Vísir - 18.11.1965, Blaðsíða 9

V í SIR . Fimmtudagur 18. nóvember 1965.
-K
Blaðamadur V'isis hefur átt tal v/ð Finnboga Guðmundsson
útgerðarmann um:
#— Litlu og stóru skipin á síldveiðunum
#— Örlög linuveiðanna
Fiskverðið \
_ «
Arekstrana milli línu- og netaveiða
Fiskgæði og erlenda markaði
Endurnýjun fiskiskipaflotans
Síldveiðar og togveiðar í náinni framtíð
Endurreisn línuveiðanna
Vemdun fiskimiðanna
í viðtalinu sagði Finnbogi m. a.:
Finnbogi Guðmundsson.
— 'IV'ú er að líða að lokum
1 síldarvertíðarinnar, sem
hefur verið alger metvertíð um
aflabrögð. A þessari vertíð
hefur verið mjög áberandi,
hvernig nýjustu, stærstu og
fullkomnustu veiðiskipin hafa
eru því eini möguleikinn til
þess að fá á þessum tíma fisk
til vinnslu í hraðfrystihúsin,
mikilvægustu fiskiðjuver lands
ins
— Nokkrir bátar hafa
stundað iínuveiðar á þessu
vegsmanna að fela framkvæmda
ráði sínu að vinna að þessu
en engin lausn hefur enn feng-
izt. Sjávarútvegsmálaráðherra
hefur nú ákveðið að skipa
nefnd alþingismanna til að at-
huga, hvemig þessi bátafloti
neta- og nótaveiðar verulega,
enda er sá fiskur mun lélegri
söluvara en línufiskurir.n, og
getur spillt stórlega fyrir mörk
uðum okkar erlendis. Ég geri
það að tillögu minni, að allar
þorskanetaveiðar verði bannað-
úr sér á hverju ári og þarfnast
endurnýjunar. Ef við gerum ráð
fyrir því, að meðalaldur fiski-
skipa geti verið um 20 ár, þarf
að endurnýja 5% af flotanum
á ári, eða nærri 40 skip. Þar
að auki tapast alltaf eitthvað
af skipum á hverju ári. Það
þarf um 50 ný skip á hverju
ári til þess að halda í horfinu.
— Ég tel, að þessi skipaaukn
ing á næstu árum eigi fyrst og
fremst að vera í formi fullkomn
ustu gerðar af 300-400 tonna
síldveiðiskipum og 400-500
tonna togskipum. Síldveiðiskip-
in verði þannig úr garði gerð,
að þau geti flutt síldina langar
leiðir í ís í kældum Iestum til
söltunar og frvstingar hvar sem
er á landinu. Jón Garðar hans
Guðmundar á Rafnkelsstöðum
vísar veginn, en það skip hefur
nú farið tvær ferðir með full
fermi af síld af Austfiarðamið-
um til Suðurnesja með góðum
árangri, þannig að frysta síldin
reyndist gæðavara. Togskipin
verða að hafa svo góðan tækni
útbúnað og siálfvirkni um borð,
að hægt verði að hafa manna
hald í hófi.
— Jafnhliða bessari uppbygg
ingu nýtízku síldarflota og tog
skinaflota til botnvörpuveiða
verður að nýta gömlu skipin til
hags fyrir bjóðarbúið. og þá
kemur línuveiðin fyrst og
fremst til greina vegna gæða
RJIÍFUM VÍTAHRING LÍNUVEIÐANNA
skarað fram úr við veiðiskap-
inn. Þau skip, sem eru orðin
fimm ára gömul eða eldri, eru
orðin úrelt og afla ekki upp i
kostnað.
— Um síðustu helgi var með-
alafli þeirra 159 skipa, sem eru
innan við 200 lestir að stærð,
orðinn 13.914 mál og tunnur á
skip og meðalaflaverðmætið
var 2.963.000,— krónur á skip.
