyti eða hve-
nær verði í þær brevtingar ráðizt.
Er bæði nauðsynlegt að fylgjast
með áhrifum síðustu tollabreyt-
inga á afkomu iðnaðarins, sér-
stök athugun hefur farið fram á
þvi efni, og jafnframt er æskilegt,
að áður liggi fyrir niðurstöður eða
ákvarðanir varðartdi hugsanlega
aðild að EFTA, því að þá mun
reynast óumflýjanlegt að táka
allt tollakerfið til skiplegrar end-
urskoðunar.
ðf Tollsvikin
Á þessu stigi málsins eru toll-
svikin alvarlegasta vandamálið og
ber hina brýnustu nauðsyn til að
uppræta þau eigi síður en skatt
svikin. Lögð hefur verið áherzla
á að efla eftir föngum tolleftir-
litið og gerðar ráðstafanir til að
fjölga mönnum við tollgæzlu-
störf. Hefur tollgæzlunni nú í
sumar tekizt að koma í veg fyrir
mjög alvarlegar smygltilraunir og
raunar oft áður upplýst alvarrei;
smyglmál, þótt eigi hafi verið
eins stórkostlegt smygl um aö
ræða og nú. Verður að taka þesst
mál hinum föstustu tökum, og
hefur tollamálanefndin nú að
undanförnu haft til sérstakrar at
hugunar ýmsa þætti í fram-
kvæmd tollgæzlu og tolleftiriits.
Hefur að mestu verið gengið frá
frumvarpi að nýrri löggjöf um
tollgæzlu og tolleftirlit og í sér
stakri athugun er, hvort ekki sé
óumflýjanlegt að herða mjög refs
ingar við smygli. Þá hafa verið
undirbúnar fastar reglur í sam-
bandi við heimilaðan tollfrjálsan
innflutning ferðamanna og á-
hafna skipa og flugvéla, en eng-
ar fastar reglur hafa verið til um
það efni og framkvæmd tollgæzl-
unnar því að þessu leyti mjög
torveld.
Er engum efa bundið, að ár-
lega er fluttur til landsins varn-
ingur án tollgreiðslu sem nemur
ótrúlega háum fjárhæðum. Er það
hvort tveggja að með vaxandi
ferðalögum íslendinga til útlanda
vaxa kaup erlendis á ýmsum vör-
um til eigin nota, sem ekki er
greiddur tollur af, en hitt er þó
alvarlegra, að ástæða er til að
halda, að í stórum stíl sé smygl-
að inn spluvarningl, sem jafnvel
er hafður til sölu £ verzlpnum.
Er hér um ótrúlegt blygðunarleysi
að ræða, sem leggja verður allt
kapp á að uppræta og hafa farið
fram athuganir á ýmsum úrræð-
um í því efni.
Framtak
einstaklinganna.
Sú grundvallarstefna, sem heil-
brigður ríkisbúskapur hlýtur að
byggjast á er að halda uppi því
ríkiskerfi, þjónustu við þjóðfélags
borgarana og stuðningi við al-
hliða þjóðfélagsframfarir, ’sem
Framh. á bls. 5
i