Vísir - 25.01.1966, Blaðsíða 7

VÍSIR . Þriðjudagur 25. janúar 1966.
7
YfíR 200 MILLJÓN KRÓNA HfíLDAR-
TJÓN Á ÁRI / UMFERDARSL YSUM
Framsöguræðn Egils Gestssonar á ráðsteffnunni um umferðarmál
Egill Gestsson, formaður samstarfsnefndar tryggingafélag-
anna átta, sem boðuðu til ráðstefnunnar um umferðaröryggi,
er haldin var um helgina á Hótel Sögu, flutti þar framsögu-
ræðu af hálfu undirbúningsnefndarinnar. 1 inngangi erindisins
rakti Egill margvíslegan fröðleik um sögu bifreiðanna á ís-
landi og sagði síðan:
í árinu 1915 er talið að ak-
færir vegir á Islandi hafi
verið alls 500 km. Á sama tíma
var bifreiðaeign landsmanna tal
in vera 15 bílar. Úr þessu fjölg
ar bæði bflum og kflómetrum
lagðra vega, og samtímis fjölg
ar landsmönnum.
Til samanburðar og fróðleiks
skulu nefndar nokkrar tölur,
sem sýna íbúafjölda, fjöida bif-
reiða og lengd akfærra vega & Is
landi á þessum árum:
Ár íbúar Bifreiðir Akfærir
vegir km.
1915 90.000 15 500
1930 109.000 1430 2.500
1940 112.000 2600 5.400
1950 144.000 10700 7.900
1960 177.000 21600 10.900
1965 194.000 34500 12.100
Tölur þessar eru ekki alveg ná
kvæmar, en því sem næst.
Fróðlegt er að sjá hversu
margir fbúar koma á hverja bif
reið landsmanna, en það lítur
þannig út: Ár íbúar á bfl
1915 6.000
1930 75.9
1940 47.1
1950 13.4
1960 8.2
1965 5.6
Eins og sjá má af þessum töl
um erum vér íslendingar framar
lega í flokki bílaþjóða, þótt ekki
verði gerður samanburður við
þær fremstu.
Áður greinir frá því, að ak-
færir vegir 1965 séu um 12.100
km. og má það teljast mjög
gott í jafn fámennu og strjál-
býiu landi, sem ísland er.
Samkvæmt skýrslu Inter-
national Road Federation 1957
er vegalengd pr. íbúa á íslandi
langhæst í Evrópu eða 6.000
km. á hverja 100 þúsund íbúa.
Næstir okkur eru Frakkar með
3.000. Ef við tökum Norðurlönd
með, verður útkoman þessi:
Danmörk 1300 km. pr. 100
þús. íbúa, Noregur 1400 km. pr.
100 þús. íbúa. Svíþjóð 2000 km.
pr. 100 þús. íbúa Finnland 1500
km. pr. 100 þús. íbúa.
Þess má geta að útgjöld til
vegamála, sem hundraðshluti af
rekstrarútgjöldum ríkissjóðs í
40 ár, eða árin 1910 til 1959,
námu að jafnaði á ári um 11—
12%
Skal nú vikið að hinum alvar
legri málum í sambandi við notk
un bifreiða hér á landi.
Með hinni miklu fjölgun bif
reiða á undanförnum árum hef
ur skapazt hreint neyðarástand.
Árekstrum, slysum og dauðs-
föllum fjölgar jafnt og þétt frá
ári til árs.
Til þess að öllum megi verða
ljóst, hversu málið er alvarlegt,
skulu nefndar hér nokkrar tölur
frá s.l. ári.
I Reykjavík einni slösuðust
hátt á fimmta hundrað manns f
umferðarslysum. Gera má ráð
fyrir, að á sjöunda hundrað
manns hafi slasazt af sömu or-
sökum á öllu landinu.
Talið er að 3ji hver bíH á
landinu hafi lent í árekstri eða
umferðaslysi.
Fjöldi tjóna, sem tilkynnt
voru til tryggingafélaganna
námu milli 11 og 12 þúsund.
Hvert tjón, sem tryggingafé-
lögm greiddu, nam að meðal-
tali um 11 þús. krónum.
Heildartjóníð, bæði beint og
óbeint af völdum umferðar-
slysa er talið nema hátt á 3ja
hundrað milljón króna.
1 amferðarslysum fórust 21
maður á móti 37, sem fórust í
sjóslysum.
S. 1. 10 ár eða 1956—1965
létu lífið í umferðarslysum hér
á landi alls 154 manns. Á sama
tfma fórust f sjóslysum 330. Að
auki létust fjöldi manna af öðr
um slysförum til sjós og lands.
