Vísir - 06.05.1966, Qupperneq 4

4
V í S IR . Föstudagur 6. maí 1966.
STEFNA VERKAL ÝÐSSAMTAKANNA AÐ
NÝTA AUDLINDIR LANDSINS
1 umræðunum nú í kvöld og
einnig i gærkvöldi hefur berlega
komlð í ljós að stóriðjumálið
svonefnda er mesta deilumál
þessa kjörtímabils.
Stuðningsmenn ríkisstjómar-
innar ásamt stjórnarandstöð-
unni, hafa haft langan tíma til
að fylgjast með og koma fram
athugasemdum sínum við álsamn
inglnn.
Hafa fá mál i'engið jafn góöan
' undirbúning og þetta og líklega
aldrei að stjórnarandstaða hafi
haft jafngott tækifæri til að
kynna sér mál einnar ríkisstjórn
ar sem þetta.
Stjómarflokkarnir hafa vegið
og metið málið í heild og komizt
að þeirri niðurstöðu að allt benti
til að samningurinn um álbræðslu
í Straumsvík myndi leiða til
mikils þjóðhagslegs ávinnings.
Stjómarandstaðan hefur haft
annan hátt á. Hún tekur eitt og
eitt atriði út úr samningnum,
gagnrýnir það — og finnur hon-
um allt til foráttu á grundvelli
þessa.
Þó er skylt að geta þess, að við
afgreiðslu málsins í Neðri deild
gerði einn gáfaðasti þingmaður
Framsóknarflokksins Bjöm Páls-
son grein fyrir atkvæði sínu á
þann veg, að með samþ. samn-
ingsins væri um þjóðhagslegan á-
vinning að ræða.
En handjárnin héldu.
Við afgreiðsju málsins sat hann
hjá. Sama er að segja um hátt-
virtan þingmann Jón Skaftason.
Er hann gerði grein fyrir atkvæði
sínu taldi hann málið til hagsbóta
fyrir kjördæmi sitt.
STAÐBUNDIN
FÖÐURLANDSÁST.
En það sem ég hefi kallað hjá
Framsóknarmönnum staðbundna
föðurlandsást, togaðist á í hátt-
virtum þingmanni við hanpp-
heldu sjálfs hnappasmiðsins Ey-
steins Jónssonar og það varð
jafntefli.
Þrátt fyrir mat sjálfs þing-
mannsins á ótvíræðum hag
Reykjaneskjördæmis af álbræðslu
í Straumsvik, vildi hann vísa
frv. til ríkisstjórnarinnar á einu
stigi þess, en sat hjá við endan-
lega afgreiðslu málsins.
Sú skoðun hefur heyrzt frá
þingm. Framsóknarflokksins úr
Norðurlandskjördæmi eystra, að
málið hefði litið allt öðru vísi út,
ef verksmiðjan hefði verið stað-
sett í þeirra eigin kjördæmi.
Er þetti. í samræmi við afstöðu
1 þingmanns Framsóknar í þessu
kjördæmi, til frumvarps ríkis-
stjómarinnar um breytingu á lög-
um um kísilgúrverksmiðju við
Mývatn.
Margt af þvi sem Framsóknar-
memj gagmýna hvað mest í ál-
samningnum á sínar hliðstæður
í vaentanlegum samning við
bandarfska fyrirtækið um vinnslu
og solu kfcílgársms.
Framsóknarþingm. Norðurl.-
kjötdæmis eystra ættu samvizku
sitmar vegna — og samræmis, að
greiða atkvæði gegn kísilgúrfrum
varpinu og beygja sig þar með að
fuilu undir handjámapólitfk Ey-
steins Jónssonar.
Hittvirtur þingmaður Ingvar
Gíslason sagði um álsamninginn
fyrir skömmu, að með honum
dyndu yfir okkur allir ókostir
samskipta við erlenda stóriðju-
hölda. Þeir myndu fá allan ávinn-
inginn en við ekkert nema óhag-
ræðið og skömmina, og slíkum
samningi bæri auðvitað að hafna.
Hvað verður ofariá hjá þessum
háttvirta þingmanni er kísilgúr-
frumvarpið kemur 'til afgreiðslu
í neðri deild?
Ætlar hann að standa við stóru
orðin og greiða atkvæði gegn
því á þeirri forsendu að rikis-
stjórn sem gert hefur annan eins
samning og álsamninginn sé ekki
treystandi til frekari samninga
við erlenda aðila. Eða ætlar hann
að hafa sama hátt á og lærifarðir
hans háttvirtur þingmaður Karl
Kristjánsson að láta sína stað-
bundnu föðurlandsást ráða af-
stöðu sinni til málsins og greiða
þvi atkvæði?
Úr því fæst skorið næstu daga.
GAGNRÝNI SVARAÐ.
Fjögur atriði hafa aðallega
verið gagnrýnd í álsamningnum:
1. Orkuverðið.
2. Gerðardómurinn..
3. Samningstíminn og
4. Staðsetning verksmiðjunnar.
Þrem fyrstu atriðunum hefur
þegar verið svarað og reyndar því
síðasta einnig a.m.k. hvað við-
kemur vinnuaflsþörf verksmiðj-
unnar og annarra atvinnuvega
og áhrifum á þensluna í þjóðfé-
laginu.
Eins og fram hefur komið I
skýrslu ríkisstjómarinnar var
ýtarlega rannsakað hvar helzt
kæmi til greina að reisa væntan-
lega álverksmiðju.
Ríkisstjórnin og stuðnings-
menn hennar allir sem einn voru
sammála um að æskilegast væri
að staðsetja verksmiðjuna þannig
að hún stuðlaði að auknu byggðá
jafnvægi.
Auk Faxaflóasvæðisins kom
Eyjafjörður helzt til greina. En
það kom í ljós að á þessu voru
alvarlegir fjárhagslegir ann-
markar.
1 viðræðunum- um staðsetning-
una lýstu hinir erlendu samnings
aðilar því yfir að þeir yrðu að
fá verulega hagstæðara raforku-
verð, éf verksmiðjan yrði stað-
sett við Eyjafjörð vegna hærri
stofn- og reksturskostnaðar.
En vegna hærri stofnkostnaðar
raforkukerfisins hefðum við orð-
ið að selja raforkuna hærra verði
til verksmiðju við Eyjafjörð og
var áætlað að stofn- og reksturs-
kostnaður okkar, vegna stað-
setningarinnar þar, hefði verið,
með 6% vöxtum til 1983—700
milljónum króna hærri.
Auk þessa kom fram ótti
Svisslendinganna vegna hafís-
hættunnar fyrir norðan, ekki sízt
eftir að ísinn kom hér að landi
á s.l. vetri og vori.
Þetta er skiljanlegt þegar þess
er gætt, að áætluð flutningaþörf
60 þús. tonna verksmiðju til og
frá landinu sé f kringum 240 þús.
tonn á ári, eða hátt I það sama
og flutt var til og frá landinu
með öllum skipum Eimskipafé-
lagsins á næstliðnu ári.
ATVINNUJÖFNUNARSJÓÐ
TIL EFLINGAR LANDS-
BYGGÐINNI.
Af hálfu þeirra' sem styðja
mál þetta er m.a. bent á stór-
felldar gjaldeyristekjur og lægra
raforkuverð til innlendra neyt-
enda.
Hluti skattteknanna rennur til
Hafnarfjarðarkaupstaðar, en eng-
in vafi er á því að verksmiðj-
an og hafnargerðin í Straumsvík
eiga eftir að verða mikil lyfti-
stöng fyrir allt byggðarlagið eins
Pétur Sigurðsson
og revndar háttvirtur þingmað-
ur Jón Skaftason hefur komizt
að þótt hann vilji ekki styðja
málið.
Enda verður að viðurkenna
þörf þeirra ekki síður en margra
annarra staða, hafandi í hugu að
helzti atvinnuvegur þeirra um
áratugaskeið, togaraútgerðin, hef
ur ekki borið sitt barr nú um
langt árabil m.a. vegna þeirra
fóma sem togaraútgerðin hefur
fært, svo lífvænlegra væri á fram
leiðslustöðum sjávarafurða kring
um allt landið
Stærsti hluti skattteknanna
fer í atvinnujöfnunarsjóð til
uppbyggingar atvinnulífi úti um
land.
Stofnfé þessa sjóðs er hátt á
400 milljónir króna, og verður
þegar til ráðstöfunar á þessu
ári um 36 millj. króna, 50 millj.
krópa á næsta ári og að fáum
árum liðnum á annað hundrað
milljónir.
Þá eru heimildir fyrir sjóð-
inn að taka innlend lán. og allt
að 300 millj. króna erlend lán.
1 þessu sama skyni liggur nú
fyrir heimild fyrir atvinnuleys-
istryggingasjóð að ráðstafa fjórða
hluta vaxtatekna sjóðsins, um
15 millj. króna á þessu ári í
vaxtalaus lán til langs tíma.
Sami sjóður hefur nú í ár
orðið við tilmælum rikisstjóm-
arinnar um stórhækkuð lán til
hafnarframkvæmda út um land
eða úr 16-17 milljönum á s.l.
ári í 40 milljónir á þessu ári.
Auk þessa hafa allir fjárfest-
ingarsjóðir verið stórefldir og
aldrei verið öflugri en nú.
Þeir munu einnig nýtast bet-
ur og koma að betra gagni, vegna
þeirra breytinga sem ríkisstjóm-
in hefur beitt sér fyrir að gerð
ar væru á skipulagi þeirra á
þessu þingi.
Það er því með öllu ósklj-
anlegt þegar bæði háttvirtir þing
menn, Eysteinn Jónsson og Ragn
ar Arnalds og reyndar fleiri,
leyfa sér að tala um þessar ráð-
stafanir ríkisstjórnarinnar til at-
vinnuuppbyggingar úti um land,
sem ekki meiri en svo, að nema
muni andvirði eins vélbáts á ári.
En háttvirtur þingmaður Ragn
ar Arnalds kom víðar við. Hann
ræddi um þá sérstöku vá, að hér
á Islandi fyndist þéttbýli.
Þessi ungi maður gerir sér auð
sjáanlega enga grein fyrir því,
að það er þéttbýlð á Suð-Vest-
urlandi sem er undirstaða þess
að hægt er að gera það stóra
átak sem nú er hafizt handa um.
Þessi sami þingmaður sagði í
gærkvöldi — og bergmál þess
heyrðum við hér áðan — að Al-
þýðubandálagið væri' forvstuafl-
ið í íslenzkri verkalýðshreyfingu.
Fleirum en mér kemur ókunn-
uglega fyrir sjónir að þessi skóla
piltur hafi komizt til forystu í
verkalýðshreyfingunni, þetta er
ekki annað en óskhyggja eins og
hjá „meistara Jóni“ háttvirtum
þriðja þingmanni Reykvíkinga,
sem hér var að tala áðan.
Þetta er álíka fullyrðing og
þegar þgm. hélt því fram fyrir
nokkru að heimurinn hefði skolf-
ið^og stórveldin hefðu gert með
sér samninga um bann við kjarn-
orkutilraunum, vegna þess að
hann og lítill hópur kommúnista
ásamt meðreiðarmönnum hefðu
farið í gönguferð milli Keflavík-
ur og Revkjavíkur.
AFSTAÐA VERKALÝÐS-
HRE YFIN G ARINNAR.
Hitt er svo aftur satt að ör-
fáir forystumenn verkalýðs-
hreyfingarinnar telja sig Alþýðu-
bandalagsmenn, en þeir telja sig
líka sósíalista, þjóðvarnarmenn,
vinstri jafnaðarmenn og fram-
sóknarmenn og vegna þessara
manna ráða kommúnistar lögum
og lofum í stjóm Alþýðusam-
bandsins, og þeirra vegna er ál-
samningnum mótmælt en ekki
vegna þess að íslenzk verkalýðs-
hreyfing standi þar að baki.
Það eru ill örlög háttvirts
þingmanns Hannibals Valdimars-
sonar, sem hér talaði i gær-
kvöldi, er hann hættir forseta-
störfum í A.S.f. næsta haust, en
það verður hann að gera vegna
laga samtakanna, þar sem hann
hefur gerzt bóndi vestur á fjörð-
um og er þar leiguliði rikisstjóm-
arinnar, að hafa á sitt eindæmi
breytt stefnu Allþýðusambands-
ins í landbúnaðarmálum, þótt
engin samþykkt hafi verið gerð
þar um á þingum þess, vitandi
þó að breytingarnar draga úr
víxlhækkunum kaupgjalds- og
verðlags.
Og það er furðulegt að hann
og félagar hans í stjóm A.S.I.
skuli í afstöðu sinni til álsamn-
ingsins ganga í berhögg við eina
af grundvallarstefnum verkalýðs
samtakanna að auðlindir landsins
verði nýttar og öllum landsmönn
um tryggð næg atvinna, eins og
sá samningur mun ómótmælan-
lega stuðla að.
Ég veit að stór hluti íslenzku
verkalýðshreyfingarinnar er þess
fullviss, að með virkjun jökul-
fljóta okkar sem runnið hafa til
sjávar frá ómunatíð, engum til
gagns, en mörgum til skaða, með
samningnum um ál- og kísilgúr-
verksmiðju, með byggingu nýrra
síldarverksmiðja á Austurlandi,
auknum flutningamöguleikum á
hráefni okkar til annarra staða,
endurskipulagningu fjárfestingar-
sjóðanna og tilkomu atvinnujöfn-
unarsjóðs, er verið að renna styrk
ari stoðum en nokkru sinni fyrr
undir áframhaldandi og stórkost-
legri uppbyggingu atvinnulífsins
um land allt en gert hefur ver-
ið til þessa. Góða nótt — gleði-
legt sumar.
Verkamenn óskasf
l
í byggingarvinnu í Vesturbæ. Mikil og löng
vinna. Uppl. í símum 34619 og 12370.
Bílaviðgerðir
Menn vantar á bílaverkstæði. Uppl. í síma
35740.
Bílasprautun
Mann vantar vanan bílspraunun. Uppl. í síma
30934.
Frá Tónlistarskólanum
í Reykjavík
Inntökupróf í Tónlistarskólann í Reykjavík
fyrir skólaárið 1966—1967 verða laugardag-
inn 7. maí kl. 5 s. d. að Skipholti 33.
SKÓLASTJÓRI
Ræða Péturs Sigurðssonar við ekihúsum-
ræðurnar ú þriðjudagskvöldið