Meðalafli þeirra 65 skipa, sem
eru yfir 200 lestir að stærð, Var
á sama tíma 33.596 mál og
tunnur á skip og aflaverðmæt-
ið 7.928.000,— krónur. Af þess-
um tölum sést, að gífurlegur
munur er á aflabrögðum og
rekstrarafkomu nýju, stóru bát-
anna og gömlu, litlu bátanna.
— Gömlu og litlu skipin eru
minni en svo, að hægt sé að
breyta þeim í nýtízkulegt horf.
Þau eru of lítil fyrir stóru síld-
arnætumar og öll þau tæki,
sem þurfa að vera í síldveiði-
skipum. Þau hæfa ekki lengur
tii síldveiða. Þessi skip vant-
ar verkefni.
— TVTörgum af þessum litlu
bátum hefur verið lagt
af þessum ástæðum, þótt vel
væri hægt að nota þá við aðrar
veiðar. Ég tel, að litlu bátana
eigi fyrst og fremst að nota til
línuveiða. Þær veiðar gefa góð
an fisk til fiskvinnslustöðv-
anna, þann fisk, sem frystihús-
in þurfa til þess að vinna mark
aði erlendis og til þess að fá
hærra verð fyrir fiskinn á þess-
um mörkuðum.
— Flestar fisktegundir, þar
á meðal þorskur og ýsa, eru
beztar að gæðum á tímabilinu
frá því seint á sumrin og fram
eftir vetri. Ég tel útilokað að
stunda veiðar á þessum tíma
nema með línu eða þá með
botnvörpu á nokkuð stórum
skipum. Ef stóru votnvörpung-
amir veiða á þessu tímabili,
sigla þeir með aflann, því hann
er þá mjög eftirsóttur á erlend-
um mörkuðum. Línuveiðamar
hausti, þrátt fyrir erfiðleikana,
sem þvl eru samfara. Þetta er
gert með tvennu móti. Annars
vegar eru frystihúsaeigendur,
er eiga litla báta, sem ekki er
hægt að nota til annars, og
vilja halda þeim úti til þess
verði nýttur, og trúi ég því, að
sú ákvörðun verði til góðs. En
það má ekki dragast lengur, að
línustyrkurinn verði hækkaður
í 1 krónu, svo að línuútgerðin
leggist ekki alveg niður, því
erfiðara yrði þá að koma henni
ar frá Reykjanesi norður að
Homi, svo einhvers staðar
verði hægt að koma línu í sjó.
— Línuútgerðin er í sjálfu
sér mannfrek og dýr útgerð.
Eitt mesta vandkvæði við
endurlífgun hennar er, að til-
Veiðarfæri framtíðarinnar eru síldar-
nót, botnvarpa og lina, segir Finn-
bogi Guðmundsson útgerðarmaður
að fá verkefni fyrir frystihúsin.
Þrátt fyrir viðunandi aflabrögð
er útkoman á þessum bátum
sú, að hún dugir aðeins fyrir
fólkið, sem vinnur við aflann á
sjó og landi en ekkert er eftir
upp í bátinn eða annan útgerð-
arkostnað. Hins vegar eru sjó-
menn, sem hafa nokkrir saman
keypt slfka báta á tiltölulega
vægu verði, þegar aðrir hafa
verið að fá sér ný og glæsileg
fiskiskip. Em þeir að reyna að
halda bátunum sínum úti til
þess að ná einhverjum tekjum
upp í afborganir af skuldum
vegna bátanna og i þeim tilfell-
um fer aflinn nær allur í rekstr
arkostnað bátanna til þess að
bjarga þeim frá nauðungarsölu,
en eigendumir vinna sjálfir við
þetta svo að segja kauplaust.
— T)að er lága fiskverðið,
sem fyrst og fremst er
að drepa línuútgerðina. Á fjór-
um ámm hefur fiskverð hækk
að almennt um 29%, en kaup-
gjald og verðlag landbúnaðar-
afurða um 100—180%. í við-
tali við Vísi í apríl í vor sagði
ég, að verðuppbót á kílóið af
línufiski yrði að hækka úr 25
aurum í 1 krónu 9. septem-
ber I haust samþykkti stjóm
Landssambands íslenzkra út-
af stað aftur. En ég býst hins
vegar við, að höfuðverkefni
nefndarinnar verði að finna leið
til þess, að verð á fiski upp úr
sjó hækki til jafns við annað
verðlag.