Það liggur í hlutarins eðli, að
yfirleitt eru allt aðrar orsakir til
sjóslysa en umferðarslysa.
Helztu orsakir sjósiysa eru,
óveður, vélabilanir og bilanir
siglingatækja.
Sjaldgjæft er, að ökuslys or-
sakist af bilun í ökutækinu.
Ástæðan er oftast aðgæzluleysi
ökumannsins.
Er ekki kominn tími til að,
slíkum manndrápum linni. Og
hvað hefur verið gert til bjarg-
ar?
Ýmsir aðilar hafa lagt sitt af
mörkum til bættrar umferðar-
menningar. Má m. a. nefna Slysa
vamarfélag íslands, Reykjavfk-
urborg, Tryggingafélögin, Félag
ísl. bifreiðaeigenda og marga
aðra aðila.
Það er engin lausn á vandan-
um, að ýmsir aðilar ausi út pen
ingum f umferðaráróður, þegar
það er gert af handahófi. Um
skipulagða umferðarfræðslu og
áróður fyrir bættri umferð hefur
ekki verið að ræða til þessa.
Er ekki kominn tftni til að
sameina öll þau öfl, sem að
þessum málum vilja vinna, og
skipuleggja starf þeirra svo að
sem mestur árangur náist?
Margir munu spyrja. Hvað er
nú til ráða? Það er margt, sem
má og á að gera til úrbóta.
Er það þá helzt að hafa góða
umferðarfræðslu, skipulagðan á-
róður á hvem þann hátt, sem
að gagni má koma. Hækkun
sekta fvrir umferðarlagabrot,
svipting ökuleyfa, og þá ekki
hvað sízt sköpun heilbrigðs al-
menningsálits á þessum málum.
Það er von og einlæg ósk
fundarboðenda, að hér verði
stofnað til samtaka, sem allir
íslendingar geti sameinazt um.
Reynt hefur verið að ná til
allra þeirra aðila, sem á einn
eða annan hátt hafa eða ættu
að hafa vilja til að vinna að
lausn þeirra vandamála, sem um
ferðin skapar, og því hefur hin
Egill Gestsson flytur fram-
söguerindi sitt.
um ýmsu aðilum verið boðið til
fundar hér í dag.
Ég held, að það sé ekki of-
sagt, að þeir, sem hér eru mætt
ir tíl fundar, ýmist sem aðalfull
trúar eða áheymarfulltrúar, séu
fulltrúar allrar þjóðarinnar. Hér
eru mættír fulltrúar rflds, bæja
og borgar, líknarfélaga, lög-
gæzlu, tryggjngafélaga, bifreiða
stjöra, lögfræðinga, lækna og
presta að ógleymdum kvenfé-
lagasamtökunum.
Það er á vitorði alþjóðar, að
áhugamaimafélög geta gert og
gera bina ótrúlegustu hluti til
bjargar hinum ýmsu málefnum.
Má þar nefna m. a. slysavamar-
deildir víðsvegar um landið,
Hringskonur, konur f Thorvald
sensfélaginu. Skátahreyfinguna
og marga, marga aðra.
Slysavamarfélag Islands hef-
ur um fjölda ára verið einu sam
tökin, sem staðið hafa fyrir
slysavömum hér á landi. Hugð
arefni félagsins hefur lengst af
verið sjóslysavamir og bjargan
ir úr sjávarháska. Mörg undan-
farin ár hefur félag þetta unnið
að slysavömum á landi, bæði á
vinnustöðum og í umferð á veg
um, bæði eitt sér, og í samvinnu
við aðra.
Slysavamarfélagið hefur á að
skipa fjölmörgum deildum víðs
vegar um landið og hlýtur það
þvf að vera kappsmál þess fé-
lags, sem nú er ætlun að stofna.
að leita eftir nánu samstarfi við
það og hinar mörgu deildir þess.
Ætla má, að einhverjum þeim,
sem ráðstefnu þessa sitja sé ofar
lega í huga ýmis mál, sem eru
efst á baugi eða önnur, sem
hafa við ýmis tækifæri komið
mönnum í illt skap. Og má þar
nefna hægri handar akstur, hol
ur í götum og vegum, of mjó
ræsi á vegum, of mjóar brýr,
illa lagðir vegir og ótal margt
annað.
Það er vitað, að mörgu er
ábótavant, og úr því verður
ekki bætt á stundinni. Tími ráð
stefnu þessarar er naumt
skammtaður, enda megintilgang
ur hennar að stofna félag, sem
getur í krafti samtakamáttar
síns tekið þau mál á dagskrá,
sem lengst hafa beðið úrlausnar
og öll hin, sem nauðsyn ber til
að leysa, og leiða þau til far-
sælla lykta.
Ég vfl því mælast til þess, að
þeir sem vilja koma áhugamál-
um sínum á framfæri beini máli
sínn til væntanlegrar stjórnar,
sem hlýtur óhjákvæmilega að
afgreiða öll slík erindi á einn
eða annan hátt til hagsbóta fyr
ir alla.
Af fundarboðenda hálfu voru
þessir tilnefndir í undirbúnings
nefnd ráðstefnunnar:
Jón Rafn Guðmundsson
Ólafur B. Thors og
Egill Gestsson.
Ljóst er, að undirbúningur
slíkrar ráðstefnu, sem hér er
haldin í dag og á morgun krafð
ist mikillar vinnu.
Varð því að leita frekari starfs
krafta, því timi var naumur til
undirbúnings.
Fyrir sérstakan velvilja borg-
arstjórans í Reykjavik fékk und
irbúningsnefndin lánaðan Pétur
Sveinbjamarson, fulltrúa Um-
ferðamefndar Reykjavíkur, og
er hann framkvæmdastjóri ráð-
stefnunnar. Vil ég nota þetta
tækifæri til að þakka honum
hið ágæta starf, er hann leysti
af hendi f sambandi við undir-
búning þessa fundahalds.
Þá vfl ég og þakka Baldvin Þ.
Kristjánssyni, félagsmálafull-
trúa, hið ágæta starf, er hann
hefur innt af hendi.
Að lokum þykir mér hlýða
að þakka meðnefndarmönnum
mínum fyrir ánægjuríkt sam-
starf.
Við höfum átt samtöl við
ýmsa framámenn þeirra sam-
taka, sem sent hafa fulltrúa á
ráðstefnu þessa og mætt þar
góðvild og skilningi, og fyrir
það viljum við einnig þakka.
Hæstvirtum dómsmálaráð-
herra Jóhanni Hafstein þökkum
við fyrir komuna og ávarpið og
ekki sízt fyrir þann skilning,
sem hann hefur á þeim vanda-
málum, sem hér er við að etja.
Það fer ekki milli mála, að
til þess að vænlegt félag geti
verið virkur aðili að bættri um-
ferðarmenningu þarf mikið fé.
Er þess því vænzt að rfki,
borg, bæir og sýslufélög ásamt
tryggingafélögum og öðrum að-
ilum sýni málefninu þann skfln
ing, að samtökin verði ekki fé-
vana, heldur geti áorkað því
meginverkefni sínu að draga
stórlega úr umferðarslysum á
íslandi.
Þótt ekki verði bjargað nema
einu mannsHfi, einu barni frá
örkumli eða einni móður frá því
að missa barn sitt, þá er til-
ganginum náð.
Því segi ég ykkur öllum, sem
ekki vitið, að við sem lesum
allar þessar skýrslur um dauða
og örkuml karla, kvenna og
bama og þurfum að afgr. þau
mál, erum sennilega mun meira
meðvitandi um þær ógnarlegu
staðreyndir, sem við blasa £ þess
um efnum og þar með að stór-
átak verði gert £ þessum efnum.
I beinu framhaldi af þessu
leyfi ég mér fyrir hönd undir-
búningsnefndarinnar að leggja
hér fram eftirfarandi tillögu
stofnunar landssamtaka gegn
umferðarslysum og vil ég með
leyfi fundarstjóra lesa hana upp.
Ég þakka áheyrnina.
Fokhelf hús í Vesturbæ
Höfum til sölu:
2 hæða hús + jarðhæð, hvor hæð er 154 ferm.,
6 herb. og eldhús, bað og WC. Á jarðhæð eru
2 bflskúrar, 2 herb., 2 þvottahús, 2 geymslur.
Selst einnig fokhelt í heihi lagi eða tvennu
lagi. Þetta er á bezta stað í Vesturbæ. 2 svalir
á hvorri hæð.
Teikningar liggja frammi á skrifstofu vorri.
Uppl. ekki gefnar í síma.
TRYGGINGAR OG FASTEIGNIR
Austurstræti 10 a, 5. hæð. Sími 24850. Kvöldsími 37272
Málverk — listmunir
Fegrið heimilið með orginal málverkum frá
okkur — Notfærið yður hið lága verð og hin
sérstaklega hagkvæmu afborgunarkjör.Vöru
skipti koma til greina.
MÁLVERKASALAN Týsgötu 3. — Sími 17602