— Annað vandkvæði við
línuveiðamar er, að aðrar veiði
aðferðir bola þeim í burtu. Það
er ekki hægt að leggja línu á
svæði, þar sem net liggja. Net-
in og nætumar útiloka línu-
bátana frá beztu veiðisvæðun-
um. Ég tel að takmarka eigi
tölulega fáir ungir menn kunna
að beita línu, síðan línuveið-
arnar fóru að dragast saman.
Línubeiting er vandasamt fag,
ekki síður en margar iðngrein-
ar, og það þyrfti að leggja
mikla áherzlu á að kenna ung-
um mönnum að beita línu.
— 'P'iskiskipaflotinn telur nú
nærri 800 skip fyrir
utan opnar fleytur og smálest-
imar eru samtals 49.600. Þessi
floti gengur að einhverju leyti
aflans.
Það þarf að rjúfa þann vita-
hring, sem línuútgerðin er kom
in í.
— \ nnað mál er mjög aðkall-
andi i fiskveiðimálum
íslendinga, en það er vemdun
fiskimiðanna. íslendingar höfðu
á sínum tíma forustu um vikk
un fiskveiðilögsögunnar. með
þeim árangri að íslenzku fiski
stofnarnir hafa haldið betur i
horfinu en aðrir fiskistofnar i
Norður-Atlantshafi. Nú er á
ferðinni mikil eyðing á fiski-
stofnum Norður-Atlantshafsins
og þarf íslenzka ríkið enn að
taka forustuna og koma á sam
starfi við aðrar þjóðir um að
hafnar verði skipulagðar vemd
unaraðgerðir með takmörkun
veiða á þessu svæði. Islending
ar eiga að hafa forustu um, að
allar veiðar verði bannaðar á
þeim svæðum, þar sem fiskur
inn er smár eða ókynþroska.
Okkur er til dæmis mikið hags
munamál, að botnvörpuveiðar
verði bannaðar á þeim svæðum
landgrunnsins við ísland, þar
sem uppeldisstöðvar fiskanna
eru. Sömuleiðis ætti að banna
dragnótaveiðar á uppeldisstöðv
um innan landhelginnar.
TÆKJASKORTUR HAIR OKKUR
segir sveitarforingi Hjálparsveitar skáta
Hjálparsveit skáta í Reykja
vík hefur nú tvær nætur í röð
verið kölluð út til leitaf að
mönnum, sem týndust.
Um tuttugu manns tóku þátt
í leitunum, mestmegnis sömu
mennirnir báðar næturnar.
Voru þeir kallaðir út í fyrra
skiptið um miðnætti og komu
aftur í bæinn um áttaleitið um
morguninn, síðara kallið var
um tvöleitið í fyrrinótt og stóð
leitin vfir til kl. hálf sex í gær
morgun.
Blaðið hringdi í gær í sveit
arforingja hjálparsveitarinnar
Vilhjálm Kjartansson en hann
tók nýlega við sveitarforingja
starfinu af Karli Marinóssyni
og spurði hann um leitimar og
starfsemi hjálparsveitarinnar.
— Sömu mennirnir voru kall
aðir út báðar nætumar og vom
það á milli 20—30 manns. Menn
frá Slysavarnafélaginu tóku
einnig þátt í fyrri leitinni.
— Furðu vel gekk að ná sam
an mannskapnum á sunnudags
kvöldið en þá vom flestir pilt
amir ekki heima hjá sér, en
flestir þeirra em 19—23 ára
gamlit.
— Leitin fyrir austan gekk
mjög greiðlega og vom notað
ar sólir og blys við leitina.
— Margir vom svefnlitlir,
þegar annað kallið kom í fyrri-
nótt, komu heim daginn áður
um klukkan hálf átta.
— Þetta er í fyrsta sinn a.m.
k. á þessu ári að leitað hefur
verið tvær nætur f röð en fyrir
hefur komið áður að þrjú út-
Framh. bls. 